سبد سهام متنوع و کم ریسک

با وجود تمام این چالش‌ها و بر اساس نتایج تجربی، کاربرد تنوع بخشی برای کاهش ریسک غیرسیستماتیک امکان پذیر به نظر می‌رسد . در منابع مالی، معمولا گفته می‌شود که تعداد معدودی سهم – مثلا بیش از ۱۰ سهم – می‌تواند ریسک غیرسیستماتیک را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. برای تشکیل یک سبد متنوع، رویکردهای مختلفی وجود دارد از جمله سبد مبتنی بر ارزش بازار و سبد هم وزن.

متنوع کردن (diversification) سبد سرمایه گذاری و مزایای آن

متنوع کردن سبد سرمایه گذاری به معنی داشتن تعداد بیشتری از سهام یا انواع دارایی در سبد سرمایه‌گذاری است. افراد با تجربه و متخصص و همچنین شرکت های سرمایه ‌گذاری همواره برای سرمایه‌گذاری تشکیل سبد (Portfolio) می‌دهند و هیچگاه کلیه سرمایه خود را بر روی یک دارایی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. در حقیقت متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری مصداق ضرب المثل همه تخم مرغ ها را در یک سبد نگذاشتن است. دو دلیل اصلی برای متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری وجود دارد:

۱) جلوگیری از فاجعه

متنوع سازی سبد سرمایه گذاری از بازدهی های بسیار منفی یا حتی فاجعه بار جلوگیری می‌کند. اگر تمام سرمایه در یک دارایی سرمایه‌گذاری شود و اتفاق بدی برای آن دارایی بیفتد ممکن است نه تنها تمام سودی که از دارایی عاید شده از میان برود بلکه زیان سنگینی را متوجه سرمایه‌گذار کند.

شرکت انرون (Enron) در آمریکا در دهه ۹۰ میلادی به کارمندان بازنشسته خود پیشنهاد میداد تا در ازای دریافت وجه بازنشستگی سهام شرکت را دریافت کنند. شرکت انرون از موفق ترین شرکتهای آمریکایی در آن دوران بود و در بازه سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ به صورت متوسط سالیانه ۲۷ درصد بازدهی برای سرمایه‌گذاران داشته که در مقایسه با شاخص S&P500 که از مهمترین شاخص های بازار بورس آمریکاست و در همین بازه به صورت متوسط سالیانه ۱۳ درصد بازدهی داشته بود، بسیار بهتر عمل کرده بود. برای درک بهتر این موضوع نمودار زیر نشان می‌دهد که اگر شما یک دلار در سال ۱۹۹۰ در انرون و یک دلار در S&P500 سرمایه‌گذاری می‌کردید در سال ۲۰۰۰ چه میزان پول داشتید.

مقایسه بازدهی انرون و شاخص S&P500 از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰

با توجه به عملکرد فوق العاده شرکت در این مدت بسیاری از کارکنان این شرکت بخشی یا تمام دریافتی زمان بازنشستگی خود را سهام دریافت کردند. همانگونه که از شکل زیر دیده می‌شود، بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۲ در پی ورشکستگی شرکت انرون قیمت سهام این شرکت از ۹۰ دلار به صفر دلار سقوط کرد و کسانی را که تمام سرمایه خود را در این سهم سرمایه گذاری کرده بودند با فاجعه مالی رو به رو کرد.

کاهش قیمت سهام انرون به صفر در مقایسه با نزول اندک شاخص S&P500

بسیاری دیگر از سرمایه‌گذاران نیز در نقاط مختلف جهان این درس مهم را با پرداخت بهایی گزاف آموخته اند:

تمام تخم مرغ ها را در یک سبد نگذارید یا به عبارت بهتر “سبد خود را متنوع کنید”

علاوه بر اینکه تشکیل سبد متنوع از دارایی از فاجعه احتمالی مالی جلوگیری می‌کند، می‌تواند بدون کاهش بازدهی سرمایه‌گذار، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد. لازم به ذکر است دو نوع ریسک در بازارهای مالی وجود دارد. ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک. تنوع بخشی به سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند ریسک غیر سیستماتیک را کاهش دهد اما نمی‌تواند ریسک سیستماتیک را از میان ببرد.

میزان کاهش ریسک سرمایه‌گذاری از طریق تشکیل سبد به همبستگی دارایی های انتخاب شده وابسته است. اگر دارایی های انتخاب شده کاملا همبسته باشند به این معنی که افزایش و یا کاهش در قیمت آنها کاملا همزمان و هم اندازه صورت بگیرد ریسک سرمایه‌گذاری کاهش پیدا نخواهد کرد. اما اگر دارایی های انتخاب شده کاملا همبسته نباشند، می‌توان بدون اینکه بازدهی سرمایه‌گذاری کاهش پیدا کند، ریسک را کاهش داد و این مهمترین نکته تشکیل سبدی از دارایی برای سرمایه‌گذاری است. به عنوان مثال دو سبد سرمایه گذاری با ترکیب دارایی های زیر را در نظر بگیرید:

این دو سبد می‌توانند به صورت بالقوه بازدهی نزدیکی داشته باشند، اما سبد شماره دو به دو دلیل اصلی به سبد شماره یک برتری دارد. سبد شماره دو هم تعداد دارایی بالاتری دارد و هم دارایی های آن همبستگی پایین تری داشته و در نتیجه ریسک پایین تری را متوجه سرمایه‌گذار می‌کند. دقت داشته باشید که در سبد شماره یک اگر اتفاقی در فضای اقتصاد بیفتد که صنعت پتروشیمی را تحت تاثیر قرار دهد، کل سبد سرمایه‌گذاری تحت تاثیر قرار می‌گیرد اما سبد شماره دو به مراتب کمتر تحت تاثیر مشکل صنعت پتروشیمی قرار خواهد گرفت.

از آنجا که شرکتهای سرمایه‌گذاری با سرمایه دیگران اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، مایلند تا جایی که ممکن است ریسک را کاهش دهند و از این رو یافتن دارایی هایی که همبستگی کمتری با یکدیگر داشته باشند برای کاهش ریسک در تشکیل سبد تا حد ممکن، برای آنها امری حیاتی است. یکی از راه های کاهش ریسک و متنوع کردن سبد دارایی خرید صندوق شاخصی برای بخشی از یا تمامی سبد است.

ریسک از دیدگاه مالی

ریسک از دیدگاه مالی به عنوان شرایطی تعریف شده است، که بازده واقعی سرمایه گذاری با بازده مورد انتظار، متفاوت باشد. معمولا ریسک، با در نظر گرفتن رفتارها و نتایج گذشته ارزیابی می شود. به طور کلی، مدیریت ریسک های سرمایه گذاری، با درک مبانی ریسک و نحوه اندازه گیری آن امکان پذیر است. آشنایی با ریسک هایی که در سناریوهای مختلف بروز می کنند و همچنین یادگیری روش های مدیریت این ریسک ها، به همه سرمایه گذاران و مدیران کسب و کارها کمک می کند تا از زیان های بزرگ و غیر ضروری جلوگیری کنند.

ریسک چیست؟

ریسک از دیدگاه مالی به عنوان شرایطی تعریف شده است، که بازده واقعی سرمایه گذاری با بازده مورد انتظار، متفاوت باشد. معمولا ریسک، با در نظر گرفتن رفتارها و نتایج گذشته ارزیابی می شود. به طور کلی، مدیریت ریسک های سرمایه گذاری، با درک مبانی ریسک و نحوه اندازه گیری آن امکان پذیر است. آشنایی با ریسک هایی که در سناریوهای مختلف بروز می کنند و همچنین یادگیری روش های مدیریت این ریسک ها، به همه سرمایه گذاران و مدیران کسب و کارها کمک می کند تا از زیان های بزرگ و غیر ضروری جلوگیری کنند.

اصول مبانی ریسک

همه مردم درطول روز در معرض ریسک های مختلفی قرار می گیرند. مانند رانندگی، راه رفتن در خیابان، سرمایه گذاری، برنامه ریزی اقتصادی و فعالیت های دیگر.
شخصیت، سبک زندگی و سن سرمایه گذاران، برخی از پارامترهای اصلی برای شناخت نحوه مدیریت سرمایه گذاری فردی و مشخصات ریسک هستند. هر سرمایه گذار دارای مشخصات ریسک منحصربفردی است که تمایلات و توانایی آنها را در برابر ریسک تعیین می کند. به طور کلی، با افزایش ریسک های سرمایه گذاری، سرمایه گذاران انتظار دارند که در مقابل، بازده بالاتری وجود داشته باشد.

