عرضه کاغذی نفت در بورس

چرا نفت خام 1 ميليون بشكه اي در بورس انرژي را نخريدند، نفت فيزيكي يا كاغذي؟

در اين هفته براي بار سوم،‌ 1 ميليون بشكه نفت خام سبك ايران از طريق شركت ملي نفت در رينگ صادراتي بورس انرژي ايران عرضه شد. اين عرضه بر خلاف دو عرضه قبلي در ساعت مجاز معاملات،‌ بدون آن كه هيچ خريداري داشته باشد، در تابلوي عرضه ماند و سفارش خريدي نيامد تا پويايي و تحركي در اين عرضه رينگ صادراتي انجام شود

اقتصاد گردان - |سميرا ابراهيمي| اين موضوع در حالي است كه محموله قبلي 1 ميليون بشكه اي كه در آن هم مانند عرضه روز گذشته در پارت هاي 35 هزار بشكه اي ارائه شده بود،‌ در دو مرحله عرضه در روزهاي 6 آبان و 20 آبان به طور كامل به فروش رفته بود.

دقايقي پس از اتمام ساعت معاملات هيدروكربوري در بورس انرژي و ناكام ماندن عرضه نفت خام،‌ با سيروان اميني،‌ معاون مديرعامل شركت كارگزاري خبرگان سهم كه مسئوليت عرضه اين محموله را بر عهده داشت،‌ صحبت كرديم. وي از تصميم خريداران اظهار بي اطلاعي كرد و گفت: احتمال دارد كه ساعت معاملات از سوي بورس انرژي تمديد شود. هر چند تا 1 ساعت پس از اتمام ساعت معاملات،‌تمديدي صورت نگرفت و مسئولان بورس انرژي نيز پاسخگويي شفافي در خصوص تصميمات احتمالي اتخاذ شده نداشتند.

زماني كه صحبت ازعرضه نفت خام در بورس انرژي مطرح شد،‌ با آن كه چندين بار تجربه ناموفق آن به شكل فعلي وجود داشت،‌ باز هم به بهانه دور زدن تحريم ها،‌اين مورد اجرا شد. با اين حال مخالفان و موافقاني داشت كه مخالفان اين شيوه ارائه نفت در بورس، حرف هاي جالبي براي گفتن داشتند.

مرتضي بهروزي فر، كارشناس بازار نفت در اين باره به تعادل گفت: تحريم نفتي ايران، به طور كامل،‌ قاطع و صريح تحريم نفت ايران است. در واقع تحريم فروشنده دولتي نيست كه بخواهيم آن را به بخش خصوصي يا اشخاص ديگر منتقل كنيم و بتوانيم تحريم ها را دور بزنيم. بازار نفت دنيا كاملا شفاف است،‌ هر معامله نفتي رصد مي شود و نمي توان هيچ تبادل نفتي را لاپوشاني كرد.

وي افزود: حال در اين اوضاع،‌ راه انداختن ساز و كار خريد و فروش در بورس نيز در شرايط تحريمي كه پيش رو ست، بي معني خواهد بود. در صنعت نفت ايران تا پيش از اين چيزي به اسم فروش به واسطه نداشتيم و نداريم. در واقع هيچ كس به جز دولت ايران حق سود بردن از اين موضوع ندارد. هم اكنون در بورس ها بيش از 99 درصد خريد و فروش ها براي استفاده از نوسانات است. در واقع كسي به خريد مي پردازد كه اصلا نفت نياز ندارد و كسي فروشنده خواهد بود كه اصلا نفت ندارد. در واقع خريدار به دليل تحليلي كه از بازار نفت دارد و فكر مي كند امكان بالا رفتن آن وجود دارد اقدام به خريد مي كند و فروشنده نيز به دليل آن كه فكر مي كند قرار است قيمت روند كاهشي داشته باشد، به فروش محصولات خود مي پردازد.

به گفته بهروزي فر،‌ به نظر مي رسد قرار است با نفت خام بازار جديدي براي نوسانگيران ايجاد شود كه از نوسان بازي سود ببرند. در واقع نمي توان انتظار داشت كسي كه به نفت نياز دارد به بورس برود و از آن طريق نفت بخرد. ممكن است براي هج كردن خريدهاي آتي خود به اين بازار بيايند كه ريسك درآمدي خود را كاهش دهد. اما خبري از خريد عمده پالايشگران در بورس نفت نخواهد بود.

پس از 2 عرضه نسبتا موفقيت آميز اول،‌ بيژن زنگنه، وزير نفت اعلام كرد كه با ارائه گزارش دو مرحله اول به شوراي عالي اقتصادي قواي سه گانه،‌ اكنون مجوز لازم از سران سه قوه دریافت شده تا ۳ میلیون بشکه نفت خام در بورس به صورت ۱۰۰ درصد ریالی با نرخ ارز سامانه سنا به فروش برسد. وزیر نفت تصریح کرد: اگر فردی به خرید ارزی نفت خام در بورس تمایل داشت به صورت ارزی به این شخص ارائه و اگر فردی به خرید ریالی تمایل داشت عرضه به صورت ریالی انجام می‌شود. زنگنه با اشاره به وضع فروش نفت خریداری شده در بورس، گفت: تا كنون خریداران نفت در بورس توانسته‌اند طلای سیاه را صادر کنند و مشکلی در این زمینه وجود نداشته‌است.

