شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ

تأثیر تورم دلار بر بورس

تغییر جنس تحلیل در بورس تهران

دنیای اقتصاد- هاشم آردم: شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته با رشد تقریبا 104 واحدی (معادل 13/ 0 درصد) مواجه شد و در یک قدمی فتح مجدد کانال 79 هزار واحد قرار گرفت. ارزش معاملات خرد سهام و حق‌تقدم در نمادهای عادی نیز تقریبا به 103 میلیارد تومان رسید. اگرچه ارزش معاملاتی که دیروز رقم خورد همچنان متناسب با ارزش بورس تهران نیست، اما نسبت به میانگین ارزش معاملات روزانه در یک ماه گذشته بیش از 24 درصد رشد نشان می‌دهد. همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، پس از رسیدن قیمت سهام به محدوده‌های جذاب، حالا نه تنها قیمت در دست‌کم نیمی از نمادهای موجود بازار رشد کرده است، بلکه ارزش معاملات نیز نسبتا رو‌به رشد بوده است. پیش‌تر در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» اشاره شده بود که با توجه به فضای موجود در بازار سهام و همچنین رقیق‌تر شدن قیمت‌ها، انتظار می‌رود شاخص کل برگشتی دست‌کم کوتاه‌مدت را تجربه کند. آنچه این روزها بیش از هر چیز دیگر در بورس تهران جلب توجه می‌کند، حساسیت فعالان بازار به جریان نقدینگی است. به عبارت دقیق‌تر بورس‌بازان این روزها در نمادها و صنایعی فعال می‌شوند که جریان نقدینگی محسوسی در آن شکل گرفته باشد. بر این اساس به نظر می‌رسد رویکرد تحلیل در بازار سهام صرفا معطوف به جریان نقدینگی شده و فعالان بازار نسبت به تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌ها بی‌میلی نشان می‌دهند.

پس از آغاز اصلاح شاخص بورس تهران از سال 1392 و برگشت این نماگر مهم از محدوده 89 هزار واحد، بازار سهام برای مدتی درگیر یک ریسک سیستماتیک به نام مذاکرات هسته‌ای بود. در بازه سال‌های 1392 تا 1394، بزنگاه‌های هسته‌ای مهم‌ترین‌ دوره‌های افت و خیز شاخص بورس را رقم می‌زدند. در شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ آن دوره خوش‌بینی به نتیجه مذاکرات هسته‌ای در میان فعالان بورس موج می‌زد. طبیعی بود که در بازه‌هایی از زمان قیمت بسیاری از نمادها (به ویژه نمادهایی که بیشترین تاثیر منفی از تحریم‌های هسته‌ای را تجربه کرده بودند) از ارزش ذاتی خود عبور می‌کرد. ریسک مذاکرات هسته‌ای به حدی جدی بود که به تنهایی ارزندگی سرمایه‌گذاری در بورس تهران را تعیین می‌کرد.پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) برای مدتی بخش مهمی از بازار سهام تهران وارد حباب شد. به عبارتی سرمایه‌گذاران در بورس، دچار انحراف در ارزش‌گذاری شدند. رفته‌رفته و با گذشت زمان، فعالان بازار سهام دریافتند که برجام آن تاثیری را که می‌پنداشتند نداشت. اگرچه اوضاع شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی ایران رو به بهبود گذاشت، اما سرعت این بهبودی به اندازه‌ای که بورس‌بازان ایران را راضی کند، نبود. طبیعتا قیمت‌های سهام همزمان با بهبود کند مناسبات اقتصادی کشور، رو به نزول گذاشت. نه به آن خاطر که اوضاع اقتصادی شرکت‌های حاضر در بورس تهران بدتر می‌شد، بلکه قیمت‌ها صرفا به این دلیل افت می‌کردند که پیش‌تر، بیش از اندازه رشد کرده بودند. در این دوره (از ابتدای سال 1395) توجه فعالان بازار به جریان نقدینگی بیش از پیش شدت گرفت. تحلیل شرکت‌ها و بررسی چشم‌اندازشان تاثیر چندانی روی قیمت سهم‌ها نداشت، اگر هم داشت در پیشگاه قدرت نقدینگی حرف چندانی برای گفتن نداشت. از ابتدای سال 1395 تا کنون، فعالان بازار بیشتر به دنبال رصد کردن مسیر نقدینگی هستند. هر نمادی که با هجوم نقدینگی مواجه می‌شود و فروشنده بالقوه‌ای ندارد، بدون در نظر گرفتن وضعیت شرکت، سرنوشتی جز رشد قیمت ندارد.