یک ایده اصلی در امور مالی، رابطه بین ریسک و بازده است. هرچه میزان ریسکی که سرمایه گذار می پذیرد، بیشتر باشد، بازده بالقوه آن نیز بیشتر است. ریسک ها انواع مختلفی دارند و سرمایه گذاران در مقابل ریسک اضافی، خواستار بازده بیشتری هستند. برای نمونه، اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده (U.S. Treasury bond )، یکی از امن ترین سرمایه گذاری ها محسوب می شود و در مقایسه با اوراق قرضه یک شرکت (a corporate bond)، نرخ بازده کمتری را ارائه می دهد. بنابراین احتمال ورشکستگی یک شرکت بسیار بیشتر از دولت ایالات متحده است.
یا به عنوان مثال، چون ریسک پیش فرض سرمایه گذاری در اوراق مشارکت بیشتر است، به سرمایه گذاران نرخ بازدهی بالاتری پیشنهاد می شود.

در امور مالی، انحراف معیار، یک شاخص متداول مرتبط با ریسک است. انحراف معیار، بیانگر اختلاف قیمت یک دارایی، نسبت به میانگین آن است. انحراف معیار بیشتر، نوسانات بیشتر دارایی را نشان می دهد، که نشان دهنده درجه بالاتری از ریسک است.

افراد، مشاوران مالی، و شرکت ها، برای بهینه سازی بازدهی سرمایه گذاری ها و فعالیت های تجاری خود، می توانند استراتژی های مدیریت ریسک را توسعه دهند. از نظر علمی، چندین نظریه، معیار و استراتژی وجود دارد که برای اندازه گیری، تحلیل و مدیریت ریسک ها تعریف شده اند. برخی از این موارد عبارت اند از: انحراف معیار، بتا (beta)، میزان ارزش در معرض خطر (Value at Risk) و مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (the Capital Asset Pricing Model).

اندازه گیری و کمی سازی ریسک، اغلب به سرمایه گذاران، معامله گران و مدیران مشاغل، اجازه می دهد تا با استفاده از استراتژی های مختلف، از جمله معاملات بازار مشتقات و تنوع بخشی، بخشی از ریسک ها را کم کنند.

نکات کلیدی

• ریسک، شکل های مختلفی دارد اما به طور کلی به عنوان احتمال ایجاد تفاوت، بین بازده واقعی و بازده موردنظر، در سرمایه گذاری، تعریف می شود.
• در ریسک، احتمال از دست دادن یک بخش یا همه سرمایه وجود دارد.
• انواع مختلفی از ریسک وجود دارد و همچنین روش های مختلفی برای تعیین میزان ریسک در ارزیابی های تحلیلی وجود دارد.
• ریسک را می توان با استفاده از استراتژی های مقابله با ریسک و تنوع بخشی، کاهش داد.

اوراق بهادار بدون ریسک

این حقیقت وجود دارد که هیچ سرمایه گذاری کاملا عاری از ریسک نیست، اما برخی از اوراق بهادار عملا ریسک خیلی کمی دارند که آنها را بدون ریسک در نظر می گیرند.

اوراق بهادار بدون ریسک، اغلب مبنایی برای تحلیل و اندازه گیری ریسک است. این نوع سرمایه گذاری ها نرخ بازدهی مورد انتظار را با ریسک بسیار اندک یا بدون ریسک ارائه می دهند. اغلب اوقات، همه انواع سرمایه گذاران برای حفظ پس انداز های اضطراری یا نگهداری دارایی هایی که نیاز به دسترسی فوری دارند، از این اوراق بهادار استفاده می کنند.

نمونه هایی از اوراق بهادار و سرمایه گذاری های بدون ریسک، شامل گواهی سپرده (certificates of deposits)، حساب های بازار پول دولت و اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده است. اوراق قرضه خزانه داری 30 روزه آمریکا به طور کلی به عنوان اوراق بهادار بدون ریسک و مبنایی برای مدل سازی مالی در نظر گرفته می شود. این اسناد، با پشتوانه و اعتبار کامل دولت ایالات متحده پشتیبانی می شوند و با توجه به سر رسید نسبتاً کوتاه، دارای نرخ حداقل بهره هستند.

ریسک و افق های زمانی

افق زمانی و نقدینگیِ سرمایه گذاری ها، اغلب یک عامل کلیدی تاثیرگذار در ارزیابی ریسک و مدیریت ریسک هستند. اگر سرمایه گذار خواستار دسترسی سریع به وجوه باشد، احتمال کمی وجود دارد تا در سرمایه گذاری هایی با ریسک زیاد یا سرمایه گذاری هایی که بلافاصله قابل نقد کردن نیستند، سرمایه گذاری کند و به احتمال زیاد پول خود را در اوراق بهادار بدون ریسک قرار می دهد.

افق زمانی نیز عامل مهمی برای سبدهای سهام شخصی خواهد بود. ممکن است سرمایه گذاران جوان، تمایل به سرمایه گذاری با ریسک بالاتر و بازه زمانی طولانی تر داشته باشند و قاعدتا انتظار بازده بالقوه بالاتری را دارند. سرمایه گذاران سبد سهام متنوع و کم ریسک مسن تر توان ریسک پذیری متفاوتی خواهند داشت زیرا نیازمند دسترسی راحت تر، به منابع مالی هستند.

رتبه بندی ریسک شرکت مورنینگ استار

مورنینگ استار (Morningstar)، یکی از آژانس های برتر است که رتبه بندی ریسک را به صندوق های سرمایه گذاری مشترک (mutual funds) و صندوق های قابل معامله (exchange-traded funds) اعطا می کند.

انواع ریسک های مالی

هر نوع پس انداز یا سرمایه گذاری شامل ریسک ها و بازده های مختلف می شود. به طور کلی، نظریه مالی، ریسک های سرمایه گذاری که بر ارزش دارایی ها اثر می گذارند را به دو دسته ریسک سیستماتیک (systematic risk) و ریسک غیر سیستماتیک (unsystematic risk) طبقه بندی می کند. در کل، سرمایه گذاران در معرض ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک قرار دارند.

ریسک های سیستماتیک، که به عنوان ریسک های بازار نیز شناخته می شوند، ریسک هایی هستند که می توانند روی کل بازار اقتصادی یا درصد زیادی از کل بازار تاثیر بگذارند. ریسک بازار، ریسک از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل عواملی مانند ریسک سیاسی و ریسک اقتصاد کلان است که بر عملکرد کل بازار تاثیر می گذارد. ریسک بازار را نمی توان به راحتی از طریق تنوع سبد سهام کاهش داد. سایر انواع متداول ریسک سیستماتیک شامل ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک ارزی، ریسک نقدینگی، ریسک کشوری و ریسک اجتماعی_سیاسی است.

ریسک غیر سیستماتیک، که به عنوان ریسک خاص شناخته می شود، مجموعه ای از ریسک ها است که فقط بر یک صنعت یا یک شرکت خاص تاثیر می گذارد. ریسک غیر سیستماتیک، ریسک از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل ریسک های مربوط به آن شرکت یا صنعت خاص است. به عنوان نمونه می توان به تغییر در مدیریت، فراخوان محصول، تغییر مقررات که می تواند فروش شرکت را کاهش دهد، و رقیب جدید در بازار با قابلیت سلب سهم بازار از یک شرکت اشاره کرد. سرمایه گذاران اغلب از تنوع بخشی برای مدیریت ریسک غیر سیستماتیک با سرمایه گذاری در انواع دارایی ها استفاده می کنند.

علاوه بر ریسک های گسترده سیستماتیک و غیر سیستماتیک، چندین نوع ریسک خاص نیز وجود دارد، از جمله:

ریسک کسب و کار

ریسک کسب و کار به دوام اولیه یک کسب و کار اشاره دارد. سوال این است که آیا یک شرکت قادر خواهد بود فروش کافی داشته باشد و درآمد کافی برای تامین هزینه های عملیاتی خود و کسب سود داشته باشد. در حالی که ریسک مالی مربوط به هزینه های تامین مالی است، ریسک کسب و کار مربوط به سایر هزینه هایی است که یک کسب و کار باید برای کاربردپذیری و دایر ماندن آن تامین کند. این هزینه ها شامل حقوق، هزینه های تولید، اجاره تاسیسات، دفتر و هزینه های اداری می شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تاثیر عواملی مانند هزینه کالا، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که به فروش می رسد.

