بررسی مشروعیت بیت کوین

حسام‌الدین ایپکچی پژوهشگر حقوق

اعلام مشروعیت بیت کوین با بانک مرکزی است

بانک اول - معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات گفت: شناسایی، کنترل و صحت سنجی بیت کوین و پول های رمزی امکان پذیر است اما اعلام مشروعیت استفاده از این نوع ارز با بانک مرکزی است.

به اشتراک بگذارید:

به گزارش بانک اول به نقل از تسنیم ،‌ نصرالله جهانگرد، درباره رواج خرید و فروش بیت کوین طی هفته های اخیر در عین نبود سیاست معین درباره این ارزها در کشور، اظهار داشت: تعیین تکلیف استفاده از بیت کوین در حوزه وظایف بانک مرکزی است و به وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات ارتباطی ندارد.

وی ادامه داد: ابزارهای واسط در فضای مجازی برای مبادله ارزش افزوده هایی مثل بیت کوین رواج و افزایش یافته اما برای کشوری مثل ایران که در بخش بانکی با محدودیت های بین المللی مواجه است، استفاده از این پول رمزی به اعتقاد برخی تهدید و برخی فرصت است.

جهانگرد ادامه داد: اما از آنجایی که قانون گذاری برای استفاده از ابزارهای پولی در اقتصاد هر بررسی مشروعیت بیت کوین کشوری توسط نظام بانکی آن کشور انجام می شود، ما هم به لحاظ سیاست های پولی منتظر اظهار نظر بانک مرکزی در این زمینه هستیم. اما از نظر مباحث فنی و فناوری اطلاعات موضوعی روشن و قابل بررسی و مدیریت است.

معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات درباره آمادگی این وزارتخانه از لحاظ فنی و فناوری در زمینه استفاده از پول های رمزی، گفت: روش های فنی برای شناسایی، کنترل و صحت سنجی بیت کوین و پول های رمزی امکان پذیر است اما وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات امکان تعیین و اعلام مشروعیت استفاده از این نوع ارز را در عرصه ملی ندارد و این موضوع به بانک مرکزی ارتباط دارد و در حوزه فعالیت های این بانک است

بیت کوین؛ انقلابی که در نهایت به پیروزی می‌رسد

بر اساس مقاله منتشر شده در مدیوم ، حدود یک دهه از عمر بیت کوین می‌گذرد. در این یک دهه، بیت کوین نیز مانند هر فناوری نوپای دیگری فرازونشیب‌های زیادی داشته و با چالش‌های بسیاری دست‌وپنجه نرم کرده است. عموم مردم، کارشناسان، اقتصاددان‌ها و سیاست‌مداران در طول این سال‌ها مواضع متفاوتی نسبت به بیت کوین داشته‌اند؛ مواضعی که در طول زمان تغییر کرده است اما این امر اجتناب ناپذیر است که پیروزی بیت کوین نزدیک است . قطعا این نقل‌قول معروف را که منتسب به گاندی است بارها شنیده‌اید:

اول نادیده‌ات می‌گیرند، بعد مسخره‌ات می‌کنند و در پایان با تو می‌جنگند. آن‌ وقت است که پیروز خواهی شد.

درواقع این‌ یک نقل‌قول جعلی است؛ زیرا گوینده اصلی آن گاندی نیست. کسی که اولین بار این جمله را بیان کرد، شخصی به نام نیکلاس کلین (Nicholas Klein)، یکی از فعالان سندیکای کارگران آمریکا در اوایل قرن بیستم بود.

این نقل‌قول که برای همه شناخته‌شده است، ترجمه دقیق مراحلی است که همه جنبش‌های انقلابی قبل از به پیروزی رسیدن طی می‌کنند.

اما صرف‌نظر از اینکه از زبان کدام شخصیت نقل شده است، این جمله کاملاً با سفر پرماجرای بیت کوین از زمان خلق آن توسط ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ تطابق دارد.

مطابق توصیف ارائه‌شده در این نقل‌قول، بیت کوین در حال حاضر در سومین مرحله از جنبش انقلابی خود قرار گرفته و همه از هر طرف در حال نبرد با بیت کوین هستند. سیلوین سارل (Sylvain Saurel) در مقاله‌ای که برای وب‌سایت مدیوم نوشته است، با نگاهی به گذشته این سفر پرماجرا از زمان پیدایش بیت کوین، توضیح داده است که چرا در صورت گذر از این مرحله، پیروزی دور از دسترس نخواهد بود.

۱- نادیده گرفته شدن بیت کوین

تقریباً هیچ‌کس در زمان عرضه رسمی بیت کوین در سوم ژانویه سال ۲۰۰۹ (۱۴ دی ۱۳۸۷)، نسبت به آن علاقه‌ای از خود نشان نداد. بیت کوین کاملاً نادیده گرفته شده بود و غیر از چند نفر از هواداران متعصب رمزنگاری کسی با ساتوشی ناکاموتو هم‌سفر نشد.

گروهی که سایفرپانک‌ها (Cypherpunks) نامیده می‌شدند و طرفداران استفاده از رمزنگاری برای حفظ حریم خصوصی بودند، اولین کسانی بودند که از بیت کوین و سیستم انقلابی مبتنی بر بلاک چین آن استفاده کردند.

در آن زمان بیت کوین که به‌طورکلی نادیده گرفته شده بود، توانست با استفاده از این وضعیت به ‌آرامی و بلاک به بلاک به رشد خود ادامه دهد. کم‌کم افراد نوآور و مبتکر حوزه فناوری هم در این سفر با بیت کوین همراه شدند.

این‌ها افرادی عاشق فناوری بودند که خیلی سریع متوجه شدند بیت کوین خصوصیات خاص و منحصربه‌فردی دارد:

• تمرکززدایی واقعی را اجرا کرده است
• نیازی به رهبر ندارد
• کدهای آن متن‌باز است
• ذخیره آن محدود است و تورم آن به صورت کنترل‌شده با گذشت زمان کاهش بررسی مشروعیت بیت کوین بررسی مشروعیت بیت کوین خواهد یافت و باعث کمیابی بیت کوین خواهد شد.