همین مساله بود که باعث شد در ابتدای سال جاری شاخص کل هم‌وزن به‌طور معناداری از شاخص کل بورس انحراف بگیرد. از ابتدای سال جاری در نمادهای کوچکتر شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ بازار (همان‌هایی که فروشنده بالقوه‌ای نداشتند یا میزان سهام آزاد شناورشان چندان بالا نبود) به بهانه انتخابات ریاست جمهوری شاهد رشد تقاضا و در نتیجه رشد قیمت‌ها بودیم. در نهایت کار به جایی رسید که بازدهی شاخص کل‌هم‌وزن از ابتدای سال جاری تا نیمه اردیبهشت‌ماه به عدد جالب توجه 14 درصد رسید. به عبارت بهتر اگر فعالان بازار سهام از ابتدای سال به‌طور مساوی از تمام سهم‌های موجود در بورس خریداری می‌کردند، تنها در مدت یک ماه بازدهی قابل توجه 14 درصدی را به‌دست می‌آوردند. این در حالی بود که شاخص کل (شاخصی که به‌صورت وزنی و با توجه به اندازه شرکت‌ها محاسبه می‌شود) در همین مدت تنها 5/ 3 درصد رشد نشان داد. به عبارت بهتر، روندی که در نمادهای کوچکتر بازار آغاز شده بود، به کلیت بازار و نمادهای بزرگ و تعیین‌کننده تسری پیدا نکرد.پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری قیمت‌ها رو به نزول گذاشتند. اما درست مانند دوره پس از اجرایی شدن برجام، این نزول قیمت‌ها ارتباط چندانی با عملکرد واقعی شرکت‌ها نداشت. نقدینگی این‌بار تصمیم گرفته شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ بود از بازار خارج شود و سرنوشت محتوم قیمت‌ها، نزول بود. پس از برخورد شاخص کل به محدوده 78 هزار و 500 واحدی در هفته گذشته و با توجه به رفتار فعالان بورس در ماه‌های اخیر، به نظر می‌رسید که روند نزولی شاخص کل، دست کم در کوتاه‌مدت متوقف شده و نوسان مثبتی در راه باشد.

همان‌طور که اشاره شد، پس از اصلاح قیمت‌های سهام از میانه اردیبهشت ماه سال جاری تا هفته پیش، زمینه‌ برای برگشت قیمت‌ها آماده شد. معاملات چند روز اخیر بازار سهام نیز نشان‌دهنده برگشت خفیف قیمت‌ها به سمت بالاست. شاخص بورس در سه روز کاری گذشته بیش از 350 واحد (معادل 44/ 0 درصد) رشد نشان داده است. ارزش معاملات نیز در روزهای اخیر از رشدی نسبی برخوردار بوده است. در همین مدت شاخص کل هم‌وزن بیش از 6/ 0 درصد رشد تجربه کرده است. به عبارت بهتر، باز هم این سهم‌ها و نمادهای کوچکتر هستند که طلایه‌دار رشد بازار شده‌اند. در این برهه از زمان باید به این نکته توجه داشت که شرکت‌های بزرگ‌تر در سه ماهه ابتدای سال جاری، عموما نسبت به دوره مشابه سال گذشته عملکرد بهتری را ثبت کرده‌اند. قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها چشم‌انداز روشنی را ترسیم می‌کند و شرکت‌های کالایی صادرات‌محور، پتانسیل صعود دارند. از طرف دیگر بانک‌ها در آستانه اصلاح ساختار نظام بانکی هستند و خودرویی‌ها در کف‌های قدرتمندی قرار گرفته‌اند. چشم‌انداز اقتصاد کشور تا حدودی تورمی است که این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد رونق در کسب و کارهای مختلف باشد. از طرف دیگر انتظارات در بازار ارز نیز به سمت رشد نرخ دلار می‌چربد. در واقع اوضاع شرکت‌ها چندان هم بد نیست. بنابراین رشد قیمت‌های سهام در سه روز کاری اخیر می‌تواند آغاز یک روند صعودی در قیمت‌ها باشد. از طرف دیگر ریسک‌های قابل توجهی هنوز بازار سهام را تهدید می‌کند. با وجود چشم‌انداز مثبت از نرخ سود بدون ریسک، این نرخ همچنان بالاست. حقوقی‌های بازار در نمادهای بزرگ و تعیین‌کننده بازار به دلیل کمبود نقدینگی، برای فروش مترصد نشسته‌اند. سرمایه‌گذاری در بازار سهام به‌طور بلندمدت هنوز توجیه ملموسی ندارد. ضمن آنکه فعالان بازار سهام بیش از آنکه به‌صورت‌های مالی شرکت‌ها توجه داشته باشند، قدرت نقدینگی را رصد می‌کنند. با این تفاسیر، دو سناریو پیش پای بازار سهام قرار گرفته است.

سناریوی اول، تکرار تاریخ: با توجه به اینکه حرکت بازار از صنایع کوچکتر (مانند قندی‌ها و رایانه‌ای‌ها) آغاز شده است، می‌توان انتظار داشت که این سفته‌بازها هستند که زودتر از کلیت بازار در سمت خرید ظاهر شده‌اند. این افراد ماهیتا به سودهای کوتاه‌مدت قانع هستند. اما در تجربه‌های اخیر دوره‌های رشد و افت قیمت‌های سهام، حرکت کلی ابتدا از نمادها و صنایع کوچکتر آغاز شده است. بنابراین می‌توان امیدوار بود که رشد قیمت در نمادهای کوچکتر ادامه‌دار باشد و رفته‌رفته به نمادهای بزرگ بازار تعمیم یابد. در این سناریو، فعالان بازار پس از رشد قیمت‌ها در نمادهای کوچکتر به سمت خرید در نمادهای بزرگ بازار متمایل خواهند شد. با توجه به شواهد موجود، در گام اول حقوقی‌های فعال در نمادهای بزرگ در سمت فروش قرار خواهند گرفت. از آنجا در ماه‌های اخیر روند معاملات و نقدینگی برای فعالان بازار بسیار معنادار بوده است، با فشار فروش حقوقی‌های نمادهای بزرگ، احتمالا بازار از خرید سهام در نمادهای بزرگ دست خواهد کشید. در نهایت نیز رشد‌های احتمالی حاصل شده در نمادهای بزرگ تخلیه خواهد شد.