ریسک اعتباری یا پیش فرض

ریسک اعتباری، ریسکی است که وام گیرنده قادر به پرداخت سود قراردادی و اصل سرمایه بر اساس تعهدات بدهی خود نباشد. این نوع ریسک، به ویژه برای سرمایه گذارانی است که اوراق قرضه در سبد سهام خود دارند. اوراق قرضه دولتی، به ویژه اوراق منتشر شده توسط دولت فدرال، دارای کمترین میزان ریسک پیش فرض و در نتیجه، کمترین بازده هستند. از سوی دیگر، اوراق قرضه شرکتی دارای بیشترین ریسک پیش فرض هستند، اما نرخ بهره بالاتری نیز دارند. به اوراق قرضه با احتمال ریسک پیش فرض کمتر، رتبه سرمایه گذاری گفته می شود، در حالی که اوراق با ریسک بیشتر، اوراق قرضه با بهره بالا یا اوراق قرضه ناکارآمد، تلقی می شوند. سرمایه گذاران می توانند از آژانس های رتبه بندی اوراق قرضه مانند استاندارد و پورز (Standard and Poor’s)، فیچ اند مودیز (Fitch and Moody’s)،برای تعیین رتبه سرمایه گذاری اوراق بهادار استفاده کنند.

ریسک کشوری

منظور از ریسک کشوری، این است که یک کشور نتواند به تعهدات مالی خود نسبت به سرمایه گذاران عمل کند. وقتی کشور به تعهدات خود عمل نکند، می تواند به عملکرد همه ابزارهای مالی دیگر در آن کشور و همچنین سایر کشورهایی که با آن روابط دارند، آسیب برساند. ریسک کشوری می تواند روی سهام، اوراق قرضه، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، اختیار معامله و معاملات آتی اثر بگذارد. این نوع ریسک بیشتر در بازار های نوظهور یا کشورهایی که کسری بودجه شدید دارند مشاهده می شود.

ریسک ارز خارجی

هنگام سرمایه گذاری در کشور های خارجی، توجه به این واقعیت مهم است که نرخ تبدیل ارز می تواند قیمت دارایی را نیز تغییر دهد. ریسک ارز خارجی ( یا ریسک نرخ ارز) در کلیه ابزارهای مالی که در ارز دیگری غیر از ارز داخلی شما وجود دارند، اعمال می شود. به عنوان نمونه اگر در ایالات متحده زندگی می کنید و در سهام کانادا به دلار کانادا سرمایه گذاری می کنید، حتی اگر ارزش سهم افزایش یابد، ممکن است در صورت کاهش ارزش دلار کانادا نسبت به دلار آمریکا، ضرر کنید.

ریسک نرخ بهره

ریسک نرخ بهره، ریسکی است که به دلیل تغییر در نرخ بهره، اختلاف بین دو نرخ، به شکل منحنی بازدهی و یا هر رابطه دیگری با نرخ بهره، ارزش سرمایه گذاری تغییر می کند. این نوع ریسک ارزش اوراق قرضه را مستقیم تر از سهام تحت تاثیر قرار می دهد و برای همه دارندگان اوراق قرضه ریسک قابل توجهی است. با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق در بازار ثانویه کاهش می یابد، و بالعکس با کاهش نرخ بهره، قیمت اوراق در بازار ثانویه افزایش می یابد.

ریسک سیاسی

ریسک سیاسی، ریسکی است که بازده سرمایه گذاری ممکن است به دلیل بی ثباتی سیاسی یا تغییرات در یک کشور متحمل شود. این نوع ریسک می تواند ناشی از تغییر در دولت، مجلس قانونگذاری، دیگر سیاست گذاران خارجی یا کنترل نظامی باشد. همچنین به عنوان ریسک ژئوپولیتیک شناخته می شود، با طولانی شدن افق زمانی سرمایه گذاری، این ریسک بیشتر به یک عامل تبدیل می شود.

ریسک طرف مقابل

ریسک طرف مقابل احتمالی است که یکی از طرفین معامله تعهدات قراردادی خود را نقض کند. ریسک طرف مقابل می تواند در معاملات اعتباری، سرمایه گذاری و معاملاتی وجود داشته باشد، به ویژه در معاملاتی که در بازار های فرابورس (over-the-counter) انجام می شود. محصولات سرمایه گذاری مانند سهام، اختیار معامله، اوراق قرضه و معاملات بازار مشتقات دارای ریسک طرف مقابل هستند.

ریسک نقدینگی

ریسک نقدینگی به توانایی سرمایه گذار برای انجام سرمایه گذاری نقدی بستگی دارد. به طور معمول، سرمایه گذاران برای دارایی های غیر نقدی به مقداری حق بیمه احتیاج دارند که بابت نگهداری اوراق بهادار در طول زمان، که به راحتی قابل نقد شدن نیستند، غرامت پرداخت می کند.

ریسک در مقابل پاداش

توازن بین ریسک و بازده، به تعادل بین تمایل به کمترین ریسک ممکن و بالاترین بازده ممکن گفته می شود. به طور کلی، سطوح پایین ریسک با بازدهی بالقوه کم و سطوح بالای ریسک با بازدهی بالقوه بالا همراه است. هر سرمایه گذار باید تصمیم بگیرد که چه مقدار ریسک برای بازده مورد نظر می پذیرد. این امر بر اساس عواملی مانند سن، درآمد، اهداف سرمایه گذاری، نیاز های نقدینگی، افق زمانی و شخصیت درجه بندی می شوند.

نمودار زیر تصویری از توازن ریسک و بازده برای سرمایه گذاری را نشان می دهد، که در آن انحراف معیار بالاتر به معنای سطح یا ریسک بالاتر و همچنین بازده احتمالی بالاتری است.

به خاطر داشته باشید که ریسک بالاتر به معنی بازدهی بیشتر نیست. توازن ریسک و بازده، تنها نشان می دهد که سرمایه گذاری های با ریسک بیشتر احتمال بازده بالاتری دارند، اما هیچ تضمینی بابت آن وجود ندارد. در قسمت های کم ریسک طیف، نرخ بازده بدون ریسک قراردارد (نرخ بازدهی فرضی سرمایه گذاری بدون ریسک). این نشان دهنده گرایشی است که از یک سرمایه گذاری کاملا بدون ریسک در یک دوره زمانی خاص انتظار دارید. از نظر تئوری، نرخ بازده بدون ریسک حداقل بازدهی است که شما برای هرسرمایه گذاری انتظار دارید زیرا شما ریسک اضافی را نمی پذیرید مگر اینکه نرخ بازدهی بالقوه، بیشتر از نرخ بدون ریسک باشد.

ریسک و تنوع بخشی

تنوع بخشی، اساسی ترین و موثر ترین استراتژی برای به حداقل رساندن ریسک است. تنوع بخشی به شدت بر مفاهیم همبستگی و ریسک استوار است. یک سبد متنوع مناسب، شامل انواع مختلف اوراق بهادار از صنایع مختلف است که دارای ریسک و همبستگی و با بازدهی متفاوت از یکدیگر هستند.

درحالی که اکثر سرمایه گذاران حرفه ای معتقدند که تنوع بخشی نمی تواند هیچ تضمینی برای جلوگیری از ضرر باشد اما این مهمترین بخش برای کمک به سرمایه گذار، در رسیدن به اهداف مالی بلند مدت و در عین حال به حداقل رساندن ریسک است.

