انواع ریسک در بازار سهام

“قیمت چیزی است که شما پرداخت می کنید. ارزش چیزی است که بدست می آورید”. وارن بافت

مقاله پژوهشی: بررسی رابطه بین ویژگیهای شرکتی و ریسک سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل سه عاملی فاما و فرنچ

در ادبیات اقتصادی و سرمایه‌گذاری، رﻳﺴﻚ سیستماتیک به عنوان پیامد ناشی از رفتار متغیرهای عمدتاً اقتصادی و سیاسی نقش موثری بر عملکرد بازارهای مالی دارد. علیرغم مطالعات صورت گرفته پیرامون نقش ریسک سیستماتیک بر بازارهای سهام، نظر تغییر عوامل بنیادی این نوع ریسک در دوره‌های زمانی مختلف (مارمولینرو و همکاران، 2017) و فقدان وجود الگویی کامل و کاربردی، نیاز به تحقیقات بیشتر از جنبه‌های مختلف در این زمینه را می طلبد. از اینرو در مطالعه حاضر ابتدا ریسک سیستماتیک شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس مدل سه عاملی فاما و فرنچ محاسبه و در ادامه به بررسی تاثیر ساختار سرمایه ( نسبت بدهی)، میزان سرمایه گذاری بلندمدت و اندازه شرکت ( از بعد ارزش) بر ریسک سیستماتیک شرکتها طی دوره 95-1390 با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی (SYS-GMM) پرداخته است. بطور روشن، این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا ساختار سرمایه، میزان سرمایه گذاری بلندمدت و اندازه ارزش بازار شرکت در اثرپذیری شرکت ها از ریسک سیستماتیک نقش اساسی دارند. یافته های تحقیق نشان می‌دهد که ساختار سرمایه و اندازه شرکت ها تاثیر مثبت و معناداری و سرمایه گذاری بلندمدت تاثیر منفی و معناداری بر ریسک سیستماتیک شرکت‌ها دارد. نتایج از حیث کاربردی می تواند برای شرکتهای سرمایه گذاری، سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه کشور بسیار با اهمیت می باشد.

کلیدواژه‌ها

• ریسک سیستماتیک
• ساختار سرمایه
• سرمایه گذاری بلندمدت
• ارزش بازار شرکت

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Relationship Between Corporate Characteristics and Systematic Risk in Tehran Stock Exchange:Using the Fama and French three-factor model

نویسندگان [English]

• Foziyeh Mohammad Tabar Kasgari 1
• Abdolmajid Dehghan 2
• Seyyed Abulghasem Hashemi Farasha 3

1 M.Sc. Student of Financial Management, Faculty of Management and Accounting, Azad University, Imam Khomeini Memorial Branch, Rey

2 Assistant Professor, Department of Business Administration, Faculty of Management and Accounting, Yadegar Imam Khomeini University, Shahreri, Islamic Azad University, Tehran, Iran

In the economics and investment literature, systematic risk plays an important role in the performance of financial markets as a consequence of the behavior of predominantly economic and political variables. Despite studies on the role of systematic risk on stock markets, the need for further research in different aspects requires consideration of the fundamental factors of this type of risk in different time periods and the lack of a complete and applicable model. Therefore, in the present study, we first calculated the systematic risk of listed companies in Tehran Stock Exchange based on Fama and French three-factor model and then examined the effect of capital structure (debt ratio), long-term investment rate, and firm size (on value). The systematic risk of companies during the period 2011-2011 has been investigated using Systematic Generalized Torque Method (SYS-GMM). Clearly, this research seeks to answer the question of whether capital structure, long-term investment, and size of the market value of the firm play a fundamental role in the firm's exposure to systemic risk. The findings show that the capital structure and size of companies have a positive and significant impact and long-term investment has a negative and significant impact on systematic risk of companies. Practically the results can be very important for investment firms, investors and market participants.

کلیدواژه‌ها [English]

• Systematic risk
• Capital Structure
• Long-Term Investment
• Market Cap

مراجع

- ابزری، مهدی، صمدی، سعید، تیموری، هادی (1386)، بررسی عوامل مؤثر بر ریسک و بازده سرمایه‌گذاری در محصولات مالی، روند، شماره 54 و 55، ص 123-152.

- اخگر، محمدامین، جلوزان، ثریا (١٣٩٤)، بررسی اثر هموارسازی سود و کاهش ریسک غیرسیستماتیک شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، مجله دانش حسابداری، دوره 6، شماره 20، ص 123-145.

- اسلام پرست، نیلوفر (١٣٩٤)، اندازه‌گیری رابطه بین ریسک سیستماتیک و آسیب‌پذیری مالی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، دانشگاه آزاد واحد شهر قدس.

- بحرینی، مریم، علی نژاد، مهدی و شول، عباس (١٣٩٢)، بررسی تأثیر تمرکز مالکیت بر ریسک سیستماتیک در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، دومین همایش ملی علوم مدیریت نوین، گرگان، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی حکیم جرجانی

- بیات مرتضی، زلقی حسن, هاشمی طاهر (1395)، بررسی تأثیر وابستگی دولتی بر ریسک سیستماتیک شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، راهبرد مدیریت مالی، 4 (3)، 137-121.

- حاجیها زهره,صفری فاطمه (1397)، بررسی ارتباط ریسک سیستماتیک سهام و چولگی بازده سهام، مدیریت دارایی و تأمین مالی، 6 (1)، 10-1

- خالقی مقدم، حمید، باغومیان، رافیک (١٣٨٥)، مروری بر نظریه‌های ساختار سرمایه، پیک نور، سال 5، شماره 4، ص 58-82.

- شهرآبادی، ابوالفضل، بالسینی، الناز (١٣٩١)، بررسی تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی و ریسک سیستماتیک بر بازده سهام عادی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، مطالعات کمی در مدیریت، دوره 3، شماره 3، ص 17-34.

- عسکری نژادامیری علی, فدایی نژاد، محمداسماعیل, اسدی، غلامحسین (1398)، تأثیر عوامل اقتصاد کلان و رویدادهای شرکتی بر شاخص ریسک سیستماتیک بر اساس رویکرد بتای پرشی، دانش سرمایه‌گذاری، 8 (29)، 29-33.

- قالیباف اصل، حسن، ایزدی، محسن (١٣٩٣)، رابطه بین ریسک و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران: اثر شتاب و ریسک نقد شوندگی، سال 21، شماره 7، ص 84-104.

- کردعلیوند، زهرا، جاوید، داریوش (١٣٩٤)، بررسی تأثیر ریسک سیستماتیک در کاهش آثار تحمیلی سیاست‌های تقسیم سود بر تصمیمات سرمایه‌گذاری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، ششمین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد، مدیریت و علوم مهندسی.

- گرجی زاده، داوود (١٣٨٩)، بررسی معناداری بین ریسک سیستماتیک و رشد سود شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، پژوهشگر، شماره ویژه، ص 1-18.

- مجتهدزاده، ویدا، طارمی، مریم (١٣٨٥)، آزمون مدل سه عاملی فاما و فرنچ در بورس اوراق بهادار تهران جهت پیش‌بینی بازده سهام، پیام مدیریت، شماره 17 و 18، صص 109-132.

- موسوی، سیدعلیرضا، کشاورز، حمیده (١٣٩٠)، بررسی رابطه عوامل ساختار سرمایه و طبقات ریسک سیستماتیک در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، پژوهشگر، دوره 8، شماره ویژه‌نامه، ص 19-36.

- Abzari, Mehdi, Samadi, Saeed, Teymoori, Hadi (1386) ‌Studying the effective factors of risk and return on financial instruments, Ravand, vol. 54-55, pp. 123-152.)in Persian(.

- Akhgar, Mohammad Amin, Jelozan, Soraya (1394), the impact of income smoothing and reduction of unsystematic risk of TSE listed companies, journal of accounting knowledge, vol. 6, serial No. 20, pp.123-145.)in Persian(.

- Anderson, G. A. Hamid, S. and Prakash, A. J. (1994), A Note on the Relationship between Systematic Risk and Growth in Earnings, Journal of Business Finance and Accounting, 21(2), 293-297. https://doi.org/10.1111/j.1468-5957.1994.tb00320.x

- Askarinejad Amiri, Ali, Fadaeenejad, Mohammadesmaeel, Asadi, Gholahossein (1398), Macroeconomics variables and corporate events effect on systematic risk according to jump beta, investment knowledge, 8 (29), pp. 29-33.)in Persian(.

- Bahreini, Maryam, Alinejad, Mehdi, Shool, Abbas (1392), the effect of ownership concentration on systematic risk of TSE listed companies, 2 nd national conference of modern managerial science, Gorgan, hakim jorjani institute of higher education.)in Persian(.

- Ball, R. and P. Brown. (1969), An empirical evaluation of accounting income numbers, Journal of Accounting Research, I59-178.

- Bayat, Morteza, Zalghi, Hasan, Hashemi, Taher (1395), evaluating of the effect of government-dependecny on systematic risk of TSE listed companies, journal of financial management strategy, vol. 4 (3), pp. 121-137; in persian.