سيد علي حسيني،‌ مديرعامل بورس انرژي نيز در اين خصوص گفت: تسويه ارزي كه براي فروش نفت در بورس انر‍ژي عرضه کاغذی نفت در بورس مورد پذيرش قرار گرفته، به اين دليل است كه بتوانيم حداكثر انعطاف را براي خريداران فراهم آوريم. با اين حال تا زماني كه عرضه صورت نگيرد،‌ نمي توانيم پيش بيني از حضور خريداران ريالي با اين شرايط داشته باشيم. ممكن است كه استقبال به خوبي صورت بگيرد، امكان اين هم وجود دارد كه تفاوتي در ميزان مشتريان را شاهد نباشيم. با اين حال حجم هاي اندكي مانند 3 ميليون بشكه حتي اگر كاملا به صورت ريالي باشد هم مشكلي در فروش نفت ايجاد نمي كند،‌ زيرا به اين اندازه درآمد ريالي مورد نياز وزارت نفت و شركت ملي نفت است. ضمن آن كه خريد ارزي با ارز سامانه سنا نيز قابل انجام است. هرچند خريداران ترجيح مي دهند كه خريد ارزي با ارز سامانه نيما انجام شود.

دليل حسيني براي بيان اين جمله كه خريداران ترجيح مي دهند خريد را با نرخ ارز كشف شده در سامانه نيما انجام دهند،‌ اين است كه خريداران بايد تسويه 20 درصد ابتدايي را با ارز سنا انجام دهند، قيمت نفت نيز با ارز سنا تعيين مي شود،‌ اما ارز حاصل از صادرات اين نفت را بايد بر اساس نرخ سامانه نيما وارد كشور كنند. توجه به اين موضوع لازم است كه قيمت ارز در سامانه نيما،‌ 2 الي 3 هزار تومان ارزان تر از نرخ ارز سامانه سنا است.

با اين حال گمانه زني هاي كارشناسان بازار سرمايه و دست اندركاران بورس انرژي و شركت ملي نفت مبني بر اين بود كه با امكان تسويه ريالي، استقبال خريداران از اين بازار بيشتر شود كه متاسفانه بر خلاف عرضه کاغذی نفت در بورس پيش بيني ها،‌ هيچ خريداري به ميدان نيامد.

برخي انتقادات ديگر كه براي اين شيوه عرضه مطرح مي شد، كوچك بودن محموله هاي عرضه،‌ به اندازه اي بود كه نمي توانست جوابگوي حتي نفت كش هاي كوچك باشد. هرچند شركت ملي نفت اعلام كرده بود كه با ساير محموله ها، حاضر به حمل اين محموله ها براي خريداران است. اما موضوع بازاريابي فروش آنها نيز از سوي بخش خصوصي با توجه به اين كه تاكنون هيچ سابقه اي در اين حوزه نداشته مطرح مي شد كه در اوضاع تحريمي،‌ سختي كار را براي آنها دوچندان مي كرد. عرضه نفت خام به صورت كاغذي نيز موضوع ديگري بود كه از سوي برخي از كارشناسان اين حوزه مطرح مي شد. با توجه به اين كه اكنون در بورس هاي مطرح دنيا مانند بورس نيويورك معاملات نفت خام به صورت كاغذي انجام مي شود و عرضه به صورت فيزيكي منسوخ شده است،‌مي تواند به عنوان يكي ديگر از دلايل شكست عرضه اخير مطرح شود.

چالش های پیش روی عرضه نفت در بورس

نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی با اشاره به تجربه عرضه نفت خام در بورس انرژی گفت: اگر این کار در فاز جدید با همان کیفیت قبلی انجام شود، فقط در حد یک کار شعاری باقی خواهد ماند.

• دو شرط مهم سال ۹۸ برای عرضه نفت در بورس
• چرا فروش نفت در بورس رونق نگرفت؟
• لزوم بروزرسانی ساختار بورس انرژی برای معاملات جهانی
• مکانیزم تسویه حساب ارزی در بورس انرژی هنوز فعال نشده است
• وبسایت بورس انرژی حتی نسخه انگلیسی ندارد
• ملاحظات معاملات فراورده‌های نفتی
• نمونه موفق معاملات زمینی بورس انرژی
• اگر مشکلات حل نشود، عرضه در بورس در حد شعار باقی می‌ماند

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، هفته گذشته نامه‌ای از طرف محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی به رییس جمهور مبنی بر لزوم عرضه و فروش نفت در بورس انرژی منتشر شد. پورابراهیمی در این نامه با اشاره به سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و لزوم مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز و ایجاد تنوع در روش‌های فروش و مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش نفت، پیشنهاد شده بود عرضه مداوم و مستمر نفت خام در بورس از سر گرفته شود.