در اینجا به چند روش تنوع بخشی اشاره می کنیم:

1. سبد خود را بر اساس کلاس های مختلف سرمایه گذاری از جمله پول نقد، سهام، اوراق قرضه، صندوق سرمایه گذاری مشترک، صندوق های قابل معامله و دیگر صندوق ها گسترش دهید. به دنبال دارایی هایی باشید که در گذشته بازده آنها در یک جهت و به میزان یکسان حرکت نکرده است. به این ترتیب، اگر بخشی از مجموعه شما کاهش یابد، ممکن است بقیه مجموعه همچنان در حال رشد باشند.
2. در هر سرمایه گذاری تنوع داشته باشید. اوراق بهاداری که به واسطه بخش، صنعت، حوزه و حجم بازار، متنوع هستند را در نظر بگیرید. ایده خوبی است که سبک ها را مانند رشد، درآمد و ارزش ترکیب کنید. همین امر برای اوراق قرضه نیز صادق است: سر رسید ها و ویژگی های اعتباری متنوع را در نظر بگیرید.
3. اوراق بهادار که به ریسک تنوع می دهند را در نظر بگیرید. شما محدود به انتخاب سهام بلوچیپ ( سهام شرکت های بسیار بزرگ و معتبر) نیستید. در واقع، خلاف آن واقعیت دارد. انتخاب سرمایه گذاری های متفاوت با نرخ های بازدهی متفاوت، تا حد زیادی تضمین می دهد که سود های بزرگ، زیان حوزه های دیگر را جبران می کند.

جمع بندی

همه ما در طول روز با ریسک مواجه می شویم، مانند زمانی که در حال رانندگی هستیم، سرمایه گذاری می کنیم یا کسب و کاری را مدیریت می کنیم. ریسک از دیدگاه مالی به عنوان شرایطی تعریف شده است، که بازده واقعی سرمایه گذاری با بازده مورد انتظار، متفاوت باشد.

تنوع بخشی و ارزیابی، موثر ترین روش مدیریت ریسک هستند. اگرچه تنوع بخشی، سود و زیان شما را تضمین نمی کند اما احتمال بهبود بازده بر اساس مقدار ریسک تعیین شده را مهیا می کند. پیدا کردن تعادل مناسب بین ریسک و بازده به سرمایه گذاران و مدیران کسب و کار کمک می کند تا با توجه به روش معاملاتی که انتخاب کرده اند به اهداف مالی خود برسند.

بهترین روش سرمایه گذاری در بورس؛ مستقیم و غیر مستقیم

روش های سرمایه گذاری مستقیم و غیر مستقیم در بورس کدامند؟ در این مطلب از سایت کارگزاری سرمایه و دانش انواع سرمایه گذاری در بورس را به همراه مزایا و معایب معرفی کرده ایم.

سرمایه‌ گذاری در بازارهای مالی، به ‌ویژه بورس، نیازمند دانش گسترده مرتبط با آن بازار و قدرت تحلیل و پیش‌‌بینی بالا است. در واقع ماهیت بازار بورس فرصت افزایش سرمایه و سود را برای سرمایه‌‌گذاران و فعالان بازار بورس ایجاد کرده است، اما همه سرمایه‌‌گذاران توانایی بهره‌‌گیری از این فرصت را ندارند. سرمایه‌گذاران بازار بورس ممکن است به دلایل مختلف مانند عدم آشنایی کامل با ترفندهای سرمایه‌ گذاری، کمبود زمان و. قادر به فعالیت در این بازار نباشند. بااین ‌حال، از سرمایه و تمایل لازم برای حضور در بورس برخوردارند.

ورود سرمایه بیشتر به بازار بورس علاوه بر اینکه روشی سودآور برای سرمایه‌‌گذاران است، موجب رونق گرفتن بخش‌های مختلف صنعت و توسعه یافتن شرکت‌ها و پروژه‌های مهم نیز می‌شود. بنابراین، بهتر است زمینه لازم برای حضور تمام مردم به یک اندازه مهیا باشد. برای وارد کردن این سرمایه‌ها به بازار بورس، فعالان و شرکت‌های مختلفی آماده خدمات‌‌رسانی هستند که حضور مستقیم و غیرمستقیم سرمایه‌‌گذاران را میسر می‌سازند.

معرفی انواع روش‌ های سرمایه‌ گذاری در بورس

بر اساس یک دسته‌‌بندی کلی، انواع سرمایه‌ گذاری در بورس به دو روش سرمایه گذاری مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. اینکه یک سرمایه‌گذار بتواند به ‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم در این بازار حضور داشته باشد، کاملاً بستگی به شرایط وی دارد. در این دسته‌‌بندی، افرادی که سطح دانش مالی و ریسک‌‌پذیری بالا و همچنین زمان کافی برای تحلیل بازار و شرکت‌های مختلف را دارند، به ‌صورت حضوری در بورس سرمایه‌ گذاری می‌کنند. افرادی که فاقد سبد سهام متنوع و کم ریسک ویژگی‌های ذکر شده هستند، قادر به سرمایه‌ گذاری مستقیم نخواهند بود.

سرمایه‌ گذاری مستقیم در بورس

بازار بورس، یک بازار مالی پر نوسان است و وجود همین نوسانات موجب ریسک بالای سرمایه‌ گذاری در آن شده است. در واقع تمام فعالان می‌خواهند سهام را با کمترین قیمت بخرند و با بیشترین قیمت بفروشند، همین امر موجب نوسانات شدید و ریسک بالای فعالیت در بازار سرمایه‌‌گذار شده است. بنابراین، حضور در بورس به دانش و مهارت تحلیل اطلاعات و سیگنال‌ها، زمان کافی برای بررسی و تحلیل وضعیت شرکت‌ها و همچنین روحیه ریسک‌پذیر نیاز دارد. افرادی با این ویژگی‌ها می‌توانند به‌ صورت مستقیم از سرمایه خود برای سرمایه‌ گذاری و معامله در بازار بورس بهره بگیرند و سود زیادی از آن کسب کنند. برای سرمایه‌ گذاری مستقیم در بازار بورس می‌توانید به دو روش زیر اقدام کنید:

سرمایه‌ گذاری در بورس به‌ صورت حضوری

در روش سرمایه‌ گذاری مستقیم در بورس می‌توانید به ‌صورت حضوری به کارگزاری یا تالار بورس مراجعه کرده و با پر کردن فرم خرید و فروش سهام، درخواست معامله خود را ثبت کنید. البته این روش مدت زیادی است که دیگر کاربرد ندارد. فعالیت آنلاین کارگزاری‌ها و امکان ثبت سفارش آنلاین موجب راحت شدن امور و عدم نیاز به حضور اشخاص در کارگزاری‌ها و تالار بورس شده است. البته شعبه کارگزاری‌ها به ‌منظور امکان دسترسی راحت افراد و ارتباط گرفتن حضوری در تمام شهرها وجود دارند. بنابراین، در صورت وجود هرگونه مشکل امکان ایجاد ارتباط تلفنی یا حضوری با پرسنل کارگزاری و کارمندان سازمان بورس وجود دارد.

سرمایه‌ گذاری در بورس به ‌صورت اینترنتی

با پیشرفت تکنولوژی، امکان حضور اینترنتی و معاملات آنلاین به ‌منظور تسهیل امور و عدم نیاز به حضور مردم در تالار بورس و کارگزاری‌ها ایجاد شده است. برای سرمایه‌ گذاری مستقیم در بورس به روش آنلاین لازم است ابتدا در سامانه سجام ثبت‌ نام کرده و بعد از انتخاب یک کارگزاری و احراز هویت، کد بورسی خود را دریافت کنید. با استفاده از کد بورسی می‌توانید در سبد سهام (پورتفو) و سایت کارگزاری خود اقدام به معامله و خریدوفروش اوراق بهادار کنید.

سرمایه‌ گذاری غیرمستقیم در بورس

آن دسته افرادی که دانش، مهارت و زمان کافی برای سرمایه‌ گذاری مستقیم را ندارند، سرمایه خود را در قالب یک سرمایه‌ گذاری غیرمستقیم در دست افراد کار بلد و آشنا با پیچ ‌وخم و چالش‌های بازار قرار می‌دهند. این افراد از دانش لازم و قدرت تحلیل بالایی برخوردارند و بخش اعظم زمان خود را به تحلیل بازار و پیش ‌بینی وضعیت شرکت‌ها در روزها، ماه‌ها و حتی گاهی سال‌های آینده اختصاص می‌دهند.

انواع روش های سرمایه‌ گذاری غیر مستقیم در بورس

همان‌طور که بیان شد، سرمایه‌ گذاری غیر مستقیم به افرادی حرفه‌ای، باتجربه و دارای مهارت کافی در تحلیل درست بازار نیاز دارد. بنابراین، برای اطمینان از بازدهی سرمایه به افراد یا تیم قدرتمند و کار بلد نیاز است. روش‌ های سرمایه‌ گذاری در بورس به‌ صورت غیرمستقیم، بسته به واسطه‌ای که برای سرمایه‌ گذاری خود انتخاب می‌کنید به دو نوع سرمایه‌ گذاری از طریق شرکت‌های سبدگردان و سرمایه‌ گذاری در صندوق‌های سرمایه‌ گذاری تقسیم می‌شود. ویژگی‌های هر یک از این روش‌ها می‌تواند مزایا و معایبی برای سرمایه‌‌گذاران به شمار بیایند.