- Black, F. M. Jensen and M. Scholes, (1972), The capital asset pricing model: Some empirical tests, in: M. Jensen. ed. Studies in the theory of capital markets.

- Brimble, M. A. (2003), The Relevance of Accounting Information for Valuation and Risk, www4.gu.edu.au:8080/adt-root/uploads/.

- Brounen, D. Jong, A.D. and Koedijk, K. (2006), Capital structure policies in Europe: Survey evidence, Journal of Banking and Finance, vol. 30, issue 5, 1409-1442.

- Donaldson, G. (1961), Corporate debt capacity; a study of corporate debt policy and the determination of corporate debt capacity, Boston, Division of Research, Graduate School of Business Administration, Harvard University.

- Eskew, R. K. (انواع ریسک در بازار سهام 1979), The Forecasting Ability of Accounting Risk Measures: Some Additional Evidence, Accounting Review, Vol. 45, No. 1. pp. 107-117.

- Eslamparast, Niloofar (1394), evaluating of relation between systematic risk and financial vulnerability of TSE listed companies, Islamic Azad University Shahr-e-Qods Branch.)in Persian(.

- Fama, E. and J. Macbeth (1973), Risk, return, and equilibrium: Empirical tests, Journal of Political Economy, May/June, 607 636.

- Fama, Eugene F. and Kenneth R. French, (1992a), The Cross-Section of Expected Stock Returns, Journal of Finance, 47, pp. 427-465

- Fischer, D.E. & Jordan, R. (1991), Security Analysis and انواع ریسک در بازار سهام Portfolio Management, Prentice Hall, Investment analysis - 768 pages,5th Edition.

- Ghalibaf asl, Hasan (1384), financial management; principles and implications, 2nd issue, Tehran: pouran pajoohesh publication.)in Persian(.

- Ghalibaf asl, Hasan, Izadi, Mohsen (1393), the relationship between risk and return in TSE listed companies: the effect of acceleration and liquidity risk, vol. 21, No. 7, pp.84-104.)in Persian(.

- Gorjizadeh, Davood (1389), analysis of the association between the systematic risk and earnings growth in TSE listed companies, researcher, special issue, pp. 1-18.)in Persian(.

- Hajiha Zohreh, Safari, Fatemeh (1397), The evaluation of relation between systematic risk and skewness of stock return, asset management and fund, vol. 6 (1), pp. 1-10.)in Persian(.

- Khaleghi Moghaddam, Hamid, Bagoomian, Rafik (1385), a review of capital structure theories, journal of Peyk-e- noor, vol. 5, serial No. 4, pp. 58-82.)in Persian(.

- Kordalivand, Zahra, Javid, Darioush (1394), analysis of impact of systematic risk in reduction of compulsive dividend policies effects on investment dicisions in TSE listed companies, 6 th international economic conference, management and engineering science.)in Persian(.

- Kraus, A. & Litzenberger, R.H. (1973), State‐Preference Model Of Optimal Financial Leverage, the journal of finance, Volume28, Issue4, Pages 911-922.

- lee, C.H. & Hooy, C.W. (2012), Determinants of systematic financial risk exposures of airlines in North America, Europe and Asia, Journal of Air Transport Management, 24, 31-35.

- Lintner, J. (1965), The valuation of risk assets and the selection of risky investments in stock portfolios and capital budgets, Review of Economics and Statistics 47, 13–37.

- Luo, Y. & Zhang, C. (2020). Economic policy uncertainty and stock price crash risk. Research in International Business and Finance, 51, 101112.

- Mar-Molinero, C. Menéndez-Plans, C. & Orgaz-Guerrero, N. (2017), Has the 2008 financial crisis changed the factors determining the systematic risk of shares in the, European Hospitality Industry, (2003–2013), Journal of Hospitality and Tourism Management.31:59-69.

- Modigliani, F. & Miller, M. H. (1958), The Cost of Capital, Corporation Finance and the Theory of Investment, The American Economic Review, 48 (3), 261-297.

- Mojtahedzadeh, Vida, Taromi, Maryam (1385), Fama and French three-factor model and liquidity risk evidence from TSE, journal of management, vol. 17-18, pp. 109-132.)in Persian(.

- Moosavi, Seyyed Alireza, Keshavarz, Hamideh (1390), survey on relationship between capital structure determinants and systematic risk classes in TSE listed companies, researcher, vol. 8, special issue, pp. 19-36.)in Persian(.

- Mromar, D. & Lancarski, I. (2002), Traditional, Modern and New Approach to Finance, Faculty of Economics, University of Ljubljana, Slovenia.

- Muijsson, C. & Satchell, S. (2019). The role of bank funding in systematic risk transmission. Finance Research Letters.

- Myers, S. C. & Majluf, N. S. (1984), Corporate fiancing and investment decisions when fims have information that investors do not have, Journal of Financial Economics, 13 (2), 187-222.

- Myers, S.C. (2001), Capital Structure , Journal of Economic Perspectives, Vol.15, No. 2, Pp. 81-102.

- Nicos, A.S. J.Barrese, and P.wang, (2008). The Impact of Cash Flow Volatility on systematic Risk, Journal of Insurance Issues, pp.43-71.

- Philippon, T. & Richard, M. (2010), "Measuring Systemic Risk", International Journal of Business and Management, Vol. 4, No. 3, May.

- Shahrabadi, Abolfazl, Balsini, Elnaz (1391), analysis the impact of macroeconomic and systematic risk on stocks’ return in TSE listed companies, quantitative researches in management, vol. 3, serial No. 3, pp 17-34.)in Persian(.

- Sharpe, W.F. (1964), Capital asset prices: A theory of market equilibrium under conditions of risk, Journal of Finance 19, 425–442.

- Shin, H. & Stulz, R. (2000), Firm Value, Risk, and Growth Opportunities, Dice Center Working Paper No. 2000-8.

- Weston, J.F. (1955), Toward Theories Of Financial Policy, Journal of Finance, Volume10, Issue2, Pages 130-143

- Wolfgang Drobetz, Christina Menzel, and Henning Schröder, (2016), Systematic Risk Behavior in Cyclical Industries The case of shipping, HFRC Working Paper Series No.9.

- Zolfaghari, Mehdi, Sahabi, Bahram, Mehreghan, Nader, Saranj, Alireza (1394), An investigation of exchange rate fluctuations and methods of management, theoretical Principles and review in the experiences of countries, 19 (4) :1-32.)in Persian(.

مدیریت ریسک در بورس و بازارهای مالی

ما دائما در زندگی خودمان و در هر جنبه‌ای از آن در حال مدیریت کردن ریسک هستیم. چه در هنگام انجام کارهایی ساده همچون رانندگی و چه در شروع یک کسب و کار و یا یک عمل جراحی جدید.

در نتیجه مدیریت ریسک (به انگلیسی risk management) شامل هر عکس‌العملی در برابر خطرات مختلف در زندگی است.

ما در اکثر فعالیت‌های روزمره ریسک‌های انواع ریسک در بازار سهام مختلف را به صورت ناخودآگاه مدیریت میکنیم؛ برای مثال اگر در اتوبان در حال نزدیک شدن به یک خودرو دیگر هستیم مسیر خود را تغییر می‌دهیم؛ زیرا برخورد به آن خودرو خطر مالی و جانی برای ما دارد؛ اما در بازارهای مالی و مدیریت اقتصادی این مدیریت ریسک کاملا خودآگاه و بسیار ضروری است.

شاید در اقتصاد به برنامه و چارچوب نحوه رسیدگی کردن به ریسک‌های مالی، مدیریت ریسک بگوییم. این این خطرات مالی ذات انواع کسب و کار هست.

برای یک معامله‌گر و سرمایه‌گذار شاید این برنامه و چارچوب برای مدیریت انواع مختلف از دارایی‌ها همچون رمزارزها، سهام، املاک، طلا، سکه و… باشد.

انواع مختلفی از ریسک‌های مالی در بورس وجود دارد که امکان دسته‌بندی کردن آن‌ها به روش‌های مختلف وجود دارد. در این مقاله در مورد فرآیند مدیریت این ریسک‌ها صحبت خواهیم کرد و چند پیشنهاد به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران برای کاهش این ریسک‌ها خواهیم داد.

منظور از ریسک در بازارهای مالی و بورس چیست؟

قبل از اینکه درباره مدیریت ریسک در بورس صحبت کنیم به طور کلی اشاره ای به ریسک موجود در بازارهای مالی خواهیم کرد. در تعریف ریسک باید به سه نکته توجه کرد یعنی هر جایی که این 3 مورد وجود داشته باشد احتمال ریسک بیشتر می شود:

1- عدم شناخت هر جایی که عدم آگاهی و عدم شناخت راجب یک پدیده وجود داشته باشد احتمال ریسک وجود دارد. در مبحث ریسک در بورس، این پدیده یک پدیده مالی است.

2- توجه به هدف هر جایی که در حال فاصله گرفتن از هدف خود باشید ریسک افزایش می یابد. در ورود به بازار های مالی و بورس به هدف خود توجه کنید. هر جایی که احساس کردید در حال فاصله گرفتن از اهداف خود هستید اقدام مناسب را انجام دهید.