سناریوی دوم، تغییر صف‌آرایی بازیگران سهام: برای ترسیم سناریوی دوم باید به این موضوع توجه داشت که اصلاح قیمت‌ها در هفته‌های اخیر تنها دلیل جذاب شدن بازار سهام نبوده است. در روزهای آینده شاهد شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ تقسیم سود تعداد قابل توجهی از شرکت‌های بورسی خواهیم بود. تعداد قابل توجهی از شرکت‌ها نیز در هفته‌های اخیر مجامع خود را برگزار کرده‌اند که سهام‌شان با تقسیم سود رقیق‌تر شده است. از آنجا که بازدهی نقدی در محاسبه شاخص کل بورس کنار گذاشته نمی‌شود، بنابراین می‌توانیم فرض کنیم که به دلیل تقسیم سود شرکت‌ها و رقیق‌تر شدن بازار سهام، پتانسیل رشد شاخص بورس بیشتر تقویت می‌شود. با این فروض، یک سناریو می‌تواند این باشد که پس از رشد نمادهای کوچکتر بازار و سرایت تقاضا به صنایع بزرگتر، فعالان بازار جنس تحلیل خود را از جریان نقدینگی به سمت عملکرد واقعی شرکت‌ها سوق دهند. در این صورت این احتمال وجود خواهد داشت که کف‌های جدید قیمتی در محدوده‌های بالاتر شکل بگیرند.

مفهوم شاخص قیمت TEPIX در بورس چیست؟

یکی از 8 شاخص مهم و البته اصلی‌ترین شاخص، شاخص قیمت (TEPIX) است که از عبارت Tehran Price Index گرفته شده‌است. این شاخص روند عمومی و میانگین رشد قیمت سهام در بازار بورس را بیان می‌کند، اما تفاوت آن با شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ شاخص کل در عدم محاسبه سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص است. وزن شرکت‌ها بر روی این شاخص،همانند شاخص کل تاثیر می‌گذارد یعنی شرکت‌های بزرگ تاثیر بیشتری روی شاخص می‌گذارند.

نحوه محاسبه شاخص قیمت :(TEPIX)

برای محاسبه شاخص قیمت باید تعداد سهام منتشر شده در همان روز را ضربدر ارزش جاری بازار بورس کنیم و بعد حاصل آن را بر مقدار (تعداد سهام منتشر شده در سال پایه ضربدر ارزش کل سهام پایه) تقسیم کنیم. نتیجه به‌دست آمده همان شاخص قیمت TEPIX است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های شاخص قیمت (TEPIX) بورس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. این شاخص همیشه در دسترس است و هرلحظه که وارد بازار بورس شوید می‌توانید مقدار شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ و نمودار دقیق و آپدیت شده آن که توسط ناظرین محاسبه شده را مشاهده نمایید.

2. ماهیت کلی بازار را می‌توان از این شاخص مشاهده کرد زیرا برخلاف سایر شاخص‌ها که فقط از چند شرکت بزرگ تاثیر می‌گیرند، تمام شرکت‌ها بر روی این شاخص تاثیر می‌گذارند.

3. وقتی این شاخص را محاسبه می‌کنند، ارزش سهام را ضربدر شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ تعداد سهام منتشر شده می‌کنند. بنابراین تعداد سهام منتشر شده توسط شرکت‌ها در تغییرات قیمت سهام و در نهایت در این شاخص تاثیر می‌گذارد .

دلیل فراز و فرود قیمت‌ها در بازار سهام

شاخص بورس در مرز مقاومتی 1.5 میلیون واحدی وضعیت پرنوسانی را طی می کند و تحلیلگران دو مسیر برای حرکت بورس ترسیم کردند.

به گزارش تیتربرتر؛ بازار سهام روز گذشته را با افزایش ۴/ ۱ درصدی میانگین قیمت‌ها به اتمام رساند. در این روز انعکاس رشد هفته گذشته فلزات در بازار‌های جهانی بر روند پیش روی بازار سهام سایه افکند و سبب شد تا شاخص کل بورس که در روز‌های پایانی هفته قبل روندی تقریبا خنثی را به نمایش گذاشته بود، ۲۱ هزار و ۲۳۴ واحد به پیش رفت و به سطح یک میلیون و ۵۲۷ هزار واحد رسید. فراز و فرود قیمت‌ها در بازار سهام هم چنان بر مدار رشد تداوم دارد. با این حال چند روزی است که نماگر‌های این بازار نسبت به گذشته رکورد‌های ضعیف تری را به ثبت می‌رسانند.

شاخص کل بورس امروز کار خود را با ریزش ۱۸ هزار واحدی اغاز کرد و دوباره به مرز یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد نزدیک شد. در ساعات اولیه معاملات شاهد کاهش ۱.۱۶ درصدی شاخص کل و ۵۰ صدم درصدی شاخص هم‌وزن هستیم و این یعنی شرکت‌های بزرگ شرایط بدتری نسبت به شرکت‌های کوچک و متوسط دارند.

صبح امروز نماد‌های قرمز بازار هم از نظر تعداد و هم از نظر ارزش نسبت بر نماد‌های سبزرنگ غلبه کرده‌اند. طوری که هم شاخص کل نزولی است و هم پرتفوی خیلی از سهامداران. نقشه بازار به خوبی نشان دهنده فشار عرضه در برخی نماد‌ها است، هرچند این فشار رفته رفته در حال کاهش است و احتمال نوسان و جمع آوری صف‌های فروش در نیمه معاملات وجود دارد.

شاخص بورس بر سر دو راهی

شاخص بورس بر سر دو راهی

یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه برای ادامه معاملات بورس با دو مسیر متفاوت روبرو هستیم، افزود: از این زمان به بعد در بازار یا شاهد اصلاح ملایم شاخص بورس تا محدوده یک میلیون و ٤٥٠ هزار واحد هستیم یا شاخص بورس در محدوده های یک میلیون و ٥٥٠ هزار واحد در نوسان خواهد بود.

سعید عظیمی در گفتگو با ایرنا اظهار داشت: شاخص بورس و عمده سهام بازار اکنون مقاومتی بسیار سخت و جدی را بر شاخص یک میلیون و ٦٠٠ هزار واحد دارند.

وی با تاکید بر اینکه اکنون برای ادامه بازار با دو مسیر روبرو هستیم، افزود: از این زمان به بعد در بازار یا شاهد درجا زدن و اصلاح ملایم شاخص بورس تا محدوده یک میلیون و ٤٥٠ هزار واحد خواهیم بود و بعد دوباره حرکت بازار به سمت شکسته شدن مقاومت‌ها شروع می‌شود یا در محدوده‌های یک میلیون و ٥٥٠ هزر واحد برای شکستن ناحیه مقاومتی تلاش می‌کند.

عظیمی با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد در این روزها شاهد روندی مثبت در بازار باشیم، گفت: زمانی که شاخص بورس به مقاومت یک میلیون و ٦٠٠ هزار واحد برسد تا حدودی امکان اصلاح در سهم‌های بزرگ بازار وجود دارد اما سهامداران نباید نگران وضعیت بازار باشند زیرا اصلاح چندان جدی بازار را تهدید نمی‌کند، مگر آنکه اتفاق مهمی در بازار مانند تغییر قیمت دلار رخ دهد که بتواند به شدت بازار را تحت تأثیر قرار دهد اما اکنون چنین مسائل و اتفاق‌هایی بازار را تهدید نمی‌کنند.

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: اتفاق خوبی که می‌توان درباره آن صحبت کرد بحث شکسته شدن سقف نزولی شاخص هم وزن است، شاخص کل هم وزن شرایطی به مراتب بهتر از شاخص کل را دارد و مقاومت خود را شکسته است.

وی با بیان اینکه اخیراً در بازار در کنار وجود فشار فروش‌ها در معاملات و منفی شدن شاخص کل در برخی از روزها، شاخص هم وزن مثبت است، افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد در بازار شاهد خروج نقدینگی از سهم‌های بزرگ و ورود آنها در سهام کوچک بازار هستیم.

عظیمی خاطرنشان کرد: بازار ابتدا به سمت سهم‌های بزرگ پیش رفت و باعث افزایش قیمت آنها شد اکنون به سمت سهام کوچک که حاوی اخبار مثبت از افزایش سرمایه هستند، پیش رفته است.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، بازار برای مدتی محدود برای سرمایه گذاری از سمت سهام بزرگ به سمت سهام کوچک تغییر مسیر داده است.

وی با اشاره به اینکه در چند روز اخیر تفاوت معاملات در شاخص کل و شاخص هم وزن کاملاً مشخص خواهد بود، افزود: سهام بزرگ بازار براساس متغیرهای خاص پیش می‌روند و ارزش گذاری می‌شوند، اکنون در بازار تا حدودی بحث عدم افزایش قیمت دلار و پیش رفتن آن به سمت اصلاح بیشتر کاملاً مشخص است.

عظیمی خاطرنشان کرد: این عوامل باعث شده است که بازار به سمت سهام کوچک پیش روند و سهام بزرگ بازار در محدوده استراحت قرار گیرند، ممکن است دو ماه دیگر روند بازار تغییر کند و سهام بزرگ بازار از سهام کوچک پیشی بگیرند.

این کارشناس بازار سرمایه مقاومت شاخص بورس بر روی کانال یک میلیون و ٦٠٠ هزار واحد را مهمترین بحث حاضر در بازار عنوان کرد و گفت: اکنون شاخص بورس در حال دست و پنجه نرم کردن با این مقاومت است که این موضوع باعث شده تا روند سهام بزرگ تحت تأثیر شاخص کل تضعیف و فشار عرضه در بازار حاکم شود.

وی اظهار داشت: تا پایان سال منطقی است که شاخص بورس بر روی کانال یک میلیون و ٧٠٠ هزار واحد ماندگار باشد اما براساس پیش بینی‌های صورت گرفته شاخص بورس در فروردین ماه با وجود مطرح شدن بحث انتخابات ریاست جمهوری مقاومت کانال دو میلیون واحد را خواهد شکست.

عظیمی به ریسک‌های تهدیدکننده معاملات بورس اشاره کرد و گفت: اکنون ریسک چندانی بازار سهام را تهدید نمی‌کند و نمی‌توان چندان نگران معاملات این بازار بود، تنها مشکل فعلی بازار قیمت گذاری دستوری است که قابلیت کنترل دارد و می‌توان آنها را برطرف کرد.

تأثیر تورم دلار بر بورس

تأثیر تورم دلار بر بورس

بازار سهام روز گذشته را با افزایش ۴/ ۱ درصدی میانگین قیمت‌ها به اتمام رساند. در این روز انعکاس رشد هفته گذشته فلزات در بازار‌های جهانی بر روند پیش روی بازار سهام سایه افکند و سبب شد تا شاخص کل بورس که در روز‌های پایانی هفته قبل روندی تقریبا خنثی را به نمایش گذاشته بود، ۲۱ هزار و ۲۳۴ واحد به پیش رفت و به سطح یک میلیون و ۵۲۷ هزار واحد رسید. فراز و فرود قیمت‌ها در بازار سهام هم چنان بر مدار رشد تداوم دارد. با این حال چند روزی است که نماگر‌های این بازار نسبت به گذشته رکورد‌های ضعیف تری را به ثبت می‌رسانند.

البته ذکر این نکته نیز ضروری است که روند صعودی بازار سرمایه روز شنبه با قدرت بیشتری تداوم یافت. آنطور که از پیگیری شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ روند تغییرات طی روز‌های اخیر به نظر می‌رسد، اهالی بازار سهام حالا پس از یک افت شدید چهار ماهه و باز پس‌گیری حدود ۳۸ درصد از سطوح از دست رفته در شاخص اصلی بازار سهام آن هم تنها در طول سه هفته در نظر دارند تا با خوشبینی بیشتری به جریان پیش روی معاملات در بازار سهام نگاه کنند. همین امر سبب شده تا استراحت میانگین قیمت‌ها که در نوسانات شاخص کل هم وزن (تدپیکس) متبلور است، طی روز‌های اخیر افتی تقریبا خنثی را پشت سر بگذارد.

این امر اگر چه در ابتدا اندکی نگرانی برانگیخت و برخی را بر آن داشت تا در مواجهه با ضعف تقاضا به نقد کردن سهام خود در برخی گروه‌ها اقدام کنند با این حال تا کنون نشانه‌ای جدی از احتمال ریزش و بازگشت به آنچه در نیمه نخست پاییز شاهد بودیم، نمایش نداده است. با این وجود رشد قیمت اکثر نماد‌ها در بازار نسبت به روز‌های اخیر با اندکی ضعف مواجه شده است. روز گذشته در ساعت پایانی معاملات بازار سرمایه تعداد زیادی از نماد‌های بانکی با افت قیمت مواجه شدند.

در گروه خودرویی نیز اگرچه نماد‌های پر تعداد قطعه‌ساز اغلب در نزدیکی سقف مجاز قیمت روزانه معامله می‌شدند با این حال دو خودرو‌ساز معروف این گروه یعنی «خودرو» و «خساپا» به سبب افزایش عرضه افت قیمت سهام داشتند. در این میان گروه خودروسازی سایپا فشار فروش را تاب نیاورد و داد و ستد‌های روز‌های شنبه را در حالی به اتمام رساند که سنگینی عرضه‌ها در نماد معاملاتی آن شرکت به صف فروش منتهی شد. اما سوای عرضه و تقاضا و آنچه در روز‌های اخیر در قالب تغییرات قیمت‌ها و شاخص‌ها در بازار سهام خودنمایی کرد، آنچه بیش از همه مهم به نظر می‌آید، نه شرح رویداد‌های گذشته و تحلیل آن بلکه خروجی است که به واسطه این تغییرات ممکن است شاهد آن باشیم.

بازار‌های جهانی این روز‌ها شاهد اتفاقاتی مثبت هستند. از یک سو خوشبینی به بهبود اقتصاد در سال آتی میلادی راه را برای افزایش تقاضا در بازار‌های جهانی کالا‌های اساسی گشوده است و از سوی دیگر مشکلات عدیده اقتصادی در ایالات متحده که بخش مهمی از آن به دلیل شیوع کرونا در این کشور رخ داده راه را برای افزایش پایه پولی دلار آمریکا در اقتصاد این کشور هموار کرده است. همین امر سبب شده تا در هفته‌های اخیر با انتخاب جو بایدن به مقام ریاست جمهوری آمریکا که تاثیر مستقیمی بر کاهش ریسک‌های سیستماتیک در اقتصاد جهانی دارد، آینده بازار‌های کامودیتی در سراسر جهان تقویت شود.

در حالی که فدرال رزرو پیش‌تر وعده داده بود تا از خط قرمز تورم دو درصدی عبور کند، در مواجهه با معرفی واکسن کرونا به بازار‌های دارویی جهان و استفاده زود هنگام آن در کشور‌های پیشرفته، به نظر می‌آید که دیگر هیچ چیز تا رسیدن به یک نقطه تعادلی جدید میان عرضه و تقاضا جلودار قیمت محصولات فولادی و شیمیایی در بازار‌های جهانی نباشد. تمامی این عوامل سبب شده فعلا کالامحور‌های حاضر در بورس و فرابورس نیز از وضعیت خوبی برخوردار باشند و تحلیلگران بنیادی به این بخش مهم از بازار سهام که تقریبا همه روزه به تغییرات شاخص کل شکل می‌دهد، نگاهی مثبت داشته باشند.

آیا بورس باز هم سقوط می‌کند؟

آیا بورس باز هم سقوط می‌کند؟

با بررسی آنچه در روز‌ها و هفته‌های اخیر رخ داده می‌توان این‌طور استنباط کرد که بازار سهام حالا پس از رشدی تقریبا ۳۸ درصدی از کف میانگین قیمت‌ها، روزگار بهتری را پشت سر می‌گذارد. در حالی که اصلاح رشد قبلی از مابین سقف دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی تا کف یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی تنها در طول چهارماه محقق شده و ارزش دلاری بازار سرمایه را به نصف رساند.

تحلیل رویداد‌های ریالی بازار سرمایه بر مبنای دلار حکایت از آن دارد که به دلیل افت قیمت دلار در روز‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و تداوم ضعف آن در هفته‌های اخیر که ثبات قیمت را به همراه داشته، رشد ریالی قیمت‌ها در بازار سهام سبب شده تا افزایش ارزش دلاری قیمت‌ها نیز با صعود شاخص تا حد زیادی برابر باشد.

با این حال اگر بخواهیم به آنچه در روز‌های گذشته رخ داد دقیق‌تر بپردازیم، به جز کاهش ریسک‌های سیاسی، عامل مهمی که توانسته سوخت اصلی صعود قیمت‌ها را فراهم کند، رشد قیمت‌ها در بازار‌های جهانی است که به افق درآمدزایی ریالی بسیاری از شرکت‌های بازار سهام اثری مثبت داشته است.

این عامل در کنار تقدیم لایحه بودجه تورمی سال مالی آینده دولت به مجلس شورای اسلامی سبب شده تا تقویت انتظارات تورمی آنقدر زیاد نباشد که اثری مستقیم و ملموس بر بازار ارز بگذارد با این حال خوشبینی به تورمی بودن برنامه مالی دولت در واپسین سال فعالیت آن چشم انداز پیش روی بازار سهام را مثبت کرد. از این رو به نظر می‌رسد که در صورت ثبات شرایط نامبرده که بر اقتصاد کشور اثر خواهند داشت، ریزش بورس نظیر آنچه در روز‌های بین ۲۰ مردادماه تا ۲۰ آبان اتفاق افتاد، امری نامحتمل باشد.

چگونه بازار سهام بر بازار فارکس تاثیر می گذارد؟

حال بیایید ببینیم که چگونه بازار فارکس می تواند بر بازار بورس، به ویژه شاخص های سهام تأثیر بگذارد.

وقتی مردم از بازار سهام صحبت می کنند، عموماً آنها از اصطلاح شاخص بورس برای اشاره به عملکرد بازار سهام استفاده می کنند.

شاخص بازار بورس، در واقع گلچین یا سبدی از سهام خاص است. این مجموعه از سهام راه حلی است جامع برای ارزیابی آنچه در بازار سهام اتفاق می افتد.

در درس امروز از مجموعه مقالات آموزش فارکس، ما در مورد نحوه تأثیر بازار فارکس و ارز بر دو شاخص سهام معروف بحث خواهیم کرد:

1. شاخص Nikkei 225 که بیشتر از آن با نام نیکی یا شاخص نیکی یا میانگین شاخص نیکی یاد می شود، شاخص بازار بورس سهام ژاپن است که عملکرد سهام 225 شرکت بزرگ ژاپن که در بورس توکیو (TSE) فهرست شده اند را مورد بررسی و سنجش قرار می دهد.
2. میانگین صنعتی داوجونز، داوجونز، یا به اختصار داو، شاخص بازار سهام امریکاست که عملکرد سهام 30 شرکت بزرگ آمریکایی که در بازار بورس نیویورک (NYSE) و NASDAQ فهرست شده اند را مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد.

Nikkei و USD/JPY

پیش از رکود اقتصادی جهانی که در سال 2007 آغاز شد، زمانی که بیشتر اقتصادها فصل های متوالی رشد تولید ناخالص داخلی منفی را تجربه می کردند، Nikkei و USD/JPY با هم رابطه معکوس داشتند.

سرمایه گذاران معتقد بودند که عملکرد بازار سهام ژاپن بازتاب وضعیت اقتصادی کشور است، بنابراین رالی افزایشی قیمت ها در بورس نیکی منجر به تقویت ارزش ین شد.

عکس این مساله نیز صادق بود. هر زمان که نیکی کاهش می یافت، USD/JPY افزایش می یافت.

با این حال وقتی بحران مالی ناگهان رخ داد، این رابطه نیز ناگهان دیوانه شد مثل مایلی سایرس.

Nikkei و USD/JPY که قبلاً عکس هم حرکت می کردند، حال هم جهت با هم حرکت می کردند.

خیلی جالب است. نه؟

چه کسی فکر می کرد که بازار سهام و بازار فارکس با هم رابطه مستقیم داشته باشند؟

همبستگی بین USD/JPY و Dow

حال بیایید نگاهی به همبستگی بین USD/JPY و Dow بیندازیم.

به طور کلی، قدرت یا ضعف دلار بر بازار سهام امریکا، به ویژه سهام شرکت های بزرگ چند ملیتی (MNC) تأثیرگذار است.

برای شرکت های بزرگ چند ملیتی امریکا که کالا و خدمات را صادر کرده و در خارج از کشور می فروشند، دلار صعودی می تواند در راه سود آنها مانع تراشی کند.

اگر دلار قوی باشد، اوضاع برای این شرکت ها متفاوت خواهد بود زیرا افزایش قیمت محصولات یا حتی حفظ میزان فروش در سطوح فعلی نیز برای آنها مشکل می شود.

با این اوصاف، شاید تصور کنید که USD/JPY و Dow همبستگی زیادی با هم دارند.

با این حال، با نگاهی به نمودار زیر متوجه خواهید شد که اینطور نیست. گرچه این همبستگی مثبت است، اما چندان قوی نیست.

به داو (خط آبی) دقت کنید.

اواخر سال 2007 به قله 14000 رسیده است و سپس در سال 2008 به امان خدا رها شده است!

در همان زمان، USD/JPY (خط نارنجی) نیز سقوط کرده است، اما نه به سرعت شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ شاخص داو.

این تجربه ای بود که ما همیشه باید اصول فاندامنتال، تکنیکال و جو و هیجان بازار را نیز در نظر بگیریم، بنابراین از مطالعه دست نکشید!

شاخص بورس چیست؟ مهم ترین شاخص های بورس

به ‌منظور سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، فعالین این حوزه مؤلفه‌های مختلفی را مورد بررسی و ارزیابی خود قرار می‌دهند. به عبارتی برای کسب سود مناسب در خریدوفروش سهام شرکت‌های بورسی، باید روند قیمت یا بازده سهام شرکت‌ها، سود شرکت در دوره‌های مختلف، روند بازدهی صنعت مربوطه و همینطور وضعیت بازار را مورد بررسی قرار داد. تمامی این اطلاعات در صورت‌های مالی شرکت‌ها که در دوره‌های متفاوت منتشر می‌شوند در دسترس عومم افراد قرار می گیرد. علاوه بر این شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ ابزارها و روش های متفاوت دیگری در بازار سرمایه هستند که با استفاده از آن قادر به ارزیابی بازار خواهید بود. یکی از ابزارهای مهم در ارزیابی بازار سرمایه شاخص‌ها هستند، بنابراین سهامداران نیازمند استفاده از شاخص‌ها (Index) هستند که از این طریق بتوانند به اطلاعات عمومی قیمت یا بازدهی در میان تمام یا گروهی از شرکت‌های بورسی دست پیدا کنند. شاخص از انواع مختلفی در بازار بورس تشکیل شده است.

تعریف شاخص بورس

کلمه شاخص در اصطلاح به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده و بررسی کرد. از همین جهت شاخص را می‌توان نشان‌دهنده سطح عمومی پارامتری مشخص به طور معمول قیمت یا بازدهی در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی در بازار بورس تعریف کرد.

معمولاً رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه با استفاده از پارامترهای مختلف قابل ارزیابی هستند که یکی از معیارهای سنجش آن، از طریق شاخص‌ها است؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و تصمیمات مهم خود در حیطه معاملات را مدیریت کنند و حتی با استفاده از آن تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند. این موضوع نیز بسیار مورد توجه است است که سهامداران می‌توانند از طریق شاخص‌ها، به مقایسه تغییرات یک پدیده در دو زمان متفاوت بپردازند و بر آن قدرت تحلیل داشته باشند؛ در مجموع شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. در این میان با استفاده از شاخص قیمت می‌توان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

انواع شاخص‌های شرکت‌های بورسی چیست؟

در بورس اوراق بهادار تهران انواع شاخص‌ به شرح زیر هستند:

• شاخص کل قیمت
• شاخص بازده نقدی
• شاخص قیمت و بازده نقدی
• شاخص صنعت و شاخص مالی
• شاخص سهام آزاد شناور
• شاخص بازار اول و بازار دوم
• شاخص 50 شرکت برتر
• شاخص 30 شرکت بزرگ

در نظر داشته باشید که هر یک از شاخص‌ها با توجه به پارامتر مورد بررسی در نهایت به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم می‌شود و معنا و مفهومی را در بر دارند که بر اساس متغییر‌های مورد نظر قابل تفکیک هستند؛ به عنوان نمونه شاخص کل تمامی شرکت‌های بورس را در برمی‌گیرد، شاخص صنعت شرکت‌های تولیدی و شاخص مالی شرکت‌های گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود. در ادامه به شرح جزئی از انواع شاخص‌ها می پردازیم.

شاخص کل بورس چیست؟

شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار که به اختصار آن را شاخص کل می‌گویند، نشان دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار بوده و به نوعی بیانگر میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار است. همینطور به این نکته دقت نمایید که شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد. به عنوان مثال وقتی گفته می‌شود شاخص کل ۳۰ درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان ۳۰ درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است .در نظر داشته باشید که شاخص کل به صورت لحظه ای در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس به نشانی www.tsetmc.com قابل بررسی و مشاهده است. و شما در هر لحظه می توانید به آن دسترسی داشته باشید و با استفاده از آن تا حدی نسبت به بازار شناخت پیدا کنید.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

تغییرات شاخص بازده نقدی، نشانگر میانگین بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران است. این سود در انتهای سال مالی شرکت ها تحت عنوان جلسه مجمع مورد ارزیابی قرار گرفته می شود و به سهامداران شرکت تخصیص پیدا می کند. لذا در نظر داشته باشید که وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به ‌طور میانگین سود کمتری را به‌صورت نقد بین سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

حتما در بررسی و مشاهده اخبارها به گوشتان خورده است که از شاخص بازار بورس صحبت می شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است و تمامی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه به صورت روزانه پیگیر تغییرات این شاخص در حواشی اخبار و هیجانات هستند.

شاخص صنعت و شاخص مالی

همان طور که می دانید به صورت کلی تمامی شرکت‌های بورسی در دو بخش صنعتی و مالی تقسیم می‌شوند. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند و در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند. در این میان شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت و شاخص مالی نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است. همینطور در بخش صنعت و بخش مالی نیز قادر هستند که به صنایع تشکیل‌دهنده تقسیم شوند و شاخص هر یک از این صنایع جداگانه محاسبه شود؛ به عنوان نمونه شاخص صنعت خودروسازی متوسط تغییرات قیمت شرکت‌های فعال در صنعت خودروسازی را نشان می‌دهد.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

در مجموع سهام شرکت‌های بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌شود و معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکت‌های بورسی به شمار آمده و در صورت خریداری سهام شرکت‌های بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب می‌کنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مداوم در بازار خریدوفروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود. به منظور کسب اطلاعات بیشتر راجع به این نوع از شاخص در بازار بورس باید دقت داشته باشید که هر مقدار سهام شناور آزاد یک شرکت در بازار بورس بیشتر باشد، فرآیند سرمایه گذاری در آن شرکت از ریسک کمتری برخوردار است اما در عوض نباید توقع افزایش قیمت لحظه‌ای در سهم را داشته باشید. شرکت‌هایی که سهام شناور آزاد کمتری دارند از نظر سرمایه‌گذاری پر ریسک بوده و پتانسیل بالایی برای تغییر قیمت لحظه‌ای را دارند.

شاخص بازار اول و بازار دوم

بورس اوراق بهادار بر اساس مؤلفه‌های مختلف نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خریدوفروش می‌شود یا اصطلاحاً سهام شناور آزاد و …شرکت‌های بورسی را دسته‌بندی کرده است. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکت‌هایی که شرایط بهتری داشته باشند در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

معمولاً هر سه ماه یک‌بار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی می‌شوند که سهام این شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقدشوندگی بیشتری را دارد و از مزایای خاص دیگری بهره‌مند هستند. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد. این شرکت‌ها در طول روز، به تعداد قابل توجهی خریدوفروش می‌شوند و سهامداران به راحتی می‌توانند سهام این شرکت‌های بورسی را خریدوفروش کنند. از همین رو این سهم ها مورد استقبال اکثر سرمایه‌گذاران در بازار بورس قرار گرفته می‌شوند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت است و اندازه شرکت‌ها نیز از ارزش روز بازار سهم تعیین می‌شود که ارزش روز بازار سهام از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشر شده شرکت به دست می‌آید. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تغییرات قیمت سهامی را نشان می‌دهد و اگر چه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی بر شاخص بورس و کل داشته باشد. این شاخص هر سه ماه یک‌بار به‌روزرسانی می‌شود.

سخن آخر

در این بخش اطلاعات جامع و کاملی راجع به شاخص بورس و انواع آن، در اختیار شما قرار گرفت. لذا افراد به منظور سرمایه‌گذاری در هر بازار باید ابتدا وضعیت آن بازار را مورد ارزیابی قرار دهند؛ بازار سرمایه نیز از این قضیه مستثنی نیست. شاخص‌ها یکی از ابزارهایی هستند که وضعیت بازار سرمایه را طی دوره‌های قبل و جاری نشان می‌دهد این نکته را در نظر داشته باشید که افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری تمام شرکت‌های بورسی نیست و همین‌طور بالعکس. شما علاوه بر در نظر گرفتن عملکرد شاخص بورس بازار باید مؤلفه‌های گوناگون دیگر را نیز به‌منظور سرمایه‌گذاری یا خریدوفروش سهام در نظر داشته باشید. توجه داشته باشید که علاوه بر شاخص ها شما باید از ابزارهای دیگری نظیر تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال به منظور ارزیابی بازار استفاده نمایید.

سوالات رایج شاخص بورس

ممکن است در بعضی مواقع، قیمت سهم‌ها در بازار بیشتر از ارزش واقعی آن‌ها باشد، در این وضعیت «اصلاح شاخص بورس» به وجود می‌آید که این امر یک حرکت مثبت برای شفاف‌تر شدن بازار و فرآیند سرمایه‌گذاری در بورس است. شایان ذکر است اصلاح شاخص بورس با ریزش شاخص متفاوت است. در ریزش شاخص هجوم سهامداران برای فروش سهام، قیمت سهام را به حدی کاهش می‌دهد که قیمت سهام از ارزندگی واقعی آن به مراتب کمتر می‌شود در صورتی که فرآیند اصلاح شاخص بورس این چنین نیست.