ابزار مشتقه (Derivative Contract)
ابزار مشتقه (به انگلیسی Derivative Contract)، به قراردادی بین دو یا چند طرف گفته میشود که ارزش آن، به یک دارایی مالی توافق شده (دارایی پایه) وابسته است.
این قراردادها یا اوراق، ارزش مستقلی ندارند و ارزش آنها از عملکرد دارایی پایه مشتق میشود. به ابزار مشتقه، مشتقات مالی، مشتقات نیز گفته میشود.
به بیانی دیگر، ارزش این ابزار مالی، برخاسته از دارایی پایه، شاخص یا نرخ مرجع است.
یک ابزار مشتقه، میتواند سهم مالی باارزشی باشد که به یک دارایی اساسی یا گروهی از داراییها وابسته یا مشتق شده است. ارزش و قیمت آن را با توجه به نوسانات داراییهای پایه، تخمین میزنند. در نتیجه، سرمایهگذار میتواند با استفاده از حرکات کوچکی که در قیمت دارایی پایه شکل میگیرد، سود بازده مناسبی کسب کند.
دارایی پایه میتواند یک دارایی واقعی (محصولات کشاورزی، منابع انرژی، فلز و…) یا یک دارایی مالی (سهام، اوراق قرضه، وام، ارز و…) باشد.
مواردی که میتوانند به عنوان دارایی پایه مورد استفاده قرار گیرند شامل: کالا، ارزها، نرخ بهره، سهام، انرژی، وامها، اعتبارات مشخص و… هستند که در بازارهای جهانی مربوطه دادوستد میشوند. در معاملاتی بر این پایه، اصل دارایی جابهجا نمیشود؛ بلکه تغییرات قیمت، ناشی از نوسانات قیمت دارایی پایه خواهد بود.
در قرارداد مشتقه، طرفین قرارداد میپذیرند که هریک، کاری که توافق شده را در آینده و در زمان مشخص انجام دهند.
سرعت نقدشوندگی در این دست معاملات، بیشتر است و در عین حال، هزینهی کمتری در بازار ایجاد میکند. ابزارهای مشتقه در ابزارهای مشتقه مالی انتقال ریسک بازار و کاهش هزینههای تأمین مالی مؤثر است و همین امر، باعث افزایش بازده دارایی میشود.
دلایل استفاده از ابزارهای مشتقه
در واقع، مشتقات به معنای توافق بین طرفین و مشروط بر خروج دارایی پایه در آیندهای مشخص است. برای استفاده از این ابزار مالی دلایل متعددی موجود است. با به کار گیری ابزار مشتقه، یک اهرم شکل میگیرد. به گونهای که تفاوت کوچکی در روند قیمت یا ارزش دارایی پایه، میتواند تغییری قابل توجهی در ارزش اوراق مشتقه ایجاد کند.
در صورتی که ارزش اوراق مشتقه طبق انتظار افراد رشد کند، امکان دستیابی به سود را برای سرمایهگذاران فراهم میکند. همان طور که گفته شد، با استفاده از ابزارهای مشتقه میتوان خطر دارایی پایه را پوشش داده و کم کرد. از طرف دیگر، در موقعیتهایی که ارزش مشتقات به اتفاق یا شرایط خاصی وابسته باشد، اختیاراتی برای طرفین ایجاد میشود.
انواع ابزارهای مشتقه
بورسینس: برای دستهبندی بازارهای مشتقه به مواردی مانند ارتباط بین دارایی پایه و ابزار مشتقه، نوع دارایی پایه (ارزی، سرمایه و نرخ بهره) و شرایط بازاری که معامله در آن صورت میگیرد (بورس یا خارج از بورس) توجه میشود.
ابزارهای مشتقه را میتوان با توجه به نوع دارایی پایه به دو دستهی مالی (هرگونه ابزار مالی، ارز، شاخص، سهام، نرخ سود، اوراق بهره و…) و کالایی (کالا یا شاخصی بر حسب کالا) تقسیم کرد.
معمولترین دستهبندی ابزارهای مشتقه شامل قراردادهای سواپ (Swap)، قراردادهای آتی (Future Contract)، قراردادهای اختیار معاملات (Options) و پیمان آتی (Forward Contract) است.
1. قراردادهای سوآپ (Swap):
یکی از انواع ابزار مشتقه، قرارداد سوآپ است. سوآپ در دنیای اقتصاد به معنای توافق طرفین برای معاوضه جریان نقدی در آینده است.