3- انحراف از طرح اصلی روش های مختلفی برای اندازه گیری ریسک وجود دارد. در بررسی ریسک باید دقت کنیم که این ریسک چه عواقب و خطراتی برای ما به همراه دارد.

علل وقوع ریسک نیز اهمیت زیادی دارد، بزرگترین ریسکی که در بازارهای مالی ما را تهدید می کند بحث از دست دادن اصل سرمایه یا بخشی از سرمایه می باشد. ریسک بعدی از دست دادن همه یا بخشی از سود می باشد که عواقب کمتری نسبت به مورد قبلی دارد. در مدیریت ریسک در بازار بورس تمرکز اصلی باید بر روی حفظ اصل سرمایه باشد.

اهمیت ریسک در بورس اوراق بهادار و مدیریت آن

بدون شک مدیریت ریسک بدون شناخت کافی از بخشی که قرار است سرمایه خود را قرار دهید، امکان پذیر نخواهد بود.

کسانی که بدون آشنایی و بررسی عمیق و صرفا از روی نوسانات ظاهری و مقطعی برای سرمایه گذاری تصمیم می‌گیرند، یا کسانی که قصد دارند به سرعت سود سرشاری به دست بیاورند و به اصطلاح یک شبه راه صد ساله را بپیمایند، معمولا خطرپذیری‌های ناشیانه و غیر اصولی خواهند داشت.

در عوض ریسک پذیری توام با تحلیل صبورانه و البته عمیق، حتی اگر سود کمتری به دنبال داشته باشد، بازدهی پایدار تر دارد و تجربه بهتری خواهد بود.

بورس ارزی

بازار بورس مهم دیگری که اتفاقا پرریسک‌ترین آن‌ها نیز به شمار می‌رود، بازار بورس ارزی است.

با توجه به این که قیمت ارز به عوامل و شرایط مختلفی بستگی دارد و گاهی متغیرهای ناگهانی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهند، شرکت در آن با خطر پذیری بیشتری همراه است.

از جمله مهم ترین عوامل نوسان بازار بورس، تحولات سیاسی است که معمولا قابل پیش بینی نیستند و می‌توانند تاثیر جدی روی این بازار بگذارند. با این حال، نباید فراموش کنیم که ارتباط با بانک‌های جهانی و همچنین سود قابل توجه نیز می‌تواند به عنوان مزیت‌های سرمایه گذاری در این بازار مد نظر قرار گیرد.

بورس کالا

بازار بورس دیگری که شاید کمتر دچار تحولات خاص شود، بورس کالا است. بورس کالا بسته به نوع جنسی که در آن مد نظر است، می‌تواند خطر پذیری بیشتر یا کمتری داشته باشد.

به طور کلی بالا رفتن ارزش کالا، ریسک پذیری بیشتر را نیز به همراه دارد. مثلا بورس طلا یکی از همین موارد است که قیمت آن تا حدی به ارز و مناسبات سیاسی نیز مربوط می‌شود.

مدیریت ریسک چگونه انجام می‌شود؟

معمولا فرآیند مدیریت ریسک در بازارهای مالی شامل 5 مرحله است: مشخص کردن اهداف، تشخیص ریسک‌ها، ارزیابی ریسک، تعریف کردن واکنش‌ها و نظارت.

با توجه به نوع بازار (بورس سهام، ارز دیجیتال، بازارهای کالا و…) و شرایط مختلف، این مراحل ممکن است دستخوش تغییر شود.

مشخص کردن اهداف

اولین قدم این است که مشخص کنیم اهداف اصلی ما از این سرمایه‌گذاری چیست و معمولا به تحمل ریسک شخص و یا شرکت سرمایه‌گذار بستگی دارد.

برای مثال اگر شما فردی ریسک پذیر باشید، اهداف بسیار بالاتری از یک فردی که ریسک نمی‌کند برای خود تعیین می‌کنید.

این ریسک‌پذیر بودن هم بستگی به عوامل روحی و شخصیتی خود فرد و یا اهمیت پولی که وارد بازار کرده است، دارد؛ مثلا اگر فردی تمام دارایی‌هایش مثل خانه، ماشین، طلا و… را فروخته و آن را وارد بازارهای مالی کرده، تحمل بسیار پایین‌تری در برابر ریسک‌ها دارد.

تشخیص ریسک‌ها

قدم دوم شناسایی و تعریف ریسک‌های احتمالی در سرمایه‌گذاری است و شامل تمام اتفاقاتی است که ممکن است تاثیر منفی روی دارایی ما بگذارد.

در این مرحله برخی مسائلی که که مستقیما به بازارهای مالی بستگی ندارد نیز تاثیرگذارند؛ مثلا در صورت بروز جنگ و یا خراب شدن پلتفرم معاملاتی شما با مشکل روبرو می‌شوید.

یا اگر در بورس تهران معامله می‌کنید، یکی از ریسک‌ها می‌تواند قفل شدن سهم در صف‌ها باشد.

ارزیابی ریسک‌ها

بعد از شناسایی ریسک، باید دامنه و شدت و قدرت آن‌ها را اندازه‌گیری کنید.

ریسک‌های مختلف می‌توانند در برنامه معاملاتی شما نیز رتبه‌بندی شوند؛ برای مثال کندی هسته معاملات یا نرم‌افزار معاملاتی یک کارگزار ممکن است باعث شود شما چند درصد بالاتر از قیمت مدنظرتان بخرید و یا چند درصد پایین‌تر از قیمت مد نظرتان بفروشید و شدت و دامنه آن به همین مقدار است؛ اما در صورت بروز یک جنگ، قدرت این خطر بسیار بیشتر خواهد بود.

تعریف کردن واکنش‌ها

مرحله چهارم تعریف کردن پاسخ و واکنش‌ به انواع مختلف ریسک است. با توجه به سطح اهمیت ریسک‌ها، مشخص می‌کنیم که در صورت وقوع آن چه کاری انجام دهیم.

نظارت

مرحله آخر از فرآیند مدیریت ریسک این است که دائما روی آن نظارت داشته و ببینیم برنامه ما در پاسخ به اتفاقات مختلف چقدر جوابگوست. برای این کار نیازمند کار مداوم و جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل زیادی هستیم.

مدیریت ریسک‌های مالی

دلایل زیادی باعث می‌شود یک سیستم معاملاتی تبدیل به یک سیستم ناموفق شود. برای مثال ممکن است بازار برخلاف تحلیل‌های معامله‌گر پیش برود و یا از روی ترس و هیجان در جایی نامناسب اقدام به فروش کند.

واکنش‌های احساسی اغلب به این دلیل به وجود می‌آیند که معامله‌گر به استراتژی اولیه خود پایبند نیست و این موضوع در هنگام نزولی شدن بازار و اصلاح قیمت، بسیار زیاد به چشم می‌خورد.

در بازارهای مالی اغلب افراد اعتقاد دارند که داشتن یک برنامه مدیریت ریسک خوب به موفقیت آن‌ها کمک بسیار زیادی می‌کند. برنامه مدیریت ریسک می‌تواند به سادگی تعیین یک حد ضرر باشد.

یک سیستم معاملاتی قدرتمند باید پاسخ‌ها و عکس‌العمل‌های مختلف را در نظر بگیرد و سرمایه‌گذاران برای معامله در هر شرایطی خود را آماده کنند و همانطور که گفته شد راه‌های بیشماری برای مدیریت ریسک وجود دارد.

حالت ایده‌آل اینگونه است که برنامه مدیریت ریسک و سیستم معاملاتی دائما در طول زمان بازبینی و بروزرسانی شود تا اتفاقات و شرایط جدید در آن لحاظ گردد.

در ادامه برخی از ریسک‌های موجود در بازارهای مالی را به شما معرفی کرده و راه‌هخای کاهش آن‌ها را خواهم گفت:

• ریسک بازار: این ریسک می‌تواند با تعیین یک حد ضرر کاهش یابد. برای مثال اگر سهمی را هزار تومان خریداری می‌کنید، می‌توانید حد ضرر ده درصدی برای آن قرار داده و در صورتی که قیمت آن به 900 تومان رسید آن را بفروشید تا ضرر بیشتری متحمل نشوید. تعیین حدضرر کاملا بستگی به تحلیل و محاسبات و همینطور دید شما دارد.
• ریسک نقد شدن: ممکن است شما وارد بازاری شوید که نقد شوندگی آن بسیار پایین باشد و در صورت رسیدن به اهدافتان و یا فعال شدن حد ضرر خریداری نباشد تا آن دارایی را انواع ریسک در بازار سهام از شما بخرد.
• ریسک اعتبار: ریسک گرفتن اعتبار که می‌تواند مانند چاقوی دولبه عمل کند (در صورت زیان کردن، زیان بیشتری متحمل می‌شوید و در صورت سود کردن به سود بیشتری دست می‌یابید).
• ریسک‌های عملیاتی: ریسک‌ عملیاتی با متنوع کردن سبد دارایی کمتر می‌شود و در صورتی که یک پروژه و یا شرکت خاص دچار مشکلات زیادی شود، شما فقط بخشی از سرمایه خود را از دست می‌دهید و به دلیل متنوع بودن پورتفوی‌تان، دیگر دارایی‌های شما به سوددهی خود ادامه می‌دهند. جستجو و مطالعه در مورد شرکت‌هایی که احتمال به وجود آمدن این چنین خطرات کم است نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• ریسک سیستمی: این ریسک نیز توسط متنوع کردن پورتفوی کاهش می‌یابد و بهتر است که این کار را با خرید سهم از شرکت‌ها در گروه‌های مختلف صنعتی انجام دهید و ترجیح این است که این صنایع ربط چندانی به هم نداشته باشند.