اما به‌ هر حال سردمداران دنیا در ابتدای کار هیچ اهمیتی به بیت کوین نمی‌دادند و واکنش آن‌ها در برابر بیت کوین یا جهالت مطلق بود و یا از سر غرور و تکبر. واقعاً چگونه یک فرد ناشناس مرموز توانست سیستم پرداختی را اختراع کند که ضمن تضمین امنیت شبکه، امکان تایید تراکنش‌ها را بدون نیاز به کنترل دولت‌ها و به ‌تبع آن هیچ نهاد یا فرد ثالث دیگری فراهم می‌کرد؟

برای سردمداران این دنیا انقلاب بیت کوین یک مأموریت غیرممکن بود. از نظر آنها بیت کوین در نهایت اختراع چند برنامه‌نویس حواس‌پرت و خرفت بود.

۲- مسخره کردن بیت کوین

اولین هاوینگ تاریخ بیت کوین در تاریخ ۲۸ نوامبر سال ۲۰۱۲ (۸ آذر ۹۱) اتفاق افتاد. در این رویداد، پاداش ماینرها برای اضافه کردن یک بلاک از تراکنش‌ها به بلاک چین، از ۵۰ بیت کوین به ۲۵ بیت کوین رسید.

همه با بی‌صبری در انتظار بودند. در آن زمان کسی نمی‌دانست که اولین کاهش شدید در عرضه، چه تاثیری روی قیمت بیت کوین خواهد داشت.

بازار صعودی قدرتمندی که در اوایل سال ۲۰۱۳ آغاز شد اولین پاسخ بازار به نوآوران فعال در این بازار بود و آنان را برای ادامه مسیر ترغیب کرد. در ادامه گروه دیگری هم به این نوآوران اضافه شدند که می‌توان از آن‌ها به‌عنوان اولین پذیرندگان بیت کوین نام برد.

این پذیرندگان اولیه هم از جمله دوستداران فناوری بودند که کمی طول کشید تا به قافله نوآوران بپیوندند. به ‌هر حال، ورود آن‌ها به این فناوری باعث آغاز رشد واقعی آن شد. این، خلاصه‌ای از وضعیت بیت کوین تا تاریخ ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ (۸ آذر ۹۴) بود. در آن مقطع برای اولین بار در تاریخ قیمت بیت کوین در صرافی ‌ام تی گاکس (MT.Gox) که بررسی مشروعیت بیت کوین بزرگ‌ترین صرافی آن روزها بود، به ۱,۰۰۰ دلار رسید.

اولین دوره شور و شوق مردم به بیت کوین با پوشش رسانه‌ها شروع شد؛ اما در میان مقاله‌های متعدد چاپ‌شده، تنها چند مقاله انقلاب مدنظر بیت کوین برای آینده را جدی می‌گرفتند و اکثر آن‌ها با دید منفی به آن نگاه می‌کردند. این مقالات باعث تردید اعضای خوش‌بین و رویاپرداز جامعه بیت کوین شد و آن چند مقاله مثبت هم به ‌جای بیت کوین، بیشتر روی فناوری بنیادین آن، یعنی بلاک چین تمرکز داشت.

سردمداران دنیا در آن زمان به جمع کسانی که بیت کوین را به سخره می‌گرفتند اضافه شدند. حملات کلامی آن‌ها معمولاً از دو جبهه انجام می‌شد:

هیچ ارزش ذاتی ندارد.
• از بیت کوین برای پول‌شویی استفاده می‌شود.

آلن گرینسپن (Alen Greenspan)، رئیس سابق فدرال رزرو آمریکا در زمره اولین کسانی بود که بیت کوین را زیر آتش حملات خود گرفت:

شما برای درک ارزش ذاتی بیت کوین احتیاج به یک قوه تخیل بسیار قوی دارید. شاید شما بتوانید این کار را انجام دهید. من که تا حالا از انجام آن ناتوان بوده‌ام.

البته استقبال و تایید انقلاب بیت کوین از سوی کسی که در قلب سیستم پولی و مالی مشغول فعالیت بود، می‌توانست بسیار غیرمنتظره باشد.

بن برنانک (Ben Bernanke)، اقتصاددان مشهور آمریکایی هم که یکی از طرفداران اقتصاد نئو-کینزی (Neo-Keynesian) است، نظر مثبتی نسبت به بیت کوین نداشت:

بیت کوین تلاشی برای جایگزین کردن ارز فیات و فرار از قوانین و مداخلات دولت است. من که فکر نمی‌کنم که این تلاش موفقیت‌آمیز باشد.

اما بیت کوین علی‌رغم این تمسخرها، راه درستی را برای حرکت انتخاب کرده بود. بیت کوین با استخراج هر بلاک، به عملکرد صحیح خود ادامه داد و انعطاف‌پذیری و کارایی سیستم خود را به رخ منتقدان کشید.

این کارایی را می‌توان در نرخ دسترسی ۹۹٫۹۸ درصدی به بیت کوین از زمان اختراعش مشاهده کرد. نرخی که برای یک سیستم پرداخت غیرمتمرکز و بدون نیاز به رهبر، که بنابه ادعاهای سردمداران دنیا تنها توسط چند توسعه‌دهنده حواس‌پرت پشتیبانی می‌شد، نرخ بدی محسوب نمی‌شود.

۳- بیت کوین زیر آتش حملات همه‌جانبه دشمن

دومین رویداد هاوینگ بیت کوین در تاریخ ۱۱ جولای سال ۲۰۱۶ (۲۱ تیر ۱۳۹۵) به وقوع پیوست و پاداش ماینرها برای استخراج هر بلاک از ۲۵ بیت کوین به ۱۲٫۵ بیت کوین کاهش یافت. پیامدهای این شوک جدید در عرضه بیت کوین درست مانند هاوینگ اول بود. یک بازار صعودی قدرتمند که ۱۸ ماه بعد از هاوینگ دوم آغاز شد.