سرمایه‌ گذاری در صندوق‌های سرمایه‌ گذاری

در روش سرمایه‌ گذاری غیر مستقیم در بورس با استفاده از صندوق‌های سرمایه‌ گذاری، در واقع سرمایه شما به بخشی از یک سرمایه بزرگ‌‌تر تبدیل می‌شود که برای خرید و فروش مجموعه‌ای از انواع اوراق بهادار مورداستفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه سرمایه شما تنها بخشی از سرمایه موجود در صندوق است، در تمام سود یا زیان‌های سبد اوراق بهادار سهیم خواهید بود. بنابراین، در این نوع سرمایه‌ گذاری غیرمستقیم هر شخص بسته به میزان سرمایه خود از صندوق، متحمل ضرر یا سود می‌شود.

مزایای سرمایه‌ گذاری در صندوق‌های سرمایه‌ گذاری شامل موارد زیر هستند:

مدیریت مالی حرفه‌ای : در این روش، سرمایه شما در دست یک تیم حرفه‌ای متشکل از افراد با مهارت و کاملاً آشنا با ترفندها و دانش تخصصی سرمایه‌ گذاری در بازارهای مالی قرار می‌گیرد. بنابراین، امکان بازدهی سرمایه بیشتر شده و امکان ضرر کاهش پیدا می‌‌کند.

کاهش ریسک سرمایه‌ گذاری : آنچه موجب کاهش ریسک معاملات می‌‌شود، تصمیمات درست و به ‌موقع است. یک تیم حرفه‌ای و متخصص با استفاده از دانش و مهارت تحلیل خود به بررسی بازار و شرکت‌های عضو آن می‌پردازد و با سرمایه‌‌ گذاری‌های منطقی و تشکیل یک سبد متنوع، ریسک سرمایه‌ گذاری را کاهش می‌دهد.

نظارت و شفافیت اطلاعاتی بالا : سپردن یک سرمایه بزرگ در دستان اشخاص دیگر می‌تواند فرصت سوء استفاده از آن را افزایش دهد. این در حالی است که صندوق‌ها در دوره‌های زمانی مشخص بازرسی می‌شوند و صحت اطلاعات سرمایه‌ گذاری و فعالیت آن‌ها توسط سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، حسابرس و متولی به‌ طور کامل مورد بررسی قرار می‌گیرد. این امر موجب افزایش اطمینان سرمایه‌‌گذاران و ترغیب شدن آن‌ها به سرمایه‌ گذاری غیرمستقیم در صورت عدم امکان سرمایه گذاری مستقیم می‌شود.

نقد‌شوندگی بالا : صندوق‌های سرمایه‌ گذاری از ضامن نقد‌شوندگی برخوردارند. این یعنی، هر زمان که تمایل به بیرون کشیدن سرمایه خود داشته باشید می‌توانید برای این کار اقدام کنید و برای نقد شدن پول خود، دچار مشکل نشوید.

افزایش تنوع سرمایه‌ گذاری : معمولاً با یک مقدار مشخص سرمایه تنها می‌توان در تعداد کمی شرکت سرمایه‌ گذاری کرد و تنوع سبد بسیار کمتر است. این در حالی است که با قرار گرفتن سرمایه شما در یک صندوق بزرگ، تنوع سبد افزایش پیدا کرده و گزینه‌های متنوع‌تری در دسترس شما قرار می‌گیرد.

صرفه‌جویی در نسبت مقیاس : تحلیل، بررسی، ارزش‌گذاری، معاملات و. در روش‌های سرمایه‌گذری در بورس به‌ صورت غیرحضوری با هزینه‌هایی همراه هستند که باید از جانب سرمایه‌‌گذاران پرداخته شوند. با سرمایه‌ گذاری در یک صندوق بزرگ، هزینه‌های بیان ‌شده میان سرمایه ‌گذاران سرشکن می‌شود و صرفه‌جویی در هزینه‌ها اتفاق می‌افتد.

با وجود مزایای متعدد بهره‌‌گیری از صندوق‌های سرمایه‌ گذاری، معایب و ریسک‌هایی نیز در استفاده از آن‌ها مشاهده می‌شود. این معایب شامل موارد زیر هستند:

تغییر سود اوراق با درآمد ثابت : همواره بخشی از سرمایه صندوق‌ها به اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص پیدا می‌کند. بنابراین، ریسک تغییر سود اوراق با درآمد ثابت را نمی‌توان نادیده گرفت. زیرا ممکن است تغییر سود اوراق با درآمد ثابت بر سود و بازده صندوق‌ها نیز تأثیر بگذارد. درصد سرمایه صندوق‌ها در این اوراق بهادار، بسته به نوع و ماهیت صندوق‌های مختلف با یکدیگر تفاوت دارند.

ریزش ارزش سهام قرار گرفته در پورتفوی صندوق نیز از جمله ریسک‌های این روش شمار می‌آید. البته باز هم بسته به نوع و ماهیت صندوق، میزان سهام آن نیز می‌تواند متفاوت باشد.

سرمایه‌ گذاری از طریق شرکت‌های سبدگردان

یکی دیگر از انواع سرمایه‌ گذاری در بورس، بهره‌گیری از شرکت‌های سبدگردان است. در این روش، یک سبد بر اساس ویژگی‌ها، سبد سهام متنوع و کم ریسک سرمایه و میزان ریسک‌‌پذیری هر سرمایه ایجاد می‌شود و نظارت‌ها و تصمیم‌‌گیری‌های لازم و به‌ موقع برای آن‌ها اعمال می‌شود. بعد از چیدن سبد، در صورت تغییر شرایط بازار و امکان تأثیر آن بر سرمایه، تصمیم‌های لازم توسط مدیر اتخاذ می‌‌شوند. تمام این تصمیمات به ‌گونه‌ای اتخاذ می‌‌شوند که سبد مورد نظر با بیشتری بازدهی و کمترین زیان مواجه شود. بنابراین، میزان هر یک از دارایی‌ها و زمان تمام معاملات به‌ صورت دقیق ثبت می‌شوند. استفاده از این روش سرمایه‌ گذاری غیرمستقیم بورس از مزایای زیر برخوردار است :

روش سرمایه‌ گذاری در اینجا غیر مستقیم است، اما مالکیت شما بر تمام دارایی‌ها و اوراق بهادار به‌ صورت مستقیم است. بنابراین، تنها مدیریت دارایی توسط سبد گردان انجام می‌شود و مدیریت سرمایه شما به ‌صورت اختصاصی‌‌تر است.

توانایی سبد گردان در مدیریت سرمایه و افزایش بازدهی آن بسیار مطلوب است. این افراد همچنین از مشاوره تیم مدیران سرمایه‌ گذاری شرکت خود بهره می‌گیرند. بنابراین، تمام تصمیمات بر اساس دانش تخصصی و تحلیلی بازار انجام می‌شود و ریسک سرمایه‌ گذاری شما به‌ شدت کاهش پیدا می‌کند.

سبد با توجه به خصوصیات و میزان ریسک‌‌پذیری سرمایه‌گذار و با ساختاری منسجم‌‌تر و منعطف‌‌تر ایجاد می‌شود. بنابراین، با اهداف سرمایه‌‌گذار هم‌جهت‌‌تر است.

کارمزد و هزینه‌های در نظر گرفته ‌شده برای سبدگردانی در مقایسه با سبدها بسیار بهتر و مطلوب‌‌تر هستند.

سود حاصل از سرمایه‌ گذاری بورس با استفاده از روش سبد گردانی کاملاً به میزان مهارت و تجربه مدیر و سبد گردان شما وابسته است. اگر سبد شما در دست یک سبد گردان کار بلد و حرفه‌ای نباشد، نحوه چیدن سبد باهدف بازدهی بالا سازگار نبوده و ریسک سرمایه‌ گذاری شما افزایش پیدا می‌کند. یکی دیگر از معایب بهره‌‌گیری از روش سبد گردانی، ضرر و زیانی است که به‌ صورت مستقیم متوجه شما می‌شود. این برخلاف صندوق سرمایه‌ گذاری است.