فواید مدیریت ریسک در بورس

مدیریت ریسک کار بسیار مهمی است، اگر به موقع طی شروع یک پروژه آغاز شود می تواند سودمند بوده و ابزار قدرتمندی برای شناسایی زود هنگام ضعف ها باشد. به بیان کلی مدیریت ریسک ، مشخص می کند که چگونه با ریسک ها روبرو شویم. مدیریت ریسک می‌خواهد به ما بگوید قرار نیست از کارهای پرخطر فرار کنیم، قرار است با احتیاط در مسیر حرکت کنیم و جوری پیش برویم که کمترین ریسک را داشته باشیم. مدیریت ریسک یک تمرین نیست که تنها در ابتدای پروژه‌ها به آن بپردازید، بلکه یک کار مداوم است که باید برای آن توجه و زمان صرف کنید. مدیریت ریسک به خصوص در بازارهایی که کمتر قابل پیش بینی هستند مانند بورس اهمیت بیشتری پیدا می کند. همه افراد حاضر در بازار سرمایه باید آموزش مدیریت ریسک و سرمایه در بورس ببینند تا بتوانند در شرایط بحرانی سرمایه خود را نجات دهند و با رفتار شتابزده باعث ضرر بیشتر در بورس نشوند.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون بورس در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.

شناسایی سرمایه گذاری پر ریسک و کم ریسک

یادگیری نحوه سرمایه گذاری و مدیریت ریسک، دو مهارت لازم برای توسعه کسب و کار است که این دو عامل نه تنها در بازار ارز دیجیتال بلکه در انواع تجارت های دنیا کاربرد دارد. هیچ فرمول جهانی برای اندازه گیری ریسک وجود ندارد اما روش هایی برای مدیریت آن ابدا شده که با آموزش های لازم می توانید تا حداقال امکان دارایی خود را حفظ کرده و ریسک ضرر را کاهش دهید. برخی از بازرگانان و فعالان حوزه ارز دیجیتال، معملات پر سود ولی پر ریسک high-risk investment را برای تجارت انتخاب می کنند و برخی دیگر از معاملات low-risk investments و سود های کوچک تر استفاده می کنند. اما انتخاب استراژی درست و شناسایی این دو معامله کدام است؟ با ما همراه باشید تا پاسخ این سوال را به شما بدهیم.

خطرات موجود در سرمایه گذاری

منظور از دسته بندی معاملات به کم ریسک و پر ریسک به این معنی نیست که معاملات کم ریسک شامل ضرر و زیان نمی شوند بلکه در low-risk investments شما کل دارایی خود را وارد سرمایه گذاری اتان نمی کنید و به همین ترتیب خطر از دست رفتن کل دارایی از بین می رود اما ممکن است تجربه ضرر نیز داشته باشید. ریسک معاملات به معنی از دست دادن سرمایه است و شناسایی ریسک موجود در سرمایه گذاری مهم ترین عاملی است که در معاملات پر خطر و کم ریسک باید مورد توجه قرار گیرد اما هیچ معیار اندازه گیری مشخصی در آن وجود ندارد. در همین حین برخی از شرکت ها ریسک سرمایه گذاری را بر اساس نوسانات بازار تعریف می کنند که بسیار فریبنده بوده و هیچ قطعیتی در آن وجود ندارد. اگرچه ممکن است بازار ارز دیجیتال ثابت نماند و سرمایه گذاران را در معرض مقادیر بیشتری از نتایج بالقوه قرار دهد اما این لزوما به این معنی نیست که می توان از آن نتایج به عنوان سرمایه گذاری های پرخطر نام برد. زمانی دارایی شما شامل ریسک می شود که بازار آن به صورت مستمر روند نزولی را طی کند به همین دلیل نوسانات را نمی توان ریسک قطعی نامید. چند عامل موثر در کنترل ریسک به شرح زیر می باشد:

• بازده یا Reward
• تحقیق در مورد عملکرد سالانه یک دارایی
• تحت نظر گرفتن نقدینگی دارایی

بازده یا Reward یکی از اصطلاحات مربوط به ریسک است که معنی آن احتمال کسب سود می باشد. با توجه به مفهوم ریوارد سرمایه گذاری پر ریسک و خطرناک محسوب می شود که نسبت ریسک به ریوارد آن بالا تراست. پس اگر میزان ریوارد یک سرمایه گذاری از نسبت ریسک آن پایین تر باشد یعنی احتمال از دست دادن سرمایه کمتر است، البته منظور از کلمات بالا و پایین در ریوارد به معنی محسبات عددی نیست زیرا همانطور که گفته شد میزان ریسک یک محاسبه دقیق ندارد. برای مثال بیت کوین و طلا هر دو برای کسب سود و مبادله به کار می روند اما طلا نسبت به BTC نوسانات کمتری را تجربه می کند به همین دلیل بیت کوین در برابر طلا یک سرمایه گذاری پر ریسک به حساب می آید اما بسیاری از معامله گران با سرمایه گذاری در طلا نیز دارایی خود را از دست داده اند. در نتیجه محاسبه ریسک موجود در سرمایه گذاری کاملا نسبی است و بسته به بازده دارایی، در دسته کم خطر یا پر خطر قرار می گیرد.

عوامل بازدارنده ریسک

تا این بخش از مقاله روش های شناسایی معاملات پر ریسک و کم ریسک را به شما آموزش دادیم که در محاسبه تقریبی ریسک معاملات شما تاثیر بسزایی دارند. اما پس از شناسایی ریسک معاملات علاوه بر جلوگیری از ریسک نوبت به برسی خطرات احتمالی و مقدار تخریب این عوامل می رسد که در میزان از دست رفتن سرمایه شما تاثیر گذار است. بسیاری از افراد با تفکر کم ریسک بودن سرمایه گذاری های دولتی مانند اوراق قرضه این معاملات را کم خطر و بدون ضرر می دانند در صورتی که اگر بخواهید تمام وجوه خود را در اوراق قرضه دولتی سرمایه گذاری کنید با پیدایش اولین مشکل برای دولت سرمایه شما نیز به خطر می افتد، اینجاست که اهمیت سبد سرمایه گذاری که در ادامه توضیح داده ایم مشخص می شود.

سبد سرمایه گذاری در معاملات چیست؟

سبد سرمایه گذاری یا portfolio ابزاری مهم برای کاهش ریسک معاملات است و شامل تمام کلاس های دارایی مانند اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه شرکتی، سرمایه گذاری در املاک، صندوق های سرمایه گذاری، سهام های بورس، طلا، ارز دیجیتال و غیره می شود. در واقع سبد سرمایه گذاری یک ایده است که می گوید کل سرمایه در یکی از کلاس های دارای قرار نگیرد بلکه میان دارایی ها پخش شود. فرض کنید شما یک سرمایه گذار نهادی هستید و می خواهید کل دارایی خود را وقف تجارت و کسب سود کنید، در این شرایط اگر فقط در بیت کوین معامله کنید با کاهش قیمت بیت کوین کل سرمایه شما از بین می رود اما اگر دارایی خود را در بازار های مختلف بیت کوین، طلا، سهام بورس و. تقسیم کنید با سقوط یکی از دارایی ها تنها بخشی از سرمایه شما از دست می رود یا حتی ممکن است همزمان با سقوط یکی از سرمایه گذاری هایتان به طور مثال بیت کوین، یکی دیگر از بازار هایی که در آن فعالیت دارید رشد کند و ضرر و زیان شما جبران شود.

کاهش معاملات پر ریسک

طمع عامل شکست در هر سرمایه گذاری است که تا به حال دیده اید. بسیاری از معامله گران با تفکر سود های کلان و یک شبه پولدار شدن آگاهانه به سمت انواع معاملات پر ریسک می روند. با آنکه سرمایه گذاری در معاملات high-risk ممکن است خوب پیش برود و معامله گر را دارای یک سرمایه عظیم کند اما در اکثر مواقع ممکن است نه تنها کل دارایی از بین برود بلکه ضرر و زیان از آنچه که فکر می کنید بیشتر شود. پس این سوال پیش می آید "چرا زمانی که می توان با صبر و با استفاده از سبد سرمایه احتمال موفق شدن را بالا برد با طمع و عجله کل سرمایه از دست برود؟" این سوالی است که پس از کمی تفکر به آن باید طبق استراتژی سبد سرمایه پیش رفته و از معاملات پر خطر جلوگیری کنید.