این بازار صعودی باعث شد که نام بیت کوین در اواسط سال ۲۰۱۷ در صفحه اول بسیاری از نشریه‌های مهم به چشم بخورد. البته قیمت بیت کوین در این زمان بسیاری از سردمداران دنیا را نگران کرد. قیمت بیت کوین در ماه‌های می، ژوئن، آگوست و سپتامبر سال ۲۰۱۷ به ترتیب از قیمت‌های ۲,۰۰۰، ۳,۰۰۰، ۴,۰۰۰ و ۵,۰۰۰ دلار عبور کرد.

این رشد بی‌سابقه قیمت بیت کوین، آن را ناگهان به دشمن سیاست‌مداران، بانک‌های مرکزی، اقتصاددانان و به طور خلاصه، هر کسی در نظام مالی و پولی سنتی فعالیت می‌کرد، تبدیل کرد.

آن‌ها از هر ابزاری برای بی‌آبرو کردن بیت کوین نزد افکار عمومی استفاده می‌کردند. وارن بافت، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار تاریخ بازارهای مالی سنتی توضیح داد که بیت کوین «مرگ موش به توان دو» است.

جوزف استیگلیتز (Joseph Stiglitz)، برنده آمریکایی جایزه نوبل در رشته اقتصاد هم دیدگاه منفی خود را نسبت به بیت کوین بیان کرد:

هر وقت آن را طوری قانون‌مند کنید که دیگر نتوان از آن برای پول‌شویی استفاده کرد، دیگر هیچ تقاضایی برای آن وجود نخواهد داشت.

جوزف استیگلیتز با بیان این جمله نشان داد که هیچ‌چیزی در مورد بیت کوین نمی‌داند. با این همه، این اظهارات منفی نتوانست از رسیدن قیمت بیت کوین به ۲۰,۰۰۰ دلار در پایان سال ۲۰۱۷ جلوگیری کند. اما مدتی بعد و در سال ۲۰۱۸، حباب سوداگرانه‌‌ی شکل‌گرفته حول قیمت بیت کوین از بین رفت و قیمت بررسی مشروعیت بیت کوین افت کرد.

این بار هم دشمنان بیت کوین فرصت را برای ابراز مجدد انتقادات خود مناسب دیدند. خبر بد برای آن‌ها این است که مرگ بیت کوین از زمان خلق آن ۳۷۹ بار اعلام شده است.

بعد از سال وحشتناک ۲۰۱۸ و سقوط قیمت به ۳,۵۰۰ دلار، قیمت بیت کوین دوباره در سال ۲۰۱۹ احیا شد و به بالاتر از ۱۰,۰۰۰ دلار رسید.

قدرت‌های بزرگ اقتصادی دنیا که حالا فهمیده بودند که دیگر نمی‌توان بیت کوین را تنها با نقد کردن و بی‌آبرو کردن آن نزد افکار عمومی شکست داد، این بار آستین‌ها را بالا زده‌اند تا ارزهای دیجیتال دولتی خود را خلق کنند.

این جنبش از چین شروع شد و مطمئن باشید که دیگر قدرت‌های بزرگ هم در ماه‌ها و سال‌های آینده از چین پیروی خواهند کرد.

اما به نظر نمی‌رسد که تلاش‌های بی‌شمار آن‌ها برای متوقف کردن بیت کوین، موثرتر از دفعات قبل عمل کند.

این ارزهای دیجیتال دولتی دقیقا در نقطه مقابل انقلابی قرار می‌گیرند که بیت کوین نماینده آن است و تمایل مردم به استفاده از آن‌ها در قیاس با بیت کوین بسیار ناچیز خواهد بود.

۴- بیت کوین در مسیر پیروزی

بیت کوین یک انقلاب چندوجهی است که در حوزه‌های اجتماعی، صنعتی، فناوری و ایدئولوژیک تأثیرگذار خواهد بود و مثل همه انقلاب‌ها، آخرین مرحله‌ای که باید به آن برسد، مرحله پیروزی است.

بیت کوین برای پیروزی در این مرحله باید به مقاومت خود در برابر حملاتی که به‌طور روزانه علیه آن انجام می‌شود ادامه دهد. حملاتی که از طرف کسانی انجام می‌شود که ماهیت سیستم بیت کوین، موجودیت آنها را تهدید می‌کند.

تهدید بیت کوین بیش از همه متوجه کسانی است که بیش از همه از سیستم مالی و پولی کنونی سود می‌برند. به همین دلیل خواندن توییت ترامپ درباره بیت بررسی مشروعیت بیت کوین بررسی مشروعیت بیت کوین کوین در تابستان سال ۲۰۱۹ اصلاً غافلگیرکننده نبود:

من طرفدار بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال که درواقع پول نیستند، نوسان زیادی دارند و ارزش آن‌ها بر هیچ اساسی نیست، نیستم.

شاید بهتر باشد یک نفر به دونالد ترامپ یادآوری کند که پس از خاتمه دادن به استاندارد طلا توسط نیکسون، ارزش این ارز هم دیگر بر هیچ دارایی قابل‌لمسی تکیه ندارد.

مشروعیت بیت کوین حداقل به‌ اندازه دلار آمریکا است. بیت کوین به این دلیل باعث ترس و وحشت این افراد شده است که نظام مالی بدون نیاز به رهبرِ آن می‌تواند قدرت را از دست آن‌ها خارج کرده و دوباره به مردم برگرداند.

این واقعیت که بیت کوین این توانایی را دارد که «مدیریت پول» را از «دولت» مستقل کند، دورنمایی است که همه رهبران قدرت‌های بزرگ اقتصادی دنیا را به وحشت انداخته است.

پیروزی بیت کوین نزدیک است

هیچ نوآوری انقلابی در همان روز اول توسط تمام مردم پذیرفته نشده است. تمام ایده‌ای انقلابی در ابتدای راه توسط عامه مردم نادیده گرفته شده‌اند. عده بسیار زیادی حتی از وجود چنین ایده‌هایی باخبر نبوده‌اند.