قراردادهای سوآپ از مجموعهای از جریانهای نقدی ایجاد میشود. در سوآپ، به جای یک پرداخت، مجموعهای از پرداختها صورت میگیرد. سوآپ بر پایهی ارزش خالص فعلی جریانهای نقدی آتی با ارزش بازاری مشخصی است که در طول دورهی قرارداد سوآپ قابل محاسبه است.
عواید حاصل از قرارداد سوآپ، به نوع بازار مالی مورد معامله بستگی دارد. به بیانی دیگر، سوآپ، حالت کلی پیمانهای آتی است که در ادامه توضیح خواهیم داد. توجه داشته باشید که قراردادهای سوآپ زمان انقضا یا خاتمه دارند. اجزای یک قرارداد سوآپ:
- پورتفوی یا سبد خرید سهام
- فروشندهی سوآپ یا خریدار حمایت
- خریدار سوآپ یا فروشندهی حمایت یا سرمایهگذار
- شخص مرجع
- صرف سوآپ
2. قراردادهای آتی (Future Contract):
به قراردادهایی که فروشنده موظف است در زمان مشخصی مقدار معینی از کالای ابزارهای مشتقه مالی توافق شده را به همان قیمتی که در هنگام عقد قرارداد ذکر کرده، بفروشد. طرف دیگر معامله نیز موظف به خریداری کالای توافق شده در زمان مشخص و به همان قیمت خواهد بود.
به بیانی دیگر، توافقنامهای که خرید و فروش یک دارایی را در آینده (تاریخ مشخص) و با قیمت مقرر شده تضمین میکند، قرارداد آتی خوانده میشود. قراردادهای آتی نیز مانند قراردادهای مشتقه، بر حسب نوع دارایی پایه به دو گروه مالی و کالا تقسیم میشوند.
3. قراردادهای اختیار معامله (Options):
قراردادهای اختیار معامله به قراردادهای دوطرفهای گفته میشود که طی آن، خریدار قرارداد، حق دارد که مقدار مشخصی از دارایی ذکر شده در قرارداد را با نرخی مشخص در زمانی معین بخرد یا به فروش بگذارد. این قرارداد نیز در آینده عملی میشود. یعنی خریدار و فروشنده، توافق میکنند که در آینده معاملهای انجام دهند.
با این قرارداد، خریدار اختیار (نه الزام، اجبار یا تعهد) پیدا میکند که در برابر پرداخت معینی، حق خرید یا فروش دارایی مشخص شده در قرارداد را در زمان تعیین شده و با قیمت مذکور داشته باشد.
4. قراردادهای پیمان آتی (Forward Contract):
در اصل، هر معاملهای که تعهد طرفین قرارداد برای خرید یا فروش یک دارایی در آینده را به ارمغان آورد، قرارداد آتی خوانده میشود. در این قرارداد خریدار و فروشنده ملزم به خرید یا فروش دارایی مشخص، در زمانی معین در آینده و با قیمتی توافقی هستند. به قیمتی که طرفین در معامله بر سر آن توافق میکنند، قیمت تحویل گفته میشود.
مزایای مشتقات
استفاده از ابزارهای مشتقه مزایای بسیاری در اقتصاد جهانی دارد.
با به کارگیری ابزارهای مشتقه میتوان اثر رکودهای اقتصادی را کاهش داد.
همچنین این ابزارها، ریسک در خرید و فروش را کم میکنند. در نتیجه، برخی سود کسب کرده و برخی متحمل زیان میشوند. به این صورت، در نظام افتصادی تعادل برقرار میشود. خرید و فروش ابزارهای مشتقه، در بازارهای مالی، بسیار مرسوم است و بسیاری از نهادها از این طریق سود قابل توجهی کسب کردهاند.
این اصطلاح در واژهنامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژههای اقتصادی و مالی را ببینید .
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
ابزار مشتقه چیست؟
ابزار مشتقه ابزاری است که از بازارهایی مثل کالا، انرژی، ارز، پول و سرمایه مشتق شدهاند و در بورسهای مربوطه انجام میپذیرند.
به گزارش ایبِنا، ابزار مشتقه به قرارداد یا اوراقی گفته میشود که ارزش آن وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی است و هیچگونه ارزش مستقلی ندارد، پیمان آتی و اختیار معامله دوگونه از این ابزارها هستند که به طور معمول در بورسهای معتبر جهان دادوستد میشوند.
بر اساس این گزارش، این ابزار در معاملات اصل دارایی جا به جا نشده و عملکرد قیمت آن ناشی از تغییرات قیمت کالای مربوطه است.