همچنین بیشتر بخوانید: حوزه defi چیست؟

ارز دیجیتال یک سرمایه گذاری پر ریسک یا کم ریسک؟

با توجه به گستردگی بازار ارز دیجیتال و وجود انواع مختلف دارایی ها نمی توان کل بازار را پر ریسک یا کم ریسک معرفی کرد زیرا جنبه های مختلفی مورد برسی قرار می گیرد، مثلا سرمایه گذاری در حوزه دیفای با معاملات رمز ارز های مبتنی بر بلاک چین قطعا متفاوت است به همین دلیل بازار ارز دیجیتال را از جهت های مختلف می توان دسته بندی کرد. برای مثال با آنکه قیمت بیت کوین دچار نوسانات زیادی می شود اما ریسک سرمایه گذاری بر BTC کم خطر تر از سرمایه گذاری بر توکن های عرصه دیفای است زیرا بازده سالانه بیت کوین به مراتب بیشتر از توکن های دیفای است. بهترین روش برای انتخاب یک معامله کم ریسک استفاده از انواع روش های حرفه ای ترید و تحلیل بازار است، با آموزش های ترید و تحلیل بازار شما می توانید مانند یک سرمایه گذار مجرب عمل کرده و از معاملات سود ده و زمان های مناسب با خبر بشوید. در نتیجه بازار ارز دیجیتال شامل هر دو نوع معاملات پر ریسک و کم ریسک می شود که با آگاهی های لازم و کمی خوش شانسی می توان تجربه خوبی از معامله در این عرصه داشت. البته استفاده از سبد سرمایه در بازار ارز دیجیتال نیز بسیار کاربردی است و شما می توانید به جای معامله یک رمز ارز دارایی خود را در معامله چند ارز رمز نگاری شده تقسیم کنید.

مدیریت سرمایه و ریسک چیست؟

مدیریت سرمایه بدین معنی که بخشی از پس‌انداز خود را سرمایه‌گذاری کنید، مفهوم خیلی کلی است. مثلا شاید به فکر خرید سکه، دلار، ماشین یا سهام بیفتید. در شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه کدام سرمایه‌گذاری سودآور است؟ آیا تمامی سرمایه‌گذاری‌ها بازده یکسان دارند؟ آیا ریسک سرمایه‌گذار‌ی‌ها با هم برابر است؟ برای پاسخ دادن به این سوالات بهتر است ابتدا با مفهوم مدیریت سرمایه آشنا شویم.

مدیریت سرمایه به صورت مدیریت حرفه‌ای انواع دارایی‌ها به منظور تحقق اهداف سرمایه‌گذار تعریف می‌شود، چه دارایی‌های ملموس مانند مسکن و چه دارایی‌های ناملموس مثل سرقفلی و ارزش برند.

استراتژی مناسب برای سرمایه‌گذاریِ هر فرد با دیگری متفاوت است. عواملی مثل میزان تحصیلات و سواد مالی، سن، میزان درآمد، میزان سرمایه اولیه، ریسک‌پذیری و. باعث پیدایش استراتژی‌های متفاوت سرمایه‌گذاری می‌شود.

ریسک چیست؟

کلمه ریسک بیشتر افراد را به یاد خطر و ضرر می‌اندازد. اما ریسک موقعیتی است که از ترکیب خطر و فرصت به دست می‌آید. وقتی شما ریسک می‌کنید، خطری را به‌جان می‌خرید، به امید آن‌که فرصتی به دست بیاورید. شما با توجه به میزان توانایی‌های فردی خود در کنار شناخت انواع ریسک در بازار سهام کامل از تهدیدهای احتمالی، می‌توانید از این فرصت‌ها استفاده کنید تا به اهداف خود برسید.

بیشتر روش‌های سرمایه‌گذاری با درصدی از ریسک همراه هستند. تنها سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی چون سپرده‌گذاری در بانک یا مواردی چون سرمایه‌گذاری در اوراق خزانه است که ریسک بسیار پایینی دارند.

این موارد (که می‌توان آن‌ها را سرمایه‌گذاری بدون ریسک نیز نامید) یک بازدهی مشخص، قطعی ولی محدود دارند. یعنی با سرمایه‌گذاری روی آن‌ها، امیدی هم به کسب یک بازدهی چشم‌گیر نباید داشت.

مدیریت سرمایه صحیح

اما آشنایی با مدیریت سرمایه به‌صورت صحیح، به شما امکان کسب بازدهی بالاتر خواهد داد. برای انواع ریسک در بازار سهام مثال خرید مستقیم سهام ریسک بیشتری دارد. اما در کنار ریسک بیشتر، سرمایه‌گذاران می‌توانند به بازدهی بیشتر هم دست‌پیدا کنند. از این منظر شاید بتوانیم بگوییم که ریسک «بهای بازدهیِ بیشتر» است.

پس دیدیم که احتمالِ کسب سود بیشتر، معادل است با پذیرش ریسک بالاتر. پس چرا افراد تنها به سپرده‌گذاری در بانک و کسب یک بازده قطعی اکتفا نمی‌کنند و به سمت نوعی دیگر از سرمایه‌گذاری‌ها متمایل می‌شوند؟ آیا این کار درستی است که در بازارهای دیگر، مثل بورس دست به سرمایه‌گذاری زد؟

یکی از دلایلی که باعث می‌شود بازار سرمایه محبوب‌تر از بانک‌ها باشد، این است که شما با سپرده‌گذاری در بانک حداکثر میزان بازدهی که می‌توانید کسب کنید محدود (مثلا بیست درصد به طور سالیانه) است. در حالی که بازاری مانند بورس و اوراق بهادار به شما امکان کسب بازدهی‌های بیشتر از 100 درصد را هم می‌دهد.

مدیریت سرمایه با توجه به نرخ تورم

علاوه بر موضوع ریسک و بازده با توجه به شرایط سیاسی و تحریم‌های بی‌شماری که بر کشور اعمال شده است و با توجه به وضعیت اقتصادی حاکم، شاهد رشد بی‌اندازه نرخ تورم (41%) در سال اخیر بوده‌ایم.

وقتی نرخ تورم در کشوری افزایش می‌یابد شاهد کاهش قدرت خرید پول خواهیم بود، که به اصطلاح می‌گویند پول ارزش خود را از دست داده است. بنابراین سپرده‌‌گذاریِ تمامِ پول خود در بانک کار منطقی به نظر نمی‌رسد، چون نرخ تورم، بیشتر از نرخ بهره سالانهِ بانک است و پول شما نمی‌تواند متناسب با نرخ تورم رشد کند. یعنی پول شما نمی‌تواند قدرت خرید خود را حفظ کند. این در حالی است که بازار سرمایه (بورس اوراق بهادار) می‌تواند متناسب با رشد تورم رشد ‌کند. در این بازار افراد با سرمایه‌گذاری مناسب و مدیریت سرمایه می‌توانند ارزش پول خود را حفظ کنند و حتی به سودهای جذابی دست یابند.

تشکیل سبد سرمایه‌گذاری

برای پوشش ریسک در سرمایه‌گذاری، بهترین کار تشکیل سبد سرمایه‌گذاری است. برای این کار فرد، سرمایه خود را به چند قسمت تقسیم می‌کند و هر قسمت از آن را به بازارهای مختلف می‌برد. مثلا درصدی از سرمایه‌اش را به خرید ملک و درصدی دیگر را به خرید طلا اختصاص می‌دهد و مابقی را صرف خرید سهام و یا کالاهای سرمایه‌ای، مانند ماشین‌آلات و تجهیزات می‌کند. برای مطالعه بیشتر در این رابطه روی اینجا کلیک کنید.

هرکدام از بازارهای موجود ریسک متفاوتی دارند و مدت‌زمان بازدهی و میزان بازدهی مورد انتظار از آن‌ها نیز متفاوت است. هنگام انتخاب یک بازار هدف برای سرمایه‌گذاری، باید به دو متغیر ریسک و بازده به طور همزمان توجه کرد، در واقع ریسک و بازده به‌عنوان دو رکن اصلی در اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری هستند.

در واقع ریسک و بازده به‌عنوان دو رکن اصلی در اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری هستند.

همواره بیشترین بازدهی، با توجه به حداقل مقدار ریسک، معیاری مناسب برای سرمایه‌گذاری به‌حساب می‌آید. شکل بالا تنها مثالی از چند بازار است که افراد می‌توانند در آن با توجه به شرایط خود بازارهای متفاوتی را برای سرمایه‌گذاری و توزیع ریسک انتخاب کنند. حتی می‌توانند بر تعداد بازارهای انتخابی بیفزایند و یا از تعداد آن بکاهند.

مدیریت سرمایه در شرکت ها

مدیریت سرمایه امری بسیار مهم به خصوص در امور شرکت‌ها است. برای مثال اگر یک شرکت به دنبال احداث یک خط تولیدی جدید باشد، برای احداث این خط به مقدار زیادی وجه نقد نیاز دارد. در این مواقع مدیر، سبد سرمایه‌گذاریِ شرکت را بررسی می‌کند تا مشخص کند کدام سرمایه‌گذاری‌ها سریع‌تر به وجه نقد تبدیل می‌شوند. اگر درصد عمده‌ای از سبد شرکت را ملک و ساختمان تشکیل داده باشد مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا این املاک به وجه نقد تبدیل شوند. در حالی که اگر بخش عمده‌ای از سبد را سهام تشکیل دهد بسیار راحت‌تر و سریع‌تر می‌تواند آن را به وجه نقد تبدیل کند و از پول به دست آمده برای راه اندازی خط تولید جدید استفاده کند.