بعد از اینکه یک ایده انقلابی توانست خود را بر سر زبان‌ها بیندازد، با تمسخر رقبا و دشمنان خود مواجه می‌شود. اما بعد از اینکه یک پدیده انقلابی توانست قابلیت‌های خود را به اثبات برساند، از هر جهت مورد هجمه مخالفان قرار می‌گیرد. مبارزه با این هجمه‌ها و پیروزی در این مبارزه، حساس‌ترین مرحله برای یک ایده انقلابی است. در صورت گذر از این مرحله، انقلاب می‌تواند به پیروزی برسد.

بیت کوین به عنوان یکی از انقلابی‌ترین پدیده‌‌های عصر ما، مرحله نادیده گرفته شدن و مورد تمسخر واقع شدن را پشت سر گذاشته است و در حال حاضر در حال مبارزه با حملات مخالفان خود است.

در این لحظه در موقعیتی نیستیم که بتوانیم با قاطعیت بگوییم بیت کوین پیروز این مبارزه خواهد بود یا نه. هیچ‌کس نمی‌تواند چنین ادعایی داشته باشد.

تنها چیزی که می‌توان با اطمینان از آن سخن گفت، این است که بیت کوین راهی را می‌پیماید که تمام انقلاب‌هایی که قبلاً شانس پیروزی داشته‌اند از آن گذر کرده‌اند. در حال حاضر، بیت کوین در مقطعی است که با حملات همه‌جانبه علیه خود مواجه شده است و در حال مقابله با این حملات است.

سال‌های پیش‌رو برای بیت کوین بسیار مهم خواهند بود و به ما نشان خواهد داد که آیا بیت کوین خواهد توانست به گروه انقلاب‌هایی بپیوندد که با گذر از این مراحل به پیروزی نهایی رسیده‌اند یا خیر.

آیا رمزارزها طبق دو شاخه فقه فردی و حکومتی مشروعیت دارند؟

حسام‌الدین ایپکچی پژوهشگر حقوق

زمان مطالعه : 15 دقیقه

برای بوکمارک این نوشته وارد شوید

به نظرتان شیوه‌ای برای کسب درآمد وجود دارد که این سه خصیصه را توأمان دارا باشد: اول اینکه همگانی باشد. یعنی بدون هیچ محدودیتی، هر کسی بتواند در آن به سود حداکثری برسد. دوم اینکه نیازمند تخصص نباشد. یعنی اگر مثلاً یک نجار، یک بنا، یک باغبان یا یک دکاندار برای رسیدن به بازده نیازمند کسب مهارت و تجربه است در این تجارت هیچ تخصصی نیاز نیست، شاگردی و خاک بازار خوردن هم ندارد و به محض ورود می‌شود در آن به سود رسید. سوم اینکه زود بازده باشد. یعنی صف انتظار ندارد، انگار که همه ثروت را در یک بقچه گذاشته باشند کنج اتاقی و شما کافی است وارد شوید و بردارید و بروید پی رسیدن به آرزوهایتان. می‌دانید اگر این فرض ممکن بود شاید هرگز جنگی در این کره خاکی در نمی‌گرفت؟ شاید هرگز جوامع طبقاتی وجود نداشت و همواره همه آدم‌ها به سادگی در ردیف اغنیا جا می‌گرفتند و البته نمی‌دانیم که در این جهانِ یک‌طبقه آیا اساساً کار معنا داشت؟ دیگر ضرورتی داشت که آدم‌ها برای رسیدن به نیازهایشان کار کنند؟ و اگر کار از جامعه حذف شود، حوائج و نیازهای ما چه خواهد شد؟ بنابراین کاری با این سه خصوصیت، حتی یک رویا هم نیست چه رسد به واقعیت. سوءبرداشت است اگر تصور کنیم طریقه‌ای برای کسب درآمد وجود دارد که در آن می‌شود به پلک برهم‌زدنی تمام ره صدساله را یک‌شبه رفت. ممکن است ما یک مصداق برای این اتفاق داشته باشیم اما عمومیت ندارد. شاید گروهی را در کاری بسیار سودمند ببینیم اما این گروه فاقد تجربه و تخصص نیستند. ممکن است فردی فاقد تخصص را بدانیم که زمین بی‌بهایش بعد از سال‌ها ارزش پیدا کرده و به حادثه‌ای ثروتمند شده باشد اما او نیز ‌مدت‌زمانی به انتظار نشسته. حتی دستبرد، سرقت، پولشویی و کلاهبرداری هم نیازمند تجربه و تخصص است. سال‌های خیلی.

5 رویدادی که می‌توانند به روند نزولی بازار ارزهای دیجیتال پایان دهند

متاسفانه روزهای ناخوش سرمایه‌گذاران در این اکوسیستم همچنان ادامه دارد و باید گفت که ادامه روند نزولی بازار ارزهای دیجیتال ، به‌طور رسمی یک بازار خرسی را رقم زد که با ریزش‌های سنگین قیمتی همراه بود و تعداد بسیار کمی در این بازار از آسیب‌های آن در امان ماندند.

اکنون که بحث‌های داغِ پیرامون دنیای رمزارزها متمرکز بر پیش‌بینی‌ها در مورد سطح تشکیل کف بیت کوین و مدت زمان پابرجایی این «زمستان کریپتویی» است، افرادی که تجربه بیشتری دارند معتقدند که پیش‌بینی کف بیت کوین تقریباً غیرممکن است و بهتر است سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران، انرژی خود را صرف مسائل دیگری کنند.

شاید بهتر باشد به‌جای تمرکز بر زمان اتمام این بازار خرسی، به بررسی رویدادهایی پرداخت که پتانسیل تغییر روند نزولی بازار ارزهای دیجیتال و آغاز بازار گاوی بعدی را دارند. در این‌جا نگاهی به 5 عامل قوی، مستعد پایان بخشیدن به بازار نزولی فعلی می‌اندازیم.