تفاوت سرمایه‌ گذاری در صندوق‌های سرمایه‌ گذاری و شرکت‌های سبد گردان

عمده‌‌ترین و مهم‌ترین تفاوت سرمایه‌ گذاری غیرمستقیم در بورس توسط سبد گردان‌ها و صندوق‌های سرمایه‌ گذاری، نوع مالکیت سرمایه‌‌گذاران است.

همان‌طور که پیش‌ تر بیان شد، مالکیت سهام و سایر اوراق بهادار در روش سبد گردانی مستقیماً به نام خود سرمایه‌گذار است. یعنی تمام اوراق بهادار به نام خود شما خریداری می‌شوند و تنها تفاوت آن با سرمایه‌ گذاری مستقیم در بورس، وجود یک مدیر یا سبد گردان است که بر سرمایه و سود و زیان شما نظارت دارد.

این در حالی است که مالکیت شما در صندوق بر روی واحدهای صندوق است و هیچ‌یک از اوراق بهادار به ‌صورت مشخص با نام شما انجام نگرفته‌اند. به این ترتیب، مدیریت تمام سرمایه صندوق توسط یک مدیر انجام می‌گیرد و هر سرمایه‌گذار به نسبت سرمایه خود در صندوق در سود و زیان سهم خواهد داشت. بنابراین، سود و زیان دو سهامدار با میزان سرمایه یکسان به یک اندازه خواهد بود.

اما در سبد گردانی با توجه به اینکه چیدن سبد با توجه به خصوصیات سرمایه‌گذار انجام می‌شود، ممکن است افراد با سرمایه‌های یکسان با سود و زیان متفاوت و متناسب با سبد خود رو به‌ رو شوند.

سرمایه‌ گذاری در بازار بورس می‌تواند بسیار جذاب و پربازده باشد، تنها در صورتی ‌که سرمایه‌گذاران روشی متناسب با شرایط خود را انتخاب کنند و از آن بهره بگیرند. انتخاب روش مناسب از میان انواع روش‌های سرمایه‌ گذاری در بورس، از جمله مهم‌‌ترین قدم‌ها در جهت سرمایه‌ گذاری منطقی و سودآور شناخته می‌شود. در صورت انتخاب سرمایه‌ گذاری مستقیم به دانش و مهارت بالایی برای زنده نگه ‌داشتن سرمایه و کسب سود از یک سبد کم ریسک را بیاموزید. در غیر این صورت، بهره‌‌گیری از روش‌ های سرمایه‌ گذاری در بورس به ‌صورت غیرمستقیم را به‌ عنوان بهترین گزینه به شما توصیه می‌کنیم.

نحوه تشکیل یک سبد سهام مناسب

یکی از توصیه‌هایی که بسیاری از متخصصان بازارهای مالی به سرمایه گذاران برای موفقیت در بورس می‌کنند، تشکیل سبد سهام و تنوع بخشی به آن است که نقش ارزنده‌ای در سود کسب شده توسط شما در آینده و در چشم انداز بلند مدت خواهد داشت.

برای همین است که باید به طور حتم با در نظر گرفتن یک استراتژی مناسب نسبت به تشکیل پرتفوی یا سبد سهام پر بازده (با توجه به فاکتورهایی که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد)، اقدامات لازم را انجام دهید.

اما سوال اینجا است که چه اقداماتی برای دست یافتن به یک سبد سهام پر بازده باید انجام شود و چه قدم‌هایی باید در این راه برداشته شود؟ با ما همراه باشید تا در مورد سبد سهام و نحوه تشکیل و تنوع بخشی به آن بیشتر برای شما توضیح بدهیم.

۱. تعیین نحوه تخصیص دارایی

نکات بسیار مهمی هستند که در پورتفوی یا سبد سهام شما باید به آن توجه شود. اول از همه اینکه چه میزان سرمایه برای سرمایه گذاری وجود دارد؟ و نیز چه مدت فرصت دارید تا شاهد رشد سرمایه خود باشید؟

میزان سرمایه شما یا پولی که قصد دارید وارد بازار بورس کنید نقش تعیین کننده‌ای در میزان سهام قابل خرید دارد. اینکه تا چه مدت می‌توانید سرمایه خود را برای رشد سهام مورد استفاده قرار دهید نیز بسیار مهم است.

ممکن است شما قصد داشته باشید تا بر روی یک سهام برای بیش از یک سال سرمایه گذاری کنید تا شاهد رشد آن باشید. این مدت می‌تواند تا ده سال یا بیشتر هم باشد.

اما ممکن است که شما مدت زیادی برای سرمایه گذاری وقت نداشته باشید و به دنبال سهام‌های زود بازده برای خرید باشید. برای همین است که گفته می‌شود سبد سهام یک فرد بازنشسته با سبد سهام یک فرد جوان که به تازگی وارد بورس شده است باید متفاوت باشد.

ریسک پذیری نیز یکی از عوامل مهمی است که در تشکیل سبد سهام مهم خواهد بود. زیرا که ممکن است یک فرد دارای شخصیت ریسک پذیر باشد و برای او خرید سهام‌هایی که ممکن است در آینده رشد بالا و یا برعکس ضرر بیشتری داشته باشند, جذاب باشد.

از طرف دیگر ممکن است که یک فرد علاقه‌ای به ریسک نداشته باشد و سهام‌هایی که شاید کم سود اما در عین حال مطمئن هستند را برای خرید ترجیح بدهد.

در اولین قدم سعی کنید موارد ذکر شده در بالا را در نظر داشته باشید. پس از آن بهتر خواهید توانست به انتخاب سهام‌های مناسب برای تشکیل یک سبد سهام متناسب با شخصیت خود شوید.

سرمایه گذاری ریسک‌پذیر و سرمایه گذاری محافظه کارانه

در صورتی که شما به یک سود ثابت و شاید نسبتا کم در سهام خود راضی باشید (که با آن تنها شاهد حفظ سرمایه خود و کسب مقداری درآمد باشید)، میتوان شما را یک سرمایه گذار محافظه کار دانست که با استفاده از سهام شرکت‌های دارای سود ثابت (که دارای ثبات ارزش هستند)، سعی در مشارکت در بازار بورس و اوراق بهادار داشته‌اید.

اما در صورتی که به سمت شرکت‌هایی بروید که ممکن است ریسک بالایی داشته باشند و در آینده با رشد بالایی همراه باشند (یا البته ممکن است آینده روشنی نداشته باشند)، می‌توانیم شما را یک سرمایه گذار ریسک پذیر در بازار بورس دانست که به دنبال ماجراجویی برای کسب سود بیشتر با تشکیل یک سبد سهام پرریسک می‌باشد.

در پایان این بخش به طور خلاصه مطالبی را که تا به حال برای شما ذکر کرده‌ایم در این بخش تکرار خواهیم نمود. زیرا که قدم اول در تشکیل سبد سهام در نظر گرفتن فاکتورهای مهمی است که در قدم‌های دیگر باید از آنها استفاده کنید.

این فاکتورهای مهم که باید در قدم اول در نظر بگیرید در زیر برای شما خلاصه شده‌اند:

• ریسک پذیری شما به عنوان یک سرمایه گذار در بازار بورس و اوراق بهادار
• میزان سرمایه‌ای که قصد دارید برای خرید سبد سهام و تنوع بخشی به آن اختصاص دهید.
• مدت زمانی که قصد دارید صبر کنید تا سرمایه شما به سود برسد.

این نکات مهم هستند و به طور حتم نقش تعیین کننده‌ای در قدم‌های بعد خواهند داشت و برای همین تنها پس از در نظر گرفتن این نکات می‌توانید وارد مرحله دوم شوید.

۲. دست‌یابی و انتخاب سبد سهام یا سبد اوراق بهادار

در این مرحله باید سرمایه خود را به طبقات و زیر طبقات مختلفی تقسیم کنید تا موفق به مدیریت سهام و اوراق بهادار خریداری شده خود در بازار بورس شوید.

برای آشنایی بیشتر شما با طبقات و معنی آنها مثالی میزنیم. فرض کنید که شما سرمایه خود را در دو بخش تقسیم و برای خرید سهام داخلی و سهام خارجی صرف کنید.