بنابراین هر فردی چه برای تشکیل سبد شخصی و چه در سمت مدیریت برای تشکیل سبد سرمایه شرکت، می‌تواند بر اساس اهداف و نیازهای احتمالی خود، یک سبد سرمایه‌گذاری مطمئن بسازد به‌شکلی که در صورت لزوم بتواند از آن استفاده کند.

فرآیند مدیریت سبد سهام

برای اینکه بتوانید یک سبد سهام (پرتفوی) بهینه تشکیل دهید و آن را به طور صحیح مدیریت کنید، در مرحله اول لازم است که با مفاهیم مالی و اصول اساسی آن آشنا شوید. بعد از آشنایی با این موارد می‌توان اقدام به ایجاد یک سبد سرمایه‌گذاری متناسب با ویژگی‌های شخصی خود کرد.

هر فرد بعد از یادگیری اصول اساسی مالی می‌تواند با توجه به میزان ریسک‌پذیری و بازده مورد انتظار خود اقدام به ایجاد یک پرتفوی بهینه کند و در گذر زمان با توجه به تغییر شرایط، در صورت لزوم پرتفوی خود را اصلاح کند.

یکی از راه‌های کم کردن ریسک یک پرتفوی تنوع‌بخشی به آن است. تنوع‌بخشی با هدف کاهش ریسک پرتفوی تا حداقل مقدارِ ریسک و افزایش بازده پرتفوی تا بالاترین اندازه ممکن انجام می‌شود.

با تقسیم کردن مبلغ سرمایه‌گذاری در سهم‌های متنوع، می‌توان بخشی از ریسک پرتفوی را حذف کرد. برای انجام این کار بهتر است که سهم‌ها، از صنایع و گروه‌های متفاوت از هم انتخاب شوند تا اگر یک صنعتی دچار مشکل شد تنها بخش کوچکی از سبد سرمایه‌گذاری شما به‌خطر بیفتد.

تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری و سبد سهام

نقل قولی معروف در رابطه با تنوع‌بخشی وجود دارد که بیان می‌کند: تمامی تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید، تا در صورت افتادن سبد همه تخم مرغ‌هایتان از بین نروند.

نکته‌ی قابل توجه این است که شما با تنوع‌بخشی نمی‌توانید کل ریسک سبد خود را از بین ببرید، اما می‌توانید آن را کم کنید.

ریسک کل

ریسک کل از دو بخش ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک تشکیل شده است. ریسک غیرسیستماتیک منحصر به یک دارایی نظیر سهم یک شرکت است، که این ریسک با تنوع‌بخشی قابل کاهش است.

اما بخش دیگری از ریسک کل، ریسک سیستماتیک یا ریسک بازار است، که به آن ریسک حذف‌نشدنی هم می‌گویند. این ریسک از طریق تنوع‌بخشی کاهش پیدا نمی‌کند.

نمونه‌ای از ایجاد سبد سهام متنوع را در شکل بالا می‌بینید. می‌توان از گروه‌ها و صنعت‌های مختلف یک سهم مناسب انتخاب کرد و تشکیل سبد داد. افراد با استراتژی‌های متفاوت می‌توانند سبدهای متفاوتی ایجاد کنند.

انواع سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاران به دو طریق می‌توانند دست به خرید اوراق بهادار بزنند: اولین شیوه آن است که افراد به طور مستقیم اقدام به خریدوفروش سهام کنند که به آن سرمایه‌گذاری مستقیم می‌گویند؛ یا اینکه این کار را از طریق واسطه‌های مالی انجام دهند، که به آن سرمایه‌گذاری غیرمستقیم می‌گویند.

انواع سرمایه گذاران بر مبنای میزان تحمل ریسک

نظریه مطلوبیت مورد انتظار، سه نوع گرایش را بر مبنای میزان تحمل ریسک توسط سرمایه‌گذاران معرفی کرده است. بر طبق این نظریه سرمایه گذاران به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• ریسک‌گریز
• ریسک‌پذیر
• ریسک خنثی

سرمایه‌گذاران ریسک خنثی افرادی هستند که به میزان ریسک سرمایه‌گذاری توجهی نمی‌کنند و تنها به دنبال حداکثر کردن بازدهی خود هستند و میزان مطلوبیت آن‌ها توسط بازدهی سرمایه‌گذاری تعیین می‌شود.

برخی از سرمایه‌گذاری‌ها و دارایی‌ها نوسانات بیشتری نسبت به سایر دارایی‌ها دارند. در نتیجه سرمایه‌گذاری در آن‌ها ریسک بیشتری دارد.

گروهی از سرمایه‌گذاران نسبت به سایرین ریسک‌پذیر‌تر هستند؛ در نتیجه می‌توانند نسبت به دیگران بهتر با این نوسانات کنار بیایند و آن را تحمل کنند. این افراد زمانی که با دو پروژه با بازدهی یکسان رو‌به‌رو می‌شوند، پروژه‌ای که ریسک بیشتری دارد را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند، زیرا مطلوبیت ناشی از موفق شدن در پروژه پرریسک بیشتر از عدم مطلوبیت ناشی از زیان آن‌ها است.

این افراد تمایل بیشتری به فعالیت در بورس دارند و تمایل کمی به سپرده‌گذاری در بانک دارند.

سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز

آخرین دسته، سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز هستند. این افراد بیشتر به سرمایه‌گذاری در مواردی که بازدهی مطمئن داشته‌ باشند علاقه‌مند هستند و از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پرریسک دوری می‌کنند. بیشتر این افراد به سپرده‌گذاری در بانک روی می‌آورند و معتقدند که سپرده‌گذاری در بانک نوعی سرمایه‌گذاری ایمن است.

این سه طبقه، خود می‌توانند هرکدام به سه طبقه متفاوت نیز تقسیم شوند. برای مثال افرادی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند، همه حاضر به پذیرش سطح یکسانی از ریسک نیستند. مثلا برخی از آن‌ها در سهم‌هایی که ریسک بسیار زیادی دارند (مثل سهم‌هایی با وضعیت بنیادی نه چندان خوب که در وضعیت تکنیکالی مناسبی قرار دارند و انتظار رشد انواع ریسک در بازار سهام سریعی از آن‌ها در آینده‌ای نزدیک می‌رود) سرمایه‌گذاری می‌کنند. در حالی که برخی دیگر تنها در سهام شرکت‌هایی بزرگ که وضعیت بنیادی قوی و سود تقسیمی بالا دارند سرمایه‌گذاری می‌کنند، در حالی که ممکن است این سهم‌ها رشد آهسته‌ای داشته باشند.

نظریه مطلوبیت مورد انتظار با انتقادهایی نیز مواجه شده که در مقالات بعدی راجع‌به آن توضیح داده خواهد شد.

ریسک دارایی‌های مالی از منظر مدت زمان نگهداری

می‌توان ریسک دارایی‌های مالی را از نظر دوره نگهداری آن‌ها نیز طبقه‌بندی کرد. به بیانی دیگر ریسک یک سرمایه‌گذاری زمانی که به دید کوتاه‌مدت خریداری می‌شود با ریسک آن وقتی که با دید بلند‌مدت خریداری می‌شود، متفاوت است.

با افزایش مدت‌زمان نگهداری یک دارایی، نوسانات آن کاهش می‌یابد و ریسک آن تا حدی قابل کنترل خواهد بود.

ریسک بازار چیست و چگونه باید آن را مدیریت کرد؟

به زبان ساده، ریسک احتمال رخ دادن اتفاق بد است. ریسک شامل عدم قطعیت درمورد اثرات و پیامدهای فعالیت در رابطه با چیزی است که انسان برای آن ارزش قائل است (مانند سلامتی، رفاه، ثروت، دارایی یا محیط)، که اغلب بر پیامد های منفی و نامطلوب تمرکز می کند.

تعاریف مختلفی برای واژه ریسک ارائه شده است. تعریف استاندارد بین المللی ریسک برای درک مشترک در کاربرد های مختلف “تاثیر عدم قطعیت بر اهداف” است. درک ریسک، روش های ارزیابی و مدیریت، توصیف ریسک و حتی تعاریف ریسک در زمینه های مختلف عملی (تجارت، اقتصاد، محیط زیست، امور مالی، فناوری اطلاعات، بهداشت، بیمه، امنیت و …) متفاوت است.

تجزیه و تحلیل ریسک بازار سهام و ایجاد استراتژی های مدیریت ریسک سبد سهام بخش مهمی از سرمایه گذاری است. ما قصد داریم آنچه را که سرمایه گذاران را درگیر می کند و ارزش سبد سهام آنها را به خطر می اندازد و و راه حل های مدیریت ریسک را ارائه می دهند، بررسی کنیم

ریسک بازار چیست؟

ریسک بازار این امکان را دارد که فرد یا واحد تجاری دیگر به دلیل عواملی که بر عملکرد کلی سرمایه گذاری در بازار های مالی تاثیر می گذارد، زیان ببیند.