ارتقای موفقیت آمیز مرج در شبکه اتریوم

یکی از رویدادهایی که پنج سال است افراد زیادی را منتظر خود نگه داشته، انتقال شبکه اتریوم از الگوریتم اثبات کار (Proof-of-Work / PoW) به اثبات سهام (Proof-of-Stake) است.

با این که انجام این ارتقا زمان زیادی می‌برد و تا کنون با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده است، در پی تکمیل ارتقای مِرج (Merge) در شبکه آزمایشی سِپولیا (Sepolia)، اکنون اجرای رسمی آن بیش از هر زمان دیگری نزدیک است.

در صورتی که این انتقال بدون مشکل خاصی انجام شود، این امکان وجود دارد که هیجانات به‌وجود آمده در مورد ارتقای مرج اتریوم بتواند روند نزولی بازار ارزهای دیجیتال را دچار تغییر و تحول کند؛ خصوصاً این که این ارتقا، سطح مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم را بالا برده و تجربه کاربری سریع‌تری را در اختیار افراد قرار می‌دهد. با توجه به شرایط فعلی، به‌روزرسانی مرج قرار است در ماه آگوست سال میلادی جاری (مرداد 1401) اجرا شود.

لازم به ذکر است، ارتقای موفقیت‌آمیز مرج ممکن است سرمایه‌گذاران را وارد رویدادی معروف، زاده وال اِستریت، به‌نام «شایعه را بخر، خبر را بفروش» (Buy the rumor, Sell the news) کند که طبق آن، قیمت‌ها به‌طور موقتی و از روی هیجانات سرمایه‌گذاران رشد می‌کنند و زمانی که وضعیت نابسامان نظام اقتصادی جهانی چهره واقعی خود را نشان دهد، دوباره بازار دچار ریزش خواهد شد.

پذیرش ETF اسپات بیت کوین

یکی دیگر از رویدادهایی که سال‌ها است شایعه شده می‌تواند جان تازه‌ای به صنعت رمزارزها بدهد، پذیرش صندوق قابل معامله اِسپات بیت کوین (Spot Bitcoin ETF) در بازارهای ایالات متحده است.

زمانی که برای اولین بار پیشنهاد برادران وینکِلواس مبنی بر ارائه یک ETF بیت کوین توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) رد شد، از سال 2017 تا کنون هرگونه صندوق قابل معامله بیت کوین که در پشتوانه خود دارایی‌های فیزیکی داشته، توسط این سازمان یکی پس از دیگری مردود اعلام شده‌اند.

دلایل رد شدن این طرح‌ها عموماً پیرامون این مسئله است که بازار ارزهای دیجیتال به‌راحتی تحت تاثیر و تخلف قرار می‌گیرد و برای جلوگیری از این موارد و محافظت از سرمایه‌گذاران، رویکردهای امنیتی مناسبی وجود ندارند.

اگر که یک ETF اسپات مورد تایید قرار بگیرد، این جدال‌های طولانی‌مدت از بین رفته و سطح جدیدی از مشروعیت را برای بیت کوین و به‌طور کل دارایی‌های دیجیتال به‌وجود می‌آورد. همچنین این رویداد موجب می‌شود موج جدیدی از سازمان‌ها به این صنعت ورود کنند و با تزریق سرمایه‌های جدید سازمانی، به روند نزولی بازار ارزهای دیجیتال و این زمستان کریپتویی خاتمه دهند.

اقدامات فدرال رزرو

اکثر سرمایه‌گذاران با عبارت «با فدرال رزرو در نیفت» (Don’t Fight the Fed) آشنا هستند که بیان می‌کند این نهاد، یکی از قوی‌ترین عوامل تاثیرگذار در بازارهای مالی جهان است. پس از چندین سال اتخاذ سیاست‌های پولی آسان و نرخ بهره نزدیک به صفر، فدرال رزرو ایالات متحده نرخ بهره خود را 0.25 درصد افزایش داد.

از آن زمان تا کنون، فدرال رزرو طی دو رویداد دیگر نرخ بهره خود را به میزان 0.50 و 0.75 درصد بالا برد و سنجش فعلی نرخ بهره در این کشور را به محدوده 1.50 تا 1.75 درصدی رساند.

در همین بازه زمانی بود که دارایی‌های پرریسک در سطح جهان با کاهش ارزش روبرو شدند و بیت کوین 48,000 دلاری در پایان ماه مارس (اوایل فروردین)، به سطح حمایتی فعلی خود یعنی 20,000 دلار در هفته‌های اخیر رسید.

رشد تاریخی بازار‌های رمزارزها در سال 2021 که اکثراً در پی پیاده‌سازی سیاست‌های انبساطی از سوی فدرال رزرو صورت گرفت، ممکن است دوباره و با اتخاذ مجدد این سیاست‌های پولی شاهد ورود سرمایه به اکوسیستم خود باشند.

پذیرش بیت کوین به‌عنوان پول رایج

سال 2021 شاهد السالوادور به‌عنوان اولین کشوری بود که بیت کوین را در قالب پول رایج و قانونی برای استفاده شهروندان خود پذیرفت. در سال 2022 و ادامه این روند، جمهوری آفریقای مرکزی دومین کشوری بود که دست به چنین اقدامی زد.

با این که استفاده از بیت کوین به‌عنوان پول رایج و قانونی یکی از اهداف بلندمدت حامیان این حوزه بوده است و باید سپاسگزار این تصمیمات از سوی دولت‌های السالوادور و جمهوری آفریقای مرکزی باشند، این اقدامات از سوی کشورهای کوچک در تبلیغ و تشویق برای پذیرش گسترده بیت کوین و رمزارزها تاثیر چندانی نگذاشته است.

هم اکنون، از دیگر کشورهایی که در حال بررسی چنین رویکردی هستند می‌توان به مکزیک، پاناما، هندوراس، پرتغال، برزیل، آرژانتین و پاراگوئه اشاره کرد.