در همین ارتباط، با امیرحسین تبیانیان که در سال ۹۸ بعنوان نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی، مسائل مربوط به عرضه نفت خام در بورس را پیگیری می‌کرد، گفتگویی انجام دادیم.

تبیانیان با اشاره به تجربه عرضه نفت در بورس انرژی طی سه سال اخیر گفت: در آن زمان مدیران وقت بازار سرمایه با توجه به درخواست‌هایی که مطرح می‌شد و تقاضاهایی که به دست آنان رسیده بود، اعتقاد داشتند در صورتی که نفت در بورس انرژی عرضه شود ظرفیت‌های جدیدی فعال می‌شود و شرکت‌های جدیدی برای خرید نفت اقدام می‌کنند؛ شرکتهایی که تا آن زمان موفق به خرید نفت در شیوه سنتی و مرسوم از امور بین‌الملل شرکت نفت نشده بودند.

نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی ادامه داد: ما هم با همین انگیزه که تغییر سازوکارهای سنتی بتواند برخی موانع خرید نفت را از بین ببرد، نفت را در بورس انرژی عرضه کردیم.

دو عرضه کاغذی نفت در بورس شرط مهم سال ۹۸ برای عرضه نفت در بورس

وی افزود: از همان زمان ما بر دو نکته تأکید ویژه داشتیم، یک اینکه این عرضه باید مداوم باشد و استمرار داشته باشد تا بازار بتواند بر روی آن حساب باز کند و نکته دوم این بود که با توجه به اینکه این کار برای اولین بار در کشور رخ می‌داد، بایستی شرایط عرضه به مرور آسان‌تر و کارآمدتر بشود.

تبیانیان ادامه داد: خوشبختانه موفق شدیم شرط اول را با اخذ مجوزهای لازم از وزارت نفت لحاظ کنیم و همانطور که در قانون بودجه ۹۸ هم آمده بود، وزارت نفت مکلف به عرضه ماهیانه ۶ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی در بورس انرژی شد و بر این اساس هم در سال ۹۸ و در ادامه آن در سال ۹۹ مجموعاً بیش از ۱۰۰ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی در بورس انرژی عرضه شد.

وی افزود: همچنین برای بحث تسهیل ساز و کارها، طی سه سال گذشته، تقریباً قاعده و مانعی نبود که به دنبال برطرف کردن آن نرفته باشیم و تا می‌توانستیم برای خرید نفت خام و میعانات گازی از شرک ملی نفت، مانع‌زدایی کردیم تا دیگر این شائبه پیش نیاید که شرکت نفت فقط با مشتریان خودش کار می‌کند، و شرایطی فراهم کردیم که همه بتوانند در یک چهارچوب مشخص اقدام به خرید کنند. ما حتی این مجوز را از خود وزیر وقت گرفتیم که از این به بعد فروش به متقاضیان جدید که مدعی خرید نفت هست فقط از طریق بورس انجام شود. با این هدف که احراز صلاحیت مشتریان از طریق بورس انرژی انجام شود و اگر مشتری جدیدی وجود دارد که به هر دلیل با سیستم سنتی شرکت ملی نفت نمی‌تواند کارش را جلو ببرد، از طریق بورس و بدون مواجهه با شرکت ملی نفت در قدم اول، بتواند معامله خود را انجام دهد و به عنوان خریدار واقعی به شرکت ملی نفت معرفی شود. در این حالت شرکت ملی نفت به عنوان فروشنده در بورس انرژی موظف است نسبت به تعهدات خود عمل کند و طبق اطلاعیه عرضه مورد تائید بورس انرژی، نسبت به تحویل محموله اقدام نماید. اگر کوتاهی یا عدول از انجام تعهدات توسط شرکت ملی نفت ایران به عنوان فروشنده در بورس انرژی صورت گیرد، خریدار می‌تواند به داوری بورس شکایت گند و از حق و حقوق خود دفاع کند.

چرا فروش نفت در بورس رونق نگرفت؟

نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی تصریح کرد: با این وجود، عملاً در بحث فروش دریایی نفت خام و میعانات گازی اتفاق خاصی نیفتاد و آن مقدار معامله‌ای که مدنظر ما بود، محقق نشد که علت اصلی آن در درجه اول شرایط سخت خرید نفت خام و میعانات در شرایط کنونی و درجه دوم آماده نبودن بستر لازم برای انجام این معاملات در بورس انرژی بود.