معاملات در این بازار نسبت به بازار نقدی سرعت و قدرت نقد شوندگی بیشتری دارد و هزینه کمتری در بازار ایجاد می کند و می تواند از نظر اقتصادی در انتقال خطر بازار و کاهش هزینه تامین مالی، افزایش بازده دارایی، تعدیل سریع ساختار جریان نقدی و گریز از مالیات و در نهایت تغییر نرخ ثابت بدهی به نرخ شناور موثر باشد و از نظر اسلام به دلیل مشروع بودن نرخ شناور، این ابزار در کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار گرفته و زمینه های استفاده از آن در ایران هم در حال پایه ریزی است.
بورس تهران
آموزش بورس، معرفی سهام برتر، پیشنهاد خرید سهام و اخبار تالار بورس تهران
آشنایی با ابزار مشتقه
ابزار مشتقه جزو ابزارهای مشتقه مالی ابزار مديريت ريسك در بازارهاي مالي قلمداد مي شوند. اين ابزارها به تناسب رشد و توسعه سرمايه گذاري چه در بازارهاي واقعي و چه در بازارهاي مالي جهت پوشش ريسك سرمايه گذاري رشد پيدا كرده اند. مطلب زير به مفهوم و انواع ابزار مشتقه مي پردازد.
ابزار مشتقه اي كه كاملااستاندارد شده اند، عبارتند از: 1- معاملات آتي 2- اختيار معامله 3- سوآب كه به عنوان اوراق تضميني و به صورت عمومي بين افراد معامله مي شوند و مشتقات OTC كه به صورت كاملاخصوصي بدون حضور واسطه بين دو طرف معامله مي شود و ضوابط و مقرراتي هم مي تواند براي برطرف كردن نيازهاي هر دو طرف حاكم شود. مبادله اين قراردادهاي استاندارد شده در كل داراي نقدينگي بالايي است.
برخي از اوراق مشتقه، حقوقي را براي كساني كه به خريد و فروش اوراق قرضه يا كالا در يك نقطه زماني مشخص در آينده با قيمت از قبل پيش بيني شده مبادرت مي كنند، ايجاد مي كند. اگر قيمت اين اوراق تضميني يا كالاها افزايش يابد دارنده اين اوراق سود مالي خواهد برد، در غير اين صورت آن ها ضرر مي كنند يا اوراق مشتقه آنها بي ارزش مي شود. مي توان نتيجه گرفت كه پتانسيل سود يا ضرر در مشتقات بسيار بيشتر از زماني خواهد بود كه اوراق قرضه تضميني يا كالاها به طور مستقيم مبادله شوند.
علاوه بر ابزار مشتقه گفته شده در بالا اوراق مشتقه ديگري نيز قابليت معامله را دارند كه عبارتند از:
- مشتقات نرخ بهره
اين مشتقات در واقع يك قرارداد مالي هستند كه ارزش آن از نوع عملكرد دارايي، نرخ بهره، نرخ ارز يا شاخص ها مشتق مي شود.
پس به طور كلي اوراق مشتقه به دو صورت قابل معامله است:
اوراق مشتقه (OTC (over - the - counter : عبارت است از قراردادهايي كه به صورت خصوصي بين دو طرف انجام مي شود و هيچ گونه واسطه اي در اين بين وجود ندارد.
اوراق مشتقه مبادله اي: عبارت است از معاملات استاندارد شده ابزار مشتقه كه به صورت سازمان دهي شده و رسمي معامله مي شوند. يعني قابل خريد و فروش در بازار رسمي اوراق مشتقه است.
ارزش گذاري اوراق مشتقه
مهم ترين تمركز رياضيات مالي در حوزه ارزش گذاري مشتقات با هدف عادلانه بودن قيمت آن صورت مي گيرد. جايي كه واژه عادلانه به معني عدم حضور حكميت است. به اين معني كه هيچ سودي بدون ريسك نمي تواند به وسيله مبادله در دارايي حاصل شود. اوراق سودآور مانند اختيار خريد و فروش مي تواند به صورت ديفرانسيل دلتا نمايش و به وسيله اندازه گيري طبيعي ريسك، قيمت گذاري شود. در نهايت ارزش گذاري اوراق مشتقه براساس «احتمالات» انجام مي گيرد.
اوراق مشتقه ابزاري براي منتقل كردن ريسك و همچنين وسيله اي براي اقتصادي كردن اوراق قرضه تضميني به شمار مي رود. (در مواقعي كه مالكيت مستقيم اوراق قرضه تضميني بسيار گران است