• ریسک بازار یا ریسک سیستماتیک بر عملکرد کل بازار به طور همزمان تاثیر می گذارد.
• ریسک بازار را نمی توان با تنوع از بین برد.
• ریسک خاص یا ریسک غیر سیستماتیک شامل عملکرد یک اوراق بهادار خاص است و می توان آنرا از طریق تنوع کاهش انواع ریسک در بازار سهام داد.
• ریسک بازار ممکن است به دلیل تغییر در نرخ بهره، نرخ ارز، رویداد های ژئوپلتیک یا رکود ایجاد شود.

درک ریسک بازار

ریسک بازار و ریسک خاص (غیر سیستماتیک) دو دسته اصلی ریسک سرمایه گذاری را تشکیل می دهند. ریسک بازار که به آن ریسک سیستماتیک نیز گفته می شود، نمی تواند از طریق تنوع از بین برود، هر چند که می تواند به روش های دیگر تحت پوشش قرار گیرد. منابع خطر بازار شامل رکود، آشفتگی سیاسی، تغییر نرخ بهره، بلایای طبیعی و حملات تروریستی است. سیستماتیک یا ریسک بازار، تمایل دارد بر کل بازار تاثیر بگذارد.

این می تواند با ریسک غیر سیستماتیک، که منحصر به یک شرکت یا صنعت خاص است، مقایسه شود. همچنین به عنوان ریسک غیر سیستماتیک، ریسک خاص، ریسک متنوع یا ریسک باقی مانده، در زمینه سبد سرمایه گذاری، می توان از طریق تنوع، ریسک غیر سیستماتیک را کاهش داد.

ریسک بازار به دلیل تغییرات قیمت وجود دارد. انحراف معیار تغییرات در قیمت سهام، ارز یا کالا به عنوان نوسان قیمت نامیده می شود. نوسانات بر حسب سالانه رتبه بندی می شود و ممکن است به صورت یک عدد مطلق مانند ۱۰ دلار یا درصدی از ارزش اولیه مانند ۱۰ درصد بیان می شود.

شرکتی که سرمایه گذاری های مشتقه یا معاملات آتی ارز ارائه می دهد ممکن است بیشتر از شرکت هایی که این نوع سرمایه گذاری را ارائه نمی دهند، در معرض ریسک مالی قرار گیرند. این اطلاعات به سرمایه گذاران و معامله گران کمک می کند تا بر اساس قوانین مدیریت ریسک خود تصمیم گیری کنند.

بر خلاف ریسک بازار ریسک خاص یا ریسک غیر سیستماتیک مستقیما با عملکرد یک اوراق بهادار خاص مرتبط است و می تواند از طریق تنوع سرمایه انواع ریسک در بازار سهام گذاری در برابر آن محافظت شود. یک مثال از ریسک غیر سیسستماتیک، شرکتی است که اعلام ورشکستگی می کند و در نتیجه سهام خود را برای سرمایه گذاران بی ارزش می کند.

شایع ترین انواع ریسک های بازار شامل ریسک نرخ بهره، ریسک حقوق صحبان سهام، ریسک ارز و ریسک کالا است.

• ریسک نرخ بهره نوساناتی را که ممکن است با نوسانات نرخ بهره به دلیل عوامل اساسی همراه باشد، مانند اطلاعیه های بانک مرکزی مربوط به تغییرات سیاست پولی، تحت پوشش قرار می دهد. این ریسک بیشتر مربوط به سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، مانند اوراق قرضه است.
• ریسک حقوق صاحبان سهام ریسکی است که در تغییر قیمت سرمایه گذاری های سهام وجود دارد.
• ریسک کالا شامل تغییرات قیمت کالاهایی مانند نفت خام و ذرت است.
• ریسک ارزی یا ریسک نرخ ارز ناشی از تغییر قیمت یک ارز نسبت به ارز دیگر است. سرمایه گذاران یا شرکت هایی که دارایی های خود را در کشوری دیگر دارند، در معرض ریسک ارزی قرار دارند.

سرمایه گذاران می توانند از استراتژی های ریسک برای محافظت در برابر نوسانات و ریسک بازار استفاده کنند. با انواع ریسک در بازار سهام هدف قرار دادن اوراق بهادار خاص، سرمایه گذاران می توانند برای محافظت در برابر حرکت نزولی گزینه های خرید را خریداری کنند و سرمایه گذارانی که می خواهند مجموعه ای از سهام را تحت پوشش قرار دهند می توانند از گزینه های شاخص استفاده کنند.

چرا مدیریت ریسک بازار سهام مورد نیاز است؟

ریسک سیستماتیک ریسک مربوط به کل بازار سهام است. عوامل موثر بر کل بازار ممکن است شامل رشد اقتصادی، رکود، تورم، نرخ بهره، نوسانات ارز و غیره باشد. این عوامل غیر قابل پیش بینی هستند اما نوسان و ریسک در بازار سهام ایجاد می کنند. به نظر نمی رسد که نوسانات بیشتر سرمایه گذاران در بازارهای صعودی اذیت کند. این یکی از دلایلی است که سرمایه گذاران با افزایش بازارها ریسک بیشتری می کنند. اکثر سرمایه گذاران متوجه نیستند که بی ثباتی سبد سهام به تنهایی بازده را کاهش می دهد.

علاوه بر این، هر چه بیشتر مردم جمعیت را دنبال می کنند، اجازه می دهند احساسات آنها باعث شود زمانی که قیمت ها بالا هستند بیشتر خرید کنند و پس از کاهش قیمت ها بفروشند. یکی دیگر از مشکلات رایج، سرمایه گذاران هستند که به دنبال نرخ بازده بالا در سهام با ریسک بیشتر هستند. سهام پر ریسک نسبت به میانگین سهام کوچکتر و اساسا ضعیف تر هستند. از آنجا که نمی توان پیش بینی کرد چه عواملی باعث صعود یا کاهش بازار می شوند، سرمایه گذار باید اثرات ریسک سیستماتیک بر مجموعه سرمایه گذاری خود را مدیریت کند.

راهکار های مدیریت ریسک بازار سهام

بهترین سرمایه گذاران بر ریسک و بازده تمرکز می کنند. اگر ریسک خود را به درستی مدیریت کنید، بازده خوبی حاصل می شود. بهترین روش برای کسب درآمد در دراز مدت این است که آنرا در کوتاه مدت از دست ندهید.

اولویت ما استراتژی های مدیریت ریسک پورتفولیو است که از کاهش سرمایه شما جلوگیری می کند.

1. حداکثر خط مشی برداشت نمونه کارها را ایجاد کنید

سیاست حداکثر برداشت سبد سهام محدودیت هایی را بر اساس حداکثر ضرر احتمالی تعیین می کند که در آن سرمایه گذار محدودیتی را برای میزان کاهش ارزش سبد سهام خود که تحمل می کند، تعیین می کند. این پارامترهای برنامه ریزی شده را تعیین می کند زیرا شما با هدف چگونگی طرح ریزی میزان از دست دادن مجموعه سرمایه خود را از دست می دهید.

این امر تمایل به ایجاد تغییرات در تخصیص دارایی های احساسی را در زمان اشتباه کاهش می دهد به عنوان یک سرمایه گذار، شما می خواهید که مطمئن باشید که پول دارید تا سرمایه گذاری ها را با قیمت پایین تری خریداری کنید تا تعیین میزان ریسک مجاز در سبد تحلیلی باشد. این امر بر قیمت، ارزش و برنامه ریزی پیش رو تمرکز می کند.

• از تخصیص دارایی تاکتیکی استفاده کنید

سرمایه گذاران باهوش می توانند با استفاده از تخصیص دارایی فعال یا تاکتیکی از نوسانات استفاده کنند. این به مدیر سبد سهام اجازه می دهد تا دارایی بیشتری در زمانی که قیمت ها معامله می شود داشته باشد و در زمان گران بودن قیمت دارایی کمتری داشته باشد. تاریخ ثابت می کند که وقتی سهام در حالی که ارزش گذاری پایین است خریداری می شود، در بلند مدت نرخ بازدهی بالاتر از متوسط را ارائه می دهد. اما وقتی سهام در حالی خریداری می شود که ارزش گذاری گران است، بازده در مدت زمان طولانی کمتر از حد متوسط است.

• تدوین قوانین و استراتژی های ارزشی

داشتن خط مشی مکتوب به من این امکان را می دهد که بررسی کنم و بر روی موارد مهم در درازمدت تمرکز کنم. ممکن است شگفت زده شوید که چگونه ابتدا قوانین و استراتژی های خود را تدوین کرده و سپس به صورت دوره ای آنها را مرور می کنید. خلاصه ما هیچ کدام نمی دانیم چه عواملی باعث صعود یا کاهش بازار سهام می شوند. به همین دلیل است که بازار سهام نامشخص است. از آنجا که ما نمی توانیم ریسک بازار سهام را کنترل کنیم، باید راه حل های مدیریت ریسک را اجرا کنیم که احتمال افزایش سرمایه گذاری را به شدت به نفع ما قرار می دهد.

• یک برنامه احتمالی حداکثر ضرر ایجاد کنید

یک برنامه احتمالی حداکثر ضرر اولین قدم برای جلوگیری از از دست دادن بخش بزرگی از نمونه کارها است. بازار های خرس می توانند نمونه کار ها را برای سال های آینده از بین ببرند. بسیاری از سرمایه گذاران فقط تسلیم می شوند و پس از تخلیه پرتفوی خود از سهام خودداری می کنند. اگر برنامه زیان احتمالی حداکثر دارید، ممکن است باعث شود سرمایه گذاری محافظه کارانه تری انجام دهید.