اما این شرایط زمانی تغییر خواهد کرد که اقتصادهای بزرگ دنیا نظیر ژاپن و آلمان، به‌طور رسمی اقدام به پذیرش بیت کوین در خریدهای روزمره شهروندان خود کنند.

تحولات اخیر در جامعه جهانی، مانند جنگ‌ها و کمبود مواد غذایی، دولت‌ها را مجبور به اقداماتی می‌کنند که هرگز آن را در دستور کار خود متصور نشده‌ بودند و این غیرممکن نیست که بخش بزرگی از نظام اقتصادی جهانی به‌عنوان آخرین پناهاه به بیت کوین روی آورند، چرا که ارزهای فیات در حال از دست دادن قدرت خرید خود هستند.

پذیرش به‌عنوان روش پرداختی توسط یک کمپانی بزرگ

یکی از دلایل رایج در رابطه با این که چرا مردم از بیت کوین یا دیگر رمزارزها در خریدهای روزانه خود استفاده نمی‌کنند، در حقیقت این است که از سوی نهاد خاصی مورد پذیرش واقع نشده‌اند.

با این که روش‌هایی مانند کارت‌های اعتباری و درگاه‌های پرداختی آنلاین در پلتفرم‌هایی نظیر شاپیفای (Shopify) موجود هستند که می‌توان در آن‌ها از ارزهای دیجیتال برای پرداخت‌ها استفاد کرد، قابلیت تکمیل خرید با انجام تراکنش به‌صورت مستقیم در یک بلاک چین، نسبتاً محدود است.

ایلان ماسک نیز، در رویدادهای مختلف اظهار کرده است که تنها صحبت از سیستم‌های پرداختی مبتنی بر بلاک چین یک سیر صعودی را برای آن توکن و به‌طور کل بازار رمزارزها به‌وجود خواهد آورد.

بر این اساس و دیگر نمونه‌های صعود قیمتی ارزها در پی صحبت در مورد پذیرش آن‌ها توسط یک نهاد بزرگ، به نظر می‌رسد که ادغام رمزارزها با کمپانی‌های بزرگ مانند آمازون با اپل روند نزولی بازار ارزهای دیجیتال را متوقف و یک موج صعودی را برای آن آغاز خواهد کرد.

برای هر بیت‌کوین ۷۲ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌شود

برق ارزان این بار به قلاب بزرگی با عنوان ارز دیجیتال گرفتار شده است. آمار و ارقام حاکی از آن است که قیمت استخراج هر بیت‌کوین در جهان ۷۰۰۰ دلار است و برای هر بیت‌کوین ۷۲ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌شود که به اندازه مصرف ۲۸ مشترک است.

به گزارش ایسنا، ارز دیجیتال و به طور خاص بیت کوین، این بار نه به خاطر تازگی و جذابیت بلکه به دلیل سوءاستفاده برخی فعالان اقتصادی در قالب آن از برق ارزان کشور، بار دیگر در سر فصل اخبار قرار گرفته است. در این راستا اخبار متعددی از این سوءاستفاده به گوش می‌رسد و حتی اخباری اعلام شده مبنی بر این‌که روند رو به رشد راه‌اندازی واحدهای استخراج ارز دیجیتال، به گونه‌ای است که در برخی مراکز برخوردار از تعرفه برق رایگان مانند مساجد و مدارس نیز شاهد استخراج بیت کوین هستیم.

در این راستا چندی پیش در برخی اخبار موضوع اعتراض از سوی برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم منتشر و حتی به سوءاستفاده از انرژی ارزان در استخراج ارز دیجیتال در دو استودیوی سازمان صدا و سیما اشاره شد.

همچنین اعلام شد با توجه به اینکه برق در ایران مشمول یارانه است و هزینه بسیار پایینی در مقایسه با بسیاری کشورها داراست، عده‌ای بر اساس گزارش‌های واصله در حال سوءاستفاده از برق صنعتی و کشاورزی در مزرعه ارز دیجیتال هستند که این نوع برق به مراتب بسیار ارزان‌تر از برق خانگی است و کسانی که در کار استخراج ارز دیجیتالی هستند، سعی می‌کنند سوله‌هایی که مجهز به برق صنعتی یا کشاورزی هستند را برای استخراج اجاره یا خریداری کنند.

از سوی دیگر در برخی بررسی مشروعیت بیت کوین بررسی مشروعیت بیت کوین اخبار اعلام و این تذکر داده شده که در موضوع خرید و فروش بیت کوین و ارزهای دیجیتالی در ایران هنوز قانون شفافی وجود ندارد و تنوع نظرات نتیجه گیری برای قانونی یا غیرقانونی بودن آن را با مشکل مواجه کرده، اما با توجه به اینکه واردات دستگاه‌ها با مصرف بالای انرژی در فهرست اقلام ممنوعه قرار دارد پس با یک نتیجه گیری ساده می‌توان متوجه شد که این دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال که مصرف برق بالایی دارند جزو اقلام ممنوعه وارداتی محسوب می‌شوند و احتمالاً این دستگاه‌ها که در مزارع استخراج هم اکنون مورد استفاده قرار می‌گیرند به صورت قاچاق وارد کشور شده‌اند.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال یا Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است که به منظور امنیت بیش‌تر، حذف واسطه‌ها و ناشناس بودن طراحی شد. ارزهای دیجیتال از یک فناوری غیرمتمرکز استفاده می‌کنند که به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت‌نام یا استفاده از بانک‌ها و سازمان‌های واسطه می‌دهند. اکثر ارزهای دیجیتال روی پایگاه داده توزیع شده‌ای به نام بلاک‌چین اجرا می‌شوند و بیشتر واحدهای اصلی آن توسط یک فرآیند به نام استخراج یا ماین تولید می‌شوند.