با این کار بازار بورس داخلی یک طبقه و بازار بورس کشورهای خارجی طبقه دیگری را تشکیل خواهند داد که هر یک از آنها دارای زیر طبقه‌های خود خواهند بود.

یا اینکه ممکن است سرمایه خود را در بازار بورس تهران و بازار فرابورس تقسیم کنید و بخشی از سرمایه خود را نیز در بورس کالا قرار دهید. در این صورت هر یک از بازارهای مالی ذکر شده یعنی بازار بورس، بازار فرابورس و بازار بورس کالا یک طبقه را به خود اختصاص خواهند داد که ممکن است هر یک از آنها نیز از زیر طبقات خاص خود برخوردار باشند.

در هر یک از این طبقات میزان سرمایه‌ای که در بخش قبل به آن اشاره کردیم یا میزان پولی که قصد سرمایه گذاری در هر طبقه دارید و نیز میزان ریسک پذیری شما در انتخاب یک شرکت و یا خرید یک سهام نقش اساسی خواهد داشت.

علاوه بر این ممکن است که مدت زمانی که قصد دارید روی یک سهام سرمایه گذاری کنید بر روی سهام و یا اوراق بهادار انتخاب شده برای سرمایه گذاری تاثیر فراوانی داشته باشد. یک مثال مهم قابل ذکر دیگر می‌تواند طبقه بندی سهام و یا اوراق خریداری شده به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت باشد.

در این مرحله شما باید لیستی از سهام‌ها و یا اوراقی که قصد خرید آنها را دارید تهیه کنید که این می‌تواند یکی از سخت‌ترین مراحل برای تشکیل سبد سهام باشد. در این مرحله به نکات زیر توجه داشته باشید:

انتخاب سهام

در زمان انتخاب سهام به میزان ریسکی که دارد توجه کنید و پس از آن بر اساس شخصیت خود و ریسک پذیر یا محافظه کار بودن استراتژی خود, سعی در انتخاب یکی از آنها داشته باشید.

توجه داشته باشید که برای انتخاب بهترین سهام باید به طور دوره‌ای, تغییرات قیمتی سهام‌ها را تحت نظر داشته باشید تا بتوانید بین سهام‌هایی که ثبات قیمت دارند و سهام‌هایی که ممکن است ریسک پذیر باشد یکی را انتخاب کنید.

انتخاب اوراق قرضه

اوراق قرضه از جمله اوراق بهادار دیگری هستند که امکان سرمایه گذاری بر روی آنها وجود دارد و به طور حتم باید در زمان انتخاب و خرید آنها به فاکتورهای مهمی مانند تخفیف، نوع اوراق قرضه، سررسید اوراق، رتبه و نیز نرخ بهره آن توجه داشته باشید.

در این راه امکان دارد که به صندوق‌های دو جانبه که برای گستره وسیعی از طبقات سرمایه‌ای در دسترس هستند و شما را قادر به مالکیت انواع سهام و اوراق قرضه خواهند کرد متوسل شوید.

البته مدیران این صندوق‌ها برای خدماتی که در اختیار شما قرار خواهند گذاشت هزینه‌هایی را دریافت خواهند نمود. صندوق‌های شاخص نیز گزینه دیگری هستند که هزینه کمتری دریافت می‌کنند، و در عوض مدیریت آنها به شکل منفعل انجام می‌شود.

صندوق‌های قابل معامله و یا صندوق های “ای تی اف” ETF :

صندوق‌های ETF گزینه‌های خوبی برای کسانی هستند که ترجیح می‌دهند دوجانبه سرمایه گذاری کنند. ETF ها در واقع صندوق‌های دو جانبه‌ای محسوب می‌شوند که میتوان آنها را مانند سهام معامله کرد. شاید اخیرا در مورد این صندوق‌ها در اخبار نیز شنیده باشید که مربوط به عرضه این صندوق‌ها توسط دولت در سال ۱۳۹۹ بوده است.

به دلیل اینکه مدیریت صندوق‌های قابل معامله منفعل است، این امر باعث می‌شود تا هزینه‌های کمتری در مقایسه با صندوق‌های دوجانبه داشته باشند. ETF ها و یا صندوق‌های قابل معامله طیف وسیعی از طبقات دارایی را پوشش می‌دهند و به همین دلیل ابزار بسیار مناسبی برای دست یافتن به یک سبد سها متعادل می‌باشند.

۳. سنجش مجدد وزن سبد سهام

پس از این که یک سبد سهام مناسب را برای خود تشکیل دادید باید به طور دوره‌ای به ارزیابی آن بپردازید و در صورت نیاز تغییرات لازم را در آن اعمال کنید.

ممکن است نیازهای شما در آینده تغییر کند و یا این که وضعیت یکی از شرکت‌های موجود در سبد سهام شما با تغییر مواجه شود یا اینکه ممکن است در میزان ریسک پذیری خود و یا در میزان سرمایه‌ای که می‌خواهید در بازار سهام به خرید و فروش سهام اختصاص دهید دچار تغییر شود، در هر یک از این حالت‌ها نیاز به ارزیابی مجدد سبد سهام خواهد بود تا تغییرات لازم را در آن اعمال کنید.

برای مثال فرض کنید که شما نیمی از سرمایه خود را در سهام شرکت‌های کوچک و یا شرکت‌های ریسک پذیر سرمایه گذاری کرده باشید، این در حالی است که در ارزیابی‌های جدید خود به این نتیجه رسیده‌اید که باید یک چهارم یا ۲۵ درصد دارایی‌های خود را در این شرکت‌ها سرمایه گذاری کنید. در این صورت باید سبد سهام خود را به طور اساسی تغییر دهید.

۴. ایجاد تعادل در سبد سهام به طور استراتژیک

در این مرحله باید دوباره تعادل جدیدی در سبد سهام خود با توجه به تغییراتی که در استراتژی شما به وجود آمده است اعمال کنید. توجه داشته باشید که در هنگام تغییر در سبد سهام که با خرید یا فروش سهام همراه خواهد بود به آثار مالیاتی آن نیز توجه کنید. ممکن است که در این حالت با مالیات‌های بالایی به دلیل سود سرمایه روبرو شوید.

در این حالت شاید بهتر باشد که صندوق جدیدی را در آن طبقه دارایی دخالت ندهید و بر سایر طبقات دارایی تمرکز کنید. این کار باعث کاهش وزن دهی سهام‌های شما در سبد اوراق بهادار خواهد شد و مالیات حاصل از کسر سرمایه را به شما تحمیل نخواهد کرد.

اما باید توجه داشته باشید که سهام‌های رشدی که ممکن است در آینده نزدیک دچار سقوط شوند را بفروشید تا ضرر نکنید. زیرا که حتی اگر تبعات مالیاتی داشته باشد فروش انها به صرفه‌تر از نگهداری آنها در پورتفوی شما خواهد بود. در این راستا برای بهترین تصمیم گیری توجه به نظرات افراد متخصص در بازارهای مالی و تحلیلگران بسیار سودمند خواهد بود.

تنوع بخشی به سبد سهام

تنوع بخشی به سبد سهام یکی از مهم ترین فاکتورهایی است که باعث موفقیت شما در بازار بورس خواهد شد و در این راه نکات زیادی است که تعدادی از آنها را مورد اشاره قرار دادیم.

سرمایه گذاران می توانند با استفاده از صندوق‌های ETF و یا صندوق‌های متقابل به تنوع خوبی دست پیدا کنند و شما هم می‌توانید از این ظرفیت برای دست یافتن به تنوع سهام خود استفاده کنید.

نتیجه گیری

رشد پایدار و طولانی مدت در بازار بورس و اوراق بهادار نتیجه تنوع بخشی به سبد سهام شما خواهد بود و علاوه بر این می‌تواند به شما کمک کند تا از سقوط سرمایه‌ای در هنگام فعالیت در بازارهای مالی پیشگیری کنید.

برای همین همواره باید نسبت به تشکیل سبد سهام متنوع تلاش خود را به کار برید و در کنار آن به طور مداوم به ارزیابی و پایش وضعیت سرمایه گذاری خود بپردازید و با توجه به تغییراتی که در فاکتورهایی مانند میزان سرمایه وارد شده به بورس و یا میزان ریسک پذیری شما به وجود آمده است سعی در تضمین موفقیت بلند مدت مالی خود داشته باشید.