لزوم بروزرسانی ساختار بورس انرژی برای معاملات جهانی

تبیانیان در ادامه با تأکید بر اینکه در کنار وزارت نفت که وظیفه استمرار عرضه‌ها و تسهیل شرایط را داشت، بازار سرمایه و بورس هم باید متناسب با آن، شرایط را بهبود می‌داد، افزود: در حال حاضر اگر یک مشتری در بورس انرژی بخواهد پیش‌پرداخت معاملات خود را به صورت ارزی بپردازد، ساز و کار آن وجود ندارد و عملاً باید برای واریز پیش پرداخت قبل از انجام معامله در بورس به شرکت ملی نفت مراجعه کند و صورت حساب پرداخت دریافت کند و شرکت ملی نفت پس از تائید پرداخت اجازه انجام معامله در بورس انرژی را به خریدار بدهد. این یعنی نقض غرض! همان طور که گفته شد هدف از انجام معامله در بورس این بود که خریدار در قدم اول با شرکت ملی نفت و مکانیزم‌های آن مواجه نشود تا بتواند راحت تر نسبت به انجام معامله اقدام نماید. پس اگر قرار باشد برای واریز پیش پرداخت قبل از انجام معامله به شرکت ملی نفت مراجعه کند خب راضی نمی‌شود بعد آن دوباره به بورس بازگردد.

نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی با اشاره به اینکه با شیوه مذکور اصرار مشتریان بر این بود که قرارداد مستقیماً با شرکت ملی نفت منعقد شود، افزود: در عمل هم اینگونه شد و متقاضی یا باید برای پیش پرداخت ریال واریز می‌کرد که عملاً کسی در این معاملات ریال ندارد یا باید برای پرداخت پیش پرداخت معامله در بورس به صورت ارزی به خود شرکت ملی نفت مراجعه می‌کرد که خب دیگر حاضر نبود برای ادامه مراحل به بورس برای انجام معامله مراجعه کند و تقاضای قرارداد مستقیم می‌کرد.

وی با اشاره به اینکه هدف ما در بورس انرژی این بود که شرکت نفت پس از معامله با مشتری روبه‌رو شود، ادامه داد: این روند که در معاملات بورس انرژی جریان داشت عملاً باعث از بین رفتن یکی از اهداف اولیه عرضه نفت شد، زیرا بنای ما تسهیل شرایط برای مشتریانی بود که نمی‌توانند با شرکت نفت ارتباط برقرار کنند. به بیان ساده‌تر اگر یک نفر نمی‌توانست برای خرید نفت به شرکت نفت مراجعه کند و باید به بورس انرژی می امد، به او گفته می‌شد برای پرداخت پیش‌پرداخت ارزی‌اش مجدداً به شرکت نفت مراجعه کند و این نقض غرض بود.

مکانیزم تسویه حساب ارزی در بورس انرژی هنوز فعال نشده است

تبیانیان در ادامه گفت: همه میدانیم که در شرایط تحریمی هستیم ولی شرکت نفت هم در همین شرایط تحریمی توانست با بعضی مکانیزم‌های ارزی و اخذ مجوزهای لازم، مبالغ ارزی را دریافت کند و ما هم پیشنهاد دادیم که بورس انرژی هم مثل اقداماتی که شرکت نفت کرد، انجام دهد و مجوزهای همین مکانیزم‌ها را بگیرد ولی متأسفانه علی‌رغم تمام پیگیری‌ها هنوز هم که حجم قابل توجهی از فراورده‌های نفتی در بورس انرژی عرضه می‌شود، مکانیزم‌های تسویه حساب ارزی وجود ندارد.

وی در ادامه با اشاره به دیگر مشکلاتی که در تجربه قبلی عرضه نفت در بورس انرژی وجود داشت، گفت: کسی که می‌خواهد در بازارهای بین‌المللی و به خصوص نفت، معامله کند باید طرف مقابلش را بشناسد و اعتماد کند، ولی اقدامی از سمت بورس انرژی برای این بحث اعتماد سازی انجام نمی‌گرفت. یعنی طرف‌های خارجی شرکت ملی نفت را می‌شناسند ولی شناختی از بورس انرژی ایران و اعتبار آن ندارند که راضی به پرداخت پول شوند.

وبسایت بورس انرژی حتی نسخه انگلیسی ندارد

تبیانیان با تأکید به کوچک بودن برخی از مشکلات و تأثیر عمده آن‌ها ادامه داد: همانطور که می‌دانید معرف هر بورسی در دنیا وبسایت آن بورس است اما در ایران حتی وبسایت بورس انرژی، نسخه به زبان انگلیسی ندارد، اطلاعیه‌های آن به زبان انگلیسی منتشر نمی‌شود و بعضاً ایرادهای نرم‌افزاری عجیب بوجود می‌آید.همین الآن اگر از کارگزاران بورس بپرسید هم تصریح می‌کنند که این وبسایت حتی زمان بندی‌های انجام معامله را نشان نمی‌دهد و ایراداتی از این دست دارد. جالب است بدانید که در هر معامله حدود ۱۰ میلیون تومان تحت عنوان کارمزد مدیریت فناوری از طرفین معامله اخذ می‌شود ولی با این وجود با چنین ایرادات بنیادین مواجه هستیم.