اولین و معروف‌ترین ارز دیجیتال بیت‌کوین است که در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد، با این حال در سال‌های گذشته ارزهای دیجیتال زیادی (در حدود ۹۰۰ ارز دیجیتال) در بازارهای جهانی تجارت می‌شود. اگرچه هنوز مشروعیت ارزهای دیجیتالی و در صدر آن‌ها بیت‌کوین از طرف بانک مرکزی و مسؤولان مربوطه در کشور به اثبات نرسیده است، اما ممنوعیت قطعی هم در زمینه عدم استفاده از آن‌ها اعلام نشده و برخی از صرافی‌ها و سایت‌های آنلاین به خرید و فروش این ارزها اقدام می‌کنند.

راه‌اندازی مزرعه استخراج ارز دیجیتال در ایران قانونی است؟

در حالی که بحث ارز دیجیتال این روزها دوباره داغ شده است، چندی پیش آذری جهرمی- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات - ارزهای دیجیتال را یکی از تحولات دنیای امروز دانست و با بیان اینکه رویکرد انفعالی درباره فناوری و انتظار دستگاه‌ها از یکدیگر باعث عقب‌ماندگی و در نهایت انفعال حاکمیت خواهد شد، اظهار کرده بود: با استفاده از ظرفیت‌های موجود ارتباطات و فناوری اطلاعات در عرصه بانکداری و نظام مالی کشور و نیز ظرفیت بالای جوانان کشور، مقرر شد پست‌بانک ایران با اعلام فراخوان و شناسایی نخبگان کشور در این عرصه، اولین ارز دیجیتال طراحی‌شده را به صورت آزمایشی پیاده‌سازی و این مدل را برای بررسی و تأیید به نظام بانکی کشور عرضه کند.

او پس از آن با بیان این‌که ارز دیجیتال در نهایت خواهد آمد که ما از قبل باید فکری به حال آن بکنیم و درباره استفاده از ارزهای مجازی نظرات مختلفی وجود دارد، گفته بود واقعیت این است که ما می‌خواهیم این مدل را که قبلاً در ژاپن هم پیاده شده، پیاده‌سازی کنیم تا با استفاده از ظرفیت‌های موجود یک مدل آزمایشی را برای تصمیم‌گیری‌های نهایی اجرا کنیم.

وزیر ارتباطات همچنین درباره سازوکار احتمالی اجرای آزمایشی ارزهای دیجیتالی، تاکید کرده بود: این ارزها الزاماً وابسته به پیام‌رسان و یا بستر خاصی نیستند؛ در همکاری‌هایی که با بانک مرکزی آغاز کرده‌ایم، در واقع به آن‌ها در حوزه تکنولوژیکی کمک می‌کنیم. اصل قضیه ارزهای رمزنگاری شده در واقع خود فرآیند رمزگذاری و پیاده‌سازی الگوریتم‌هاست.

تا زمان اعلام سیاست، وارد فضای ارزهای دیجیتال نشوید

در این باره سیدابولحسن فیروزآبادی - رئیس مرکز ملی فضای مجازی- درباره تصمیماتی درباره ورود به عرصه ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین که هنوز توسط مسؤولان بانکی تایید نشده‌، اظهار کرده بود: ما در مرکز ملی فضای مجازی در حال بررسی این موضوع هستیم و به طور مفصل جلسات مشترکی با بانک مرکزی داریم. اما به دلیل این‌که روی زنجیره بازار ارز مجازی در کشور هیچ‌گونه کنترل و مدیریتی وجود ندارد و درحقیقت صراف‌هایی که به این فعالیت مبادرت می‌کنند، مجوز ندارند، نظر و توصیه‌مان به مردم این است که به هیچ وجه فعلاً وارد این فضا نشوند تا سیاست و مقررات خود را در از حوزه اعلام کنیم.

از طرفی در گزارش بانک مرکزی درباره ارزهای دیجیتالی آمده بود: در جلسه سی‌ام شورای عالی مبارزه با پولشویی در تاریخ ۹ دی ماه ۱۳۹۶، به کارگیری ابزار بیت‌کوین (Bit Coin) و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع اعلام شد. از آنجا که انواع ارزهای مجازی از این قابلیت برخوردار هستند که به ابزاری برای پولشویی و تأمین مالی تروریسم و به طور کل، جابه‌جایی منابع پولی مجرمان بدل شوند، حوزه نظارت بانک مرکزی برای پیشگیری از وقوع جرایم از طریق ارزهای مجازی، موضوع ممنوعیت به کارگیری ارزهای مجازی را به بانک‌ها ابلاغ کرده است.

اما در اطلاعیه‌ی بانک مرکزی در تاریخ ۲ اردیبهشت نیز در مورد ارزهای مجازی هم آمده بود: «به‌کارگیری ابزار بیت کوین (Bit Coin) و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع است.» البته در این اطلاعیه به ارزهای مجازی که قرار بود پست بانک به نمایندگی از وزارت ارتباطات بررسی، پیاده‌سازی و عرضه کند و اینکه تکلیف بانک مرکزی به عنوان رگولاتوری امور بانکی و پولی کشور با ارزهای الکترونیکی داخلی چه می‌شود، اشاره‌ای نشد.

ممنوعیت بیت‌کوین به‌معنای ممنوعیت ارز دیجیتال نیست

پس از آن بود که آذری جهرمی در مورد این مصوبه پیرامون ممنوعیت استفاده از ارزهای دیجیتال گفت: مصوبه بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار اصلی پول و مالی کشور در مورد ارزهای رمزنگاری‌شده مثل بیت‌کوین که به بانک‌ها و صرافی‌ها اعلام کرده که استفاده از آن‌ها ممنوع است، بدین منظور نیست که به‌کارگیری ارز دیجیتال در توسعه داخلی ممنوعیت یا محدودیت دارد.

وی هم‌چنین با بیان این‌که پیکره آینده دنیا بر اساس تکنولوژی بلاک چین است و به همین دلیل باید آن‌را پیگیری کنیم تا به نتیجه برسیم، اظهار کرده بود: نگرانی بانک مرکزی ناشی از خروج ارز و آسیب دیدن مردم و موضوعات اینچنینی است که بر همین اساس تصمیم گرفتند تا خرید و فروش بیت‌کوین را ممنوع کنند، چراکه بیت‌کوین همه ارز دیجیتال نیست و آینده چارچوب و پیکره اینترنت دنیا مبتنی بر بلاک‌چین خواهد بود.