استراتژی های تشکیل یک پرتفوی کم ریسک و متنوع

همانطور که می‌دانید، در هر بازار و کشوری استراتژی‌های متفاوتی برای تشکیل پرتفوی وجود دارد. حتی در یک بازار مشخص هم استراتژی سرمایه گذاری در طول زمان یکسان نیست و با گذشت زمان این استراتژی تغییر خواهد کرد. اما موضوعی که همه سرمایه گذاران مطرح دنیا روی آن اتفاق نظر دارند، کاهش ریسک سرمایه گذاری با متنوع سازی سرمایه گذاری یا تشکیل پرتفوی است. در این مقاله تصمیم داریم تا شیوه‌های رایج متنوع سازی پرتفوی را برای شما توضیح دهیم.

استراتژی های تشکیل یک پرتفوی کم ریسک و متنوع

موفقیت در بازار سهام شرکت‌ها مانند هر بازار دیگری نیاز به انتخاب یک رویکرد مناسب و حفظ نظم فکری دارد. بدون این‌ها، سرمایه گذاری تنها خرید و فروش‌های بدون برنامه‌ای خواهد بود که سود یا زیان سرمایه گذار را بیشتر به بخت و اقبال وابسته می‌سازد تا به مهارت‌هایی مانند پشت کار در تحقیق، قدرت تحلیل، توانایی تصمیم گیری، صبر و شکیبایی برای رسیدن به هدف‌ها و مواردی از این دست.

در میان رویکردهای گوناگون برای سرمایه گذاری در بازار سهام، تشکیل سبد متنوع به عنوان یک روش غیر فعال اما به نسبت مطمئن شناخته شده است. استفاده از این روش، میزان ریسک را کاهش می‌دهد و بازده سرمایه گذاری را در سطحی نزدیک به بازده کل بازار نگه می‌دارد . اما یک سبد متنوع می‌تواند به چارچوبی برای آزمودن توانایی‌های یک شخص برای مدیریت دارایی تبدیل شود که در این صورت به نمونه‌ای کامل از مدیریت فعال تبدیل خواهد شد.

مقاله پیش رو ابتدا در مورد اصل تنوع بخشی و سازوکار ساخت و مدیریت سبد متنوع توضیح می‌دهد. در ادامه نیز به سراغ روش‌هایی می‌رویم که یک سهامدار می‌تواند با استفاده از آنها توانایی‌های تحلیلی و مدیریتی خود را در چارچوب یک سبد متنوع به کار بگیرد و علاوه بر کاهش سطح ریسک، توان خود را روی کسب بازده بیشتر از بازار متمرکز کند.

تنوع بخشی، میانبری برای کاهش ریسک

«تنوع بخشی» یکی از روش‌های متداول برای کاهش ریسک غیرسیستماتیک به شمار می‌رود. ریسک غیرسیستماتیک از تاثیرات رویدادهایی ناشی می‌شود که به طبیعت یک شرکت یا گروه خاصی از شرکت‌ها مرتبط است . معمولا این گونه رویدادها کل شرکت‌ها یا کل بازار را تحت تاثیر خود قرار نمی‌دهد. به عنوان مثال، یک تصمیم دولت ممکن است هزینه‌های یک صنعت خاص را افزایش دهد و در نتیجه قیمت سهام شرکت‌های آن صنعت کاهش یابد یا مدیریت ضعیف یک شرکت در توسعه بازار ممکن است سبب تضعیف موقعیت آن در برابر رقبا شود، سودآوری را نسبت به بقیه کاهش دهد و همین موضوع به افت قیمت سهم آن شرکت منجر شود . اما هر یک از این رویدادها به طور مستقیم بر بازده سهام شرکت‌های مرتبط اثر می‌گذارد نه کل بازار. تنوع بخشی از طریق ساختن یک سبد متشکل از سهام شرکت‌های مختلف می‌تواند ریسک غیرسیستماتیک را کاهش دهد.

در مقابل ریسک غیرسیستماتیک، ریسک سیستماتیک قرار دارد. ریسک سیستماتیک به تاثیرات مجموعه‌ای از رویدادهای کلی بر بازده طیف گسترده‌ای از شرکت‌ها و صنایع گفته می‌شود که به سادگی قابل پیش بینی یا کنترل نیستند. به عنوان مثال، سیاست‌های مالی و پولی دولت‌ها، عملکرد کلی اقتصاد، مناقشات سیاسی، حوادث طبیعی، و تغییرات دائمی شرایط روانی بازار یا به اصطلاح «جو بازار» نمونه‌هایی از این رویدادها هستند که هر یک می‌تواند بازده کل بازار را به صورت مثبت یا منفی تحت تاثیر قرار دهد . ریسک سیستماتیک با تنوع بخشی قابل کاهش نیست. این ریسک مربوط به زمانی است که سرمایه گذار با هدف کسب سود وارد یک بازار می‌شود و آن را می‌پذیرد. به همین دلیل به ریسک سیستماتیک در اصطلاح «ریسک بازار» هم گفته می‌شود.

چه راه‌هایی برای تنوع بخشی در سبد سهام وجود دارند؟

در تئوری، هر چه قدر تعداد سهم‌های یک سبد بیشتر و وابستگی بازده سهم‌ها به هم کمتر یا حتی منفی باشد، ریسک غیرسیستماتیک هم کمتر می‌شود. اما تنوع بخشی در عمل با چالش‌هایی مثل «هزینه» همراه است. حتی اگر یک سرمایه گذار بتواند سهام تمام شرکت‌های بورسی را خریداری کند در عمل هزینه‌های معاملاتی یا همان کارمزدها آن قدر بالا می‌رود که مزیت‌های ناشی از تنوع بخشی را بی‌معنا می‌کند. علاوه بر این، اداره یک سبد بزرگ از سهام نیاز به صرف زمان و امکانات قابل توجه دارد. همچنین موضوعاتی مانند تعیین وابستگی بازده سهم‌ها به هم حتی در تئوری هنوز یک چالش است .

با وجود تمام این چالش‌ها و بر اساس نتایج تجربی، کاربرد تنوع بخشی برای کاهش ریسک غیرسیستماتیک امکان پذیر به نظر می‌رسد . در منابع مالی، معمولا گفته می‌شود که تعداد معدودی سهم – مثلا بیش از ۱۰ سهم – می‌تواند ریسک غیرسیستماتیک را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. برای تشکیل یک سبد متنوع، رویکردهای مختلفی وجود دارد از جمله سبد مبتنی بر ارزش بازار و سبد هم وزن.

سبد مبتنی بر ارزش بازار

در این سبد، وزن سهام هر شرکت در سبد با توجه به ارزش بازار آن شرکت در مقایسه با دیگر سهم‌های سبد تعیین می‌شود. مثلا اگر ۱۰ سهم با بیشترین ارزش بازار انتخاب شده و ارزش بازار سهم اول نسبت به سهم دوم ۱۵ درصد بیشتر باشد، وزن سهم اول در سبد هم باید ۱۵ درصد بیشتر از وزن سهم دوم باشد. ارزش بازار شرکت برابر تعداد کل سهام شرکت ضرب در قیمت آن سهم است. وزن هر سهم در سبد هم با توجه به نسبت ارزش خرید آن سهم به کل ارزش سبد مشخص می‌شود.

مثلا فرض کنید یک میلیون تومان برای خرید ده سهم جهت تشکیل یک سبد در نظر گرفته شده است. در این صورت اگر ۱۰۰۰ سهم یک شرکت به قیمت ۲۰۰ تومان خریداری شود ارزش خرید آن سهم ۲۰۰ هزار تومان و وزن آن سهم در سبد معادل ۲۰ درصد است (۲۰۰هزار تومان تقسیم بر یک میلیون تومان) . برای اینکه این سبد یک سبد مبتنی بر وزن بازار باشد باید نسبت وزن سهم‌ها در سبد با نسبت ارزش بازار شرکت‌های مربوط به هر سهم موجود در سبد مطابقت داشته باشد.

سبد هم وزن

ساختار این سبد ساده است. چون وزن تمام سهم‌ها در سبد بدون توجه به اینکه ارزش بازار شرکت‌های مربوطه چقدر است با یکدیگر برابر هستند. مثلا در همان سبد یک میلیون تومانی باید ۱۰۰ هزار تومان برای خرید هر یک از ده سهم اختصاص داده شود. خود سهم‌ها می‌توانند از میان بزرگ‌ترین شرکت‌ها بر اساس ارزش بازار انتخاب شوند.