وی افزود: ما هر وقت این مشکلات را گوشزد می‌کردیم وعده می‌دادند که به زودی درست می‌شود. در صورتی که اگر یک بورس، چشم‌انداز خود را بورس‌های بزرگ دنیا مثل بورس دوبی می‌داند باید خود را نیز متناسب با آن هدف آماده سازی کند.

نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی در ادامه گفت: البته من بارها تأکید کردم که فروش نفت و میعانات گازی حتی در شرایط غیر تحریمی مسأله پیچیده‌ای است، چه برسد به شرایط تحریمی. ولی با این وجود انتظار می‌رفت با برطرف کردن این مشکلات جزئی اولاً بهانه از برخی متقاضیان گرفته شود و ثانیاً شرایط بورس انرژی ما به شرایط بین‌المللی نزدیک تر شود.

وی با اشاره به اهمیت بحث نظارت در ساختار بورس گفت: معامله‌ای که در بورس انجام می‌شود باید با همان ترتیباتی که در اطلاعیه عرضه ذکر شده در عمل اجرا شود. اگر قرار باشد که بعد از معاملات، با توافق خریدار و فروشنده اصلاحیه به شرایط معامله زده شود، شرایط استاندارد بورس از بین می‌رود و عرضه کاغذی نفت در بورس اساساً مهم‌ترین ویژگی معاملات بورس یعنی شفافیت و ایجاد شرایط یکسان برای متقاضیان تحقق نیافته است. در حال حاضر متأسفانه نظارت‌های لازم بعد از انجام معامله توسط بورس انرژی صورت نمی‌گیرد و عملاً دست خریدار و فروشنده برای توافق‌های بعدی باز است.

ملاحظات معاملات فراورده‌های نفتی

تبیانیان در ادامه با اشاره به بحث عرضه فراورده‌های نفتی در بورس انرژی، که هم‌اکنون هم در حال انجام است، افزود: تعداد مشتریان متقاضی خرید فراورده‌های نفتی با احجام بسیار بزرگ محدود است که کاملاً طبیعی است و علت آن نو پا بودن این بازار و محدودیت حاکم بر حضور بازیگران بین المللی است. از طرف دیگر بر همین اساس تعداد مشتریان متقاضی محموله کوچک و متوسط بیشتر است. با توجه به تعداد کم مشتریان محموله‌های بزرگ و لزوم هماهنگی با آن‌ها برای تحقق انجام معامله، در عمل ما شاهد هستیم که این مشتریان چانه‌زنی‌ها و توافقات خود را خارج از بورس با فروشنده قبل از انجام معامله انجام می‌دهند و فقط در بورس انرژی ثبت معامله می‌کنند.

وی افزود: بنده هم بارها گفته‌ام معامله محموله‌های بزرگ در بورس انرژی مزیتی برای ما، به جز شوآف ندارد و حتی در شرایط تحریمی حاکم از بابت ضرورت حفظ اطلاعات آن‌ها، غلط هم هست. البته اگر چند وقت یک‌بار، یک محصول مشخص در بورس انرژی با احجام بزرگ عرضه شود تا اعلام قیمتی انجام شده و اگر ظرفیت جدیدی هم وجود دارد جذب شود، مفید است ولی به شیوه فعلی که الزام کنیم همه معاملات بزرگ هم از این طریق باشد خاصیتی ندارد و چه بسا مضر است.

نمونه موفق معاملات عرضه کاغذی نفت در بورس زمینی بورس انرژی

وی با اشاره اینکه معاملات بخش زمینی ما در بورس انرژی، به خصوص معاملات زمینی فرآورده‌های نفتی توفیقات زیادی داشته افزود: چون در این بخش، معاملات در حجم‌های کوچک انجام می‌شده و تعداد مشتریان زیاد بود، راه‌های ایجاد فساد هم بسته شد و به طور کلی بازار شرایط ایده‌آل خود را داشت و موفقیت ما هم از بورس انرژی، عموماً از این طریق بود.

تبیانیان افزود: معاملات زمینی بورس انرژی که با حمایت کامل مدیریت شرکت پالایش و پخش صورت گرفت، باعث شد ما تمام انتظاراتی که از بورس انرژی داشتیم، از جمله کشف قیمت و رقابت محقق شود و از این رو یک فضای خیلی خوبی در معاملات زمینی رقم خورد. حتی برای اولین بار ما معاملات زمینی میعانات گازی صادراتی را در بورس انرژی شروع کردیم که بسیار مزیت داشت و باعث شکل گرفتن یک بازار رقابتی و پیدا کردن مشتریان جدید در این بخش شد.

نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی در ادامه گفت: در معاملات دریایی هم اگر ما الزام کنیم که همه محموله‌ها با احجام کوچک و متوسط فقط از طریق بورس باشد، با توجه به اینکه مشتریان این بخش هم نسبتاً زیاد است، انتظارات ما از بورس، از جمله شفافیت و کشف قیمت منطقی محقق می‌شود.

اگر مشکلات حل نشود، عرضه در بورس در حد شعار باقی می‌ماند

‌وی در پایان مجدداً با تاکید بر اینکه در بحث نفت مشکل عرضه نداریم، افزود: ما می‌توانیم با همان شیوه تا سال ۱۴۰۴ عرضه کنیم، ولی اگر آن مشکلات گفته شده حل نشود تفاوتی ایجاد نمی‌کند و صرفاً در حد یک کار شعاری باقی می‌ماند و به طور کلی در بورس انرژی نباید به دنبال بالا بردن آمار و ارقام باشیم بلکه باید به فکر افزایش کیفیت این بورس باشیم و امیدواریم که در دولت جدید این رویه اصلاح شود تا هم شاهد اصلاح این ساختارها و رشد بورس انرژی کشورمان باشیم و هم هدف افزایش تعداد مشتریان جدید و متعاقباً افزایش حجم فروش محقق شود.

تبیانیان ادامه داد: همچنین پیشنهاد می‌کنم وزارت اقتصاد و بورس انرژی در دولت جدید موضوع انتشار ابزارهای کاغذی رایج در بورس‌های نفتی دنیا از جمله آتی نفت و فرآورده‌های نفتی را با جدیت دنبال کنند تا از این طریق با افزایش تعداد بازیگران فعال در بورس، عمق بازار افزایش یابد و هم ابزارهای لازم برای هج کردن قیمت توسط معامله گران داخلی فراهم شود و این نیاز در بورس انرژی بر طرف شود تا بازارهای بورس خارجی.

عرضه اولیه سهام شرکت چوب و کاغذ مازندران در سال جاری

سرپرست شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی از عرضه اولیه سهام شرکت چوب و کاغذ مازندران در سال جاری خبر داد.

به گزارش شهر بورس، با پیشرفت های خوبی که شرکت چوب و کاغذ مازندران در حوزه تولید و اقتصادی داشته است مسئولان گروه توسعه ملی را برآن داشته است تا برای عرضه اولیه سهام این شرکت تلاش کنند.

بر اساس گزارش شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی، سرپرست شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی گفت: یکی از اولویت های مهم امسال شرکت چوب و کاغذ مازندران، عرضه اولیه سهام این شرکت در بورس خواهد بود.

محمدحسین فروزان مهر سرپرست شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی طی سفر به استان مازندران در معیت دکتر فرزین مدیرعامل بانک ملی ایران و با همراهی علی بابایی کارنامی و منصور علی زارعی نمایندگان مردم شریف ساری در مجلس شورای اسلامی، اعضای هیئت مدیره، فرمانداران ساری و میانه رود از شرکت های صنایع چوب و کاغذ مازندران، نکاچوب و تجهیزات مدارس ایران بازدید کرد.

فروزان مهر در این بازدید در خصوص عرضه اولیه سهام شرکت چوب و کاغذ مازندران در بورس گفت: خوشبختانه اقدامات لازم در خصوص تغییرات اساسنامه منطبق با الزامات بورس صورت گرفته و پس از انتخاب حسابرس و بازرس قانونی معتمد بورس و تکمیل نظامات کنترل داخلی و کمیته حسابرسی، امیدواریم جلسات هماهنگی با فرابورس مهیا شده و عرضه خرد با هماهنگی بانک ملی از طریق آگهی مزایده عمومی انجام شود.

سرپرست گروه توسعه ملی شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران را تنها واحد تولیدکننده کاغذ چاپ و تحریر روزنامه کشور دانست که با استفاده از ظرفیت داخل به مرحله رشد و اعتماد رسیده است و اظهارداشت: این شرکت با بازیابی توان از دست رفته خود توانسته به ظرفیت مهم برسد و امیدواریم در آینده نزدیک، یک سوم نیاز کشور را نیز تامین کند.

وی به ۲ قرارداد بزرگ و مهم شرکت صنایع چوب عرضه کاغذی نفت در بورس و کاغذ مازندران در سال ۱۴۰۱ با وزارت آموزش و پرورش و کشور عراق اشاره کرد و افزود: یکی از این قرادادها که پس از سال ها به نتیجه رسید مربوط به وزارت آموزش و پرورش و بالغ بر ۷۵۰ میلیارد تومان است.

وی در این باره گفت: بر اساس این قرارداد این شرکت موظف شد ۳۰ هزار تن کاغذ مورد نیاز این وزارتخانه را تامین کند که این مهم با نگاه تامین کاغذ تحریر مورد نیاز وزارت آموزش و پرورش برای چاپ کتب درسی آن هم با ظرفیت توان داخلی حائز اهمیت و در نوع خود بی سابقه است.