مصوبه‌ای برای از بین بردن شائبه‌ی استفاده از ارز دیجیتال برای پولشویی

در آن شرایط اما ناصر حکیمی - معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی- از تعیین ضوابط استفاده از ارز دیجیتال تا پایان شهریورماه سال گذشته خبر داده بود و با اشاره به مصوبه شورای عالی مبارزه با پول‌شویی و ابلاغ مطابق آن در بخشنامه بانک مرکزی، گفته بود: فلسفه صدور این بخشنامه این است که شائبه این‌که ارزهای دیجیتال در کشور به منظور پول‌شویی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از بین برود. امیدواریم از طریق توسعه همکاری بین بانک مرکزی و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تعامل با لایه‌های پایین‌تر کسب و کار برقرار شده و چارچوب‌های استفاده از این نوع ارز تعیین شود. البته این اتفاق تا کنون محقق نشده است.

تدوین سندی برای ملاک قرار دادن بلاکچین و ارز دیجیتال

اما خسرو فرحی - مدیرعامل پست بانک ایران- اخیراً از حضور نماینده همه ذی‌نفعان ارز دیجیتال در جریان تدوین سندی خبر داد و با اشاره به اظهارات وزیر ارتباطات مبنی بر لزوم منفعل نبودن در مقابل فناوری‌های نوین، گفت: در مواجه با ارز دیجیتالی بعد از انتشار فراخوانی در همین ارتباط کلیه امکانات کشور در حوزه‌های مختلف بررسی شده و درصدد تدوین سندی توسط وزارت ارتباطات، پست بانک و مرکز پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستیم تا ملاک کار کشور در قابل بلاک‌چین و ارز دیجیتال باشد که بعد از تدوین، ذی‌نفعان می‌توانند کارشان را انجام دهند.

انجام معامله با هویت نامشخص

یکی از دلایلی که بسیاری از دلالان و تاجران از ارز دیجیتالی و رمزنگاری‌شده بیت‌کوین، برای معاملات غیرمعمول و غیرقانونی استفاده می‌کنند، آن است بررسی مشروعیت بیت کوین که تبادل پول با این ارز، در هیچ جایی ثبت نمی‌شود و هیچ هویت و نام و نشانی از طرفین معامله نیز در آن به چشم نمی‌خورد و سازمان‌های امنیتی نیز قادر نخواهند بود، مجرمان و دلالان را ردگیری و قراردادهای آن‌ها را پیگیری کنند. از سوی دیگر موضوع مزارع استخراج ارز دیجیتالی در ایران زمانی داغ‌تر می‌شود که گفته می‌شود عده‌ای به دلیل دلیل برق و نیروی کار ارزان برای ارزکاوی به ایران هجوم آورده‌اند. موضوعی که معاون برق و انرژی وزیر نیرو نیز آن را تأیید کرد و حتی از مطرح بودن این موضوع در کمیسیون اقتصادی خبر داد.

موضع وزارت نیرو

همایون حائری در نشست خبری که چندی پیش برگزار شد با اشاره به مباحثی که در مورد استفاده از برق برای استخراج ارز دیجیتالی مطرح شده است، گفت: برق در ایران بسیار ارزان است و با توجه به این برخی از سرمایه‌گذاران بیت‌کوین هستند که به کشور هجوم آورده‌اند. قیمت استخراج هر بیت‌کوین در جهان ۷۰۰۰ دلار است و برای هر بیت‌کوین ۷۲ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌شود که به اندازه مصرف ۲۸ مشترک است. تعداد این افراد به تازگی افزایش پیدا کرده و می‌تواند به ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ مگاوات نیز برسد.

معاون برق و انرژی وزیر نیرو از ارائه‌ی پیشنهاداتی توسط وزارت نیرو برای حل این مساله خبر داد و گفت: وزارت نیرو پیشنهاد داده است که باید نرخ مناسبی برای این افراد در نظر گرفته شود، زیرا آنها دستگاه‌هایی را وارد کشور می‌کنند و از حق مردم ما بهره‌مند می‌شوند. ما تاکید کردیم که باید نظارت آغاز شده و پایش صورت بگیرد. این اقدامات از سال پیش آغاز شده و پیشنهاد کرده‌ایم که تعرفه‌ای با نرخ صادراتی برای این افراد در نظر گرفته شود.

وی با بیان این‌که پیشنهاد وزارت نیرو در کمیسیون اقتصادی مطرح شده است، اظهار کرد: البته این افراد در حال حاضر قابل شناسایی نیستند، اما وقتی تعرفه مشخص شود، شناسایی می‌شوند.

معاون برق و انرژی وزیر نیرو با تاکید بر این‌که وزارت نیرو مسئول تأمین برق مردم است، گفت: بیت‌کوین هر مزایایی که دارد، برای خودش دارد؛ این افراد با دستگاه خودشان از برق مجانی ما استفاده می‌کنند، در حالی که باید از ما اجازه بگیرند. زمانی که مردم با هفت درصد افزایش تحت فشار قرار می‌گیرند، چرا باید هزینه چنین چیزی را پرداخت کنند.

تدوین نرخ و ضوابط لازم

در هر حال به گفته معاون وزیر نیرو، در کشور عده‌ای با بهره‌گیری از سوخت فسیلی یارانه‌ای و هزینه‌های یارانه‌ای صنعت برق اقدام به استخراج رمز رزها همچون بیت‌کوین می‌کنند که این کار اگر به صورت پنهانی و بدون پایش برق مصرفی هم باشد، می‌تواند مفهوم قاچاق انرژی را در اذهان القا کند. دولت در حال تدوین نرخ و ضوابط لازم برای فعالیت استخراج رمز ارزها است و به زودی شرایط این کار برای استفاده از شبکه برق سراسری اعلام می‌شود.