امیدوارم این کار باعث شود شما فقط ریسک های محتاطانه و متناسب با برنامه بلند مدت خود را انجام دهید. این بدان معناست که ارزش گذاری باید یک ملاحظه اصلی در تخصیص دارایی شما باشد. منطقی نیست که یک دارایی ثابت تخصیص داده شود بدون در نظر گرفتن ارزش دارایی. تخصیص دارایی تطبیقی باید برای مدیریت ریسک سبد سهام استفاده شود. بیاموزید که چگونه یک برنامه احتمالی ریسک ضرر ایجاد کنید.

حاشیه ایمنی تفاوت بین ارزش اساسی یا ذاتی و قیمت سرمایه گذاری شما است.

“قیمت چیزی است که شما پرداخت می کنید. ارزش چیزی است که بدست می آورید”.

وارن بافت

هر چه حاشیه ایمنی بیشتر باشد، ریسک کمتری دارید، سود سرمایه بالقوه شما بیشتر می شود و درصد درآمد شما (یعنی سود سهام) بیشتر است. حاشیه ایمنی جایی برای اشتباهات قضاوت، اشتباهات یا شرایط نامطلوب پیش بینی نشده باقی می گذارد. یافتن معاملات همیشه کافی نیست. در حالت ایده آل ما می خواهیم سهامی با ویژگی های شرکت های باکیفیت پیدا کنیم: مدیر خوب، ترازنامه قوی، نوآوری، مزایای رقابتی، بازدهی سهامدارن، ثبات سود و عملیات کارآمد. وقتی شرکتی در حال از نظر کیفیت دچار کمبود است باید احتمال رفع نقص را تجزیه و تحلیل کرده و قیمتی را که مایل به پرداخت آن هستیم با افزایش حاشیه ایمنی مورد نیاز تنظیم کنیم.

مطمئن باشید که شرکت دارای یک یا چند مزیت رقابتی پایدار است، در غیر اینصورت معامله شما ممکن است یک تله ارزش باشد. مزایای رقابتی می تواند دارایی ها، ویژگی ها یا توانایی های کلیدی شرکت باشد که تکرار آنها دشوار است. این موارد می تواند مال ارائه دهنده کم هزینه، قدرت قیمت گذاری، مارک های قدرتمند، دارایی استراتژیک، موانع ورود، انطباق خط تولید، تمایز محصول، ترازنامه قوی یا مدیریت/کارکنان برجسته باشد.

• از نوسانات نمونه کارها خودداری کنید

نوسانات پرتفولیو تاثیر منفی زیادی بر بازده بلندمدت دارد. اگر بازدهی مثبت ۵۰ درصد و بازدهی منفی ۵۰ درصد داشته باشید، میانگین حساب صفر درصد است. اما در واقع ۲۵ درصد یا یک چهارم مجموعه خود را از دست داده اید. این بدان معناست که به نفع شما است که نوسانات سبد سرمایه گذاری خود را کاهش دهید. ریاضیات ترکیبی اجتناب از نوسانات را ضروری می سازد. دو سبد با نرخ بازده متوسط یکسان، می توانند به دلیل نوسانات پرتفولیو، ارزش نمونه کارها را بسیار متفاوت کنند. شما باید انتظار نوسان را داشته باشید و از آن استفاده کنید.

در سرمایه گذاری بلند مدت اکثر سرمایه گذاران شکست می خورند زیرا سعی می کنند در افق زمانی کوتاه از بازار بهتر عمل کنند. سرمایه گذاری یک ماراتن است نه دو سرعت. تمرکز کمتری بر عملکرد کوتاه مدت و تاکید بیشتر بر استراتژی های با احتمال زیاد که ثروت بلندمدت ایجاد می کند، بگذارید.

کوتاه بودن افق زمانی باعث می شود سرمایه گذاران بر عوامل دیگری به جز ارزش گذاری تمرکز کرده و اصول سرمایه گذاری خود را فراموش کنند. نحوه عملکرد سبد سهام شما در کل افق زمانی سرمایه گذاری شما مهم است. عملکرد بلند مدت به راه حل های بلند مدت نیاز دارد و ارزش گذاری باید تعیین کننده اصلی تصمیمات سرمایه گذاری شما باشد.

هر دو بازار صعودی و خرسی در چرخه بلند مدت حرکت می کنند. یک سرمایه گذار در پایان بازارهای خرس و در آغاز بازار های گاو فرصت های بیشتری (قیمت مناسب) خواهد یافت. بنابراین سبد سرمایه گذاران ارزشی ممکن است در زمان هایی که معاملات در دسترس است، بی ثبات تر باشد. این امر به دلیل این است که وقتی قیمت ها پایین تر است باید تهاجمی تر عمل کنید.

با این حال، فرصت های کمتر در پایان بازار های صعودی و آغاز بازارهای خرس وجود خواهد داشت. یک سرمایه گذار باید سبدی داشته باشد که وقتی قیمت سرمایه گذاری گران است، بی ثبات تر باشد. این امر به این دلیل است که شما باید نوسانات سبد سهام را کاهش داده و سهام خود را در زمان گران بودن قیمت سرمایه گذاری حفظ کنید.

اندازه گیری ریسک بازار

برای اندازه گیری ریسک بازار، سرمایه گذاران و تحلیل گران از روش ارزش در معرض خطرVaR)) استفاده می کنند. مدل سازی VaR یک روش مدیریت ریسک آماری است که میزان احتمالی سهام یا سبد سهام و همچنین احتمال وقوع آن ضرر احتمالی را تعیین می کند.

بتا یکی دیگر از معیار های ریسک مربوط است، زیرا نوسانات یک بازار یا اوراق بهادار یا نمونه کارها را در مقایسه با کل بازار اندازه گیری می کند. در مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای برای محاسبه بازده مورد انتظار یک دارایی استفاده می شود.

ریسک غیر سیستماتیک

ریسک غیر سیستماتیک ریسکی است که منحصر به یک شرکت یا صنعت خاص است. همچنین به عنوان ریسک غیر سیستماتیک، ریسک خاص، انواع ریسک در بازار سهام ریسک متنوع یا ریسک باقی مانده شناخته می شود. در زمینه سبد سرمایه گذاری، می توان ریسک غیر سیستماتیک را از طریق تنوع کاهش داد. درحالی که ریسک سیستماتیک ریسکی است که در بازار ذاتی است.

• ریسک غیر سیستماتک یا ریسک خاص شرکت، ریسکی است که با سرمایه گذاری خاصی همراه است.
• ریسک غیر سیستماتیک را می توان از طریق تنوع کاهش داد و بنابراین به عنوان ریسک متنوع نیز شناخته می شود.
• پس از تنوع، سرمایه گذاران هنوز درمعرض ریسک سیستماتیک کل بازار هستند.
• ریسک کل، ریسک غیر سیستماتیک به علاوه ریسک سیستماتیک است.
• ریسک سیستماتیک به عوامل گسترده بازار نسبت داده می شود و ریسک سبد سرمایه گذاری است که مبتنی بر سرمایه گذاری های فردی نیست.

سیستماتیک بیشتر بازار را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند شامل قدرت خرید یا ریسک نرخ بهره باشد.

ریسک غیر سیستماتیک متنوع است، به این معنی که (در سرمایه گذاری) اگر سهام شرکت های مختلف در صنایع مختلف را خریداری کنید، می توانید این ریسک را کاهش دهید. خطرات غیر سیستماتیک اغلب با یک شرکت یا صنعت خاص مرتبط است و می انواع ریسک در بازار سهام توان از آنها اجتناب کرد.

سوالات متداول

در ادامه سوالاتی که امکان دارد برای شما در رابطه با موضوع «ریسک بازار چیست و چگونه باید آن را مدیریت کرد؟» به وجود بیاید، آماده کرده‌ ایم:

ریسک بازار چیست؟

ریسک بازار این امکان را دارد که فرد یا واحد تجاری دیگر به دلیل عواملی که بر عملکرد کلی سرمایه گذاری در بازار های مالی تاثیر می گذارد، زیان ببیند.

تفاوت بین ریسک بازار و ریسک خاص چیست؟

ریسک بازار و ریسک خاص دو دسته اصلی ریسک سرمایه گذاری را تشکیل می دهند. ریسک بازار که ریسک غیر سیستماتیک نیز نامیده می شود، نمی تواند از طریق تنوع از بین برود، اگرچه می توان آن را به روش های دیگر تحت پوشش قرار داد و تمایل دارد به طور همزمان بر کل بازار تاثیر بگذارد. در مقابل ریسک خاص مختص یک شرکت یا صنعت خاص است. ریسک خاص که به عنوان ریسک غیر سیستماتیک، ریسک متنوع یا ریسک باقی مانده نیز شناخته می شود، می تواند از طریق تنوع کاهش یابد.

رینگ اسپرتی عزیز! برای ارتقای هرچه بیشتر مقالات ما می توانید نظرات و سوالات خود را زیر این پست برای ما کامنت کنید.