دکتر فروزان مهر همچنین به قراداد دوم این شرکت با عراق اشاره کرد و ادامه داد: انعقاد قرارداد با کشور عراق به ارزش ۱۲ میلیون یورو از دیگر اقدامات مهم شرکت چوب و کاغذ مازندران برای صادرات است که این امر باعث بهبود هرچه بیشتر در مسیر تولید و سودآوری خواهد بود.

سرپرست گروه توسعه ملی به وضعیت عملکردی و مالی شرکت چوب و کاغذ مازندران اشاره کرد و گفت: در ۵ ماه اخیر، تمامی شاخص های عملکردی شرکت اعم از تولید، فروش و سودآوری رشد بسیار خوبی داشته است و مطالبات کارگری نیز به روز تسویه شده و رضایتمندی تمامی کارگران و پرسنل این شرکت در بالاترین سطح خود قرار دارد.

وی همچنین در پایان خاطرنشان کرد: این واحد تولیدی نیاز به تامین نقدینگی و سرمایه در گردش برای خرید مواد اولیه دارد که در این صورت می توان ۱۵ هزار تن کاغذ تحریر مورد استفاده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را نیز تامین کرد.

فروش کاغذی، مقدمه توسعه تجارت طلای سیاه

یک کارشناس حوزه بورس نفت گفت: اگر بخواهیم در حوزه تجارت نفت فعال شویم، باید کانونی با هدف پیوست بخش صنعت و بازارهای مالی فعال شود؛ همچنین باید فروش کاغذی نفت را در نظر داشته باشیم.

صادق مردانی، کارشناس حوزه بورس نفت در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه به نظر می رسد وزارت نفت، استراتژی منسجمی در تجارت نفت ندارد، گفت: با وجود اینکه قدمت تجارت نفت در ایران، حدود ۵۰ سال است، اما همواره در ادوار مختلف در پایین ترین سطح تجارت نفت فعالیت کرده است، به عبارتی دیگر همواره به خام فروشی نفت کشور پرداختیم و توسعه چندانی مطابق با شرایط بین المللی در این بخش نداشته‌ایم.

وی افزود: ما بر اساس نیازهای بین المللی در بخش تجارت نفت عمل نکردیم و همیشه توان داخلی ما مستقل از دنیا نبوده است؛ به این معنا که در مسیر ایجاد زنجیره ارزش گام جدی برداشته نشده و این موضوع، مربوط به دوران کنونی نیست و دامنه آن متوجه کل دوران شکل گیری تجارت نفت در ایران است.

این کارشناس بورس نفت با بیان اینکه در بحث بازاریابی برای فروش کالاهای خود نیز دچار مشکل هستیم، ادامه داد: در شناسایی بازارهای آینده خود به شدت ضعف داریم؛ به خصوص اینکه با توجه به محدودیت های وزارت نفت در حوزه تجارت طلای سیاه، به نظر می رسد این وزارتخانه بیشتر مایل به خام فروشی نفت به مشتریان خارجی است تا اینکه نسبت به فراوری آن در داخل کشور تمرکز یابد.

به گفته مردانی، در حوزه تجارت نفت آنچه موجب انسجام استراتژیک می شود، حرکت در مسیر زنجیره ارزش است. امروز در کشور محور مطالعات بر اساس استراتژیک بودن نفت است در حالیکه به جرات می توان گفت نفت، یک کالای ژئوپلتیک است؛ به همین دلیل است که بیشتر تاثیرپذیر است تا اینکه تاثیرگذار باشد.

وی اظهار داشت: اگر بخواهیم در حوزه تجارت نفت فعال شویم، باید کانونی با هدف پیوست بخش صنعت و بازارهای مالی فعال شود که مقدمه آن بورس نفت است. باید علاوه بر فروش فیزیکی نفت در بورس، فروش کاغذی نیز داشته باشیم؛ به عبارتی دیگر باید بتوانیم عموامل موثر بر قیمت نفت را در درون کشور تعریف کنیم.

این کارشناس حوزه بورس نفت، خرید و فروش نفت کشورهای دیگر در بورس نفت را یکی از گام های موثر در راستای کارآمدتر شدن بورس نفت و تجارت نفت عنوان کرد و گفت: درجه باز بودن تجارت، گشایش شرایط واردات و صادرات آن است. البته توان داخلی در این حوزه بسیار مهم است، اینکه بتوانیم جذابیت ایجاد کنیم در صنعت نفت به انجام فعالیت دقیق ما باز می گردد.

وی معتقد است که ایران هنوز در نقاط استرتژیک صنعت نفت خود یا وابسته بوده یا توانایی ندارد؛ ضمن اینکه علاقه ای به استفاده از توان داخلی وجود نداشته است؛ به این معنا که می‌توان گفت یکی از مهم ترین دلایل راه اندازی پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، را می توان راهکاری برای مدیریت مصرف میعانات گازی تولیدی کشور دانست که صادرات در دوران تحریم با چالش مواجه شده بود.

کسادی بورس نفت در زمانه رونق کرونا

کسادی بورس نفت بعد از 2 سال دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و کارشناسان عوامل مختلفی را در این بی‌رونقی دخیل می‌دانند .

به گزارش خبرنگار جهان، گفتمان بورس نفت از آن جایی شروع شد که تحریم‌ها مانع از فروش نفت توسط دولت گردید و دولت در نظر گرفت نفت را از طریق بورس به خریداران ایرانی و صاحبان سرمایه ارائه دهد.

براساس این گزارش،عرضه نفت خام در بورس انرژی براساس شیوه‌نامه ابلاغی وزیر نفت از اردیبهشت سال 98 آغاز شد اما نبود حضور خریدار سبب شد تا وزارت نفت به فکر اصلاح این شیوه‌نامه بیافتد در این شیوه‌نامه نیز شرکت ملی نفت مکلف شد به‌صورت منظم و مستمر، ماهانه حداقل ۲ میلیون بشکه نفت خام سبک، ۲ میلیون بشکه نفت خام سنگین و ۲ میلیون بشکه میعانات گازی پارس جنوبی در رینگ صادراتی بورس انرژی عرضه کند و این تغییرات در شیوه‌نامه به طوری بود که بخش خصوصی برای حضور در معاملات نفت خام تمایل بیشتری داشته باشد؛ اما با گذشت 2 سال هنوز این بخش هیچ تمایلی برای خرید به دست نیاورده است.

بنابراین گزارش، بعد ازآن قرار بود خریدار پس از آنکه برای خرید اعلام آمادگی کرد، برای امضای قرارداد به شرکت ملی ارجاع داده شود و قرارداد به صورت مستقیم با شرکت ملی نفت بسته شود.

این گزارش حاکی ازآن است بر این اساس شیوه‌نامه مورد نیاز برای عرضه نفت خام و میعانات گازی ابلاغ شد، اما به گفته تحلیلگران نفتی به دلیل پیچیده‌بودن بازار نفت خام و همچنین مدل پرداخت پول، بخش خصوصی اقبالی نشان نداد.

براساس این گزارش؛ تیرماه سال ۹۹ هم دوباره شیوه‌نامه جدید برای عرضه نفت بر اساس بودجه سال ۹۹ ابلاغ شد و با توجه به چند عرضه در بورس انرژی، اما بازار نفت خام و میعانات همچنان کساد ماند و محدود بودن تولیدکنندگان و خریداران نفت خام باعث شد تا این بازار پیچیدگی بیشتری نسبت به بازار فرآورده‌های عرضه کاغذی نفت در بورس نفتی داشته باشد؛ این درحالی بود که به اعتقاد کارشناسان، بی‌تجربه بودن بخش خصوصی در این زمینه نیز عدم اقبال به خریدنفت خام از بورس را نیز دامن زد.

این گزارش می افزاید به گفته مقامات عرضه نفت خام در بورس انرژی ایران برای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مبتنی بر ایجاد تنوع در روش‌های فروش نفت و استفاده از ظرفیت‌های بخش غیردولتی به‌منظور صادرات نفت‌خام در دستور کار قرار گرفته بود که با گذشت زمان موفقیتی در این خصوص حاصل نشد.

***بورس نفت تحت تاثیر شرایط حاکم بر بازار جهان و داخل

گفتنی است البته شرایط حاکم بر بازار جهانی نفت به واسطه ویروس منحوس کرونا و همچنین بازار داخل به واسطه تحریم‌های آمریکا که در حوزه پولی و بانکی، خریدار خارجی در انتقال پول به بانک‌های ایران دچار مشکل شده است بی تاثیر در عدم موفقیت بورس انرژی نبوده چرا که اخیرا به گفته نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس انرژی ؛ اگرچه نفت خام از ابتدای امسال در این بورس عرضه شده، اما معامله‌ای برای فروش صورت نگرفته که این موضوع به دلیل حجم پایین تقاضا است.

به گفته نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس انرژی، امسال مهمترین محصولی که عرضه شده ، نفت کوره بوده که در محموله‌های مختلف عرضه و معامله شده است.

وی با بیان اینکه در تیر و مرداد ماه امسال به دلیل تامین نیاز داخلی، عرضه فرآورده‌های نفتی کاهش داشت، گفته اکنون معاملات دوباره از سر گرفته شده و در آخرین عرضه که روز چهارشنبه (۱۰ شهریور ماه) انجام شد، ۱۰ هزار تن نفت کوره عرضه شد و به فروش رسید.

در پایان گفتنی است که نداشتن حساب ارزی، نبود اطمینان از پایداری عرضه و نقل و انتقالات مالی زمان‌بر، ازجمله دلایل اصلی این عدم موفقیت به شمار می‌آیند و باید مسئولان ذی ربط با ایجاد زیرساخت های لازم در فروش هر چه بهتر کاغذی نفت اقدام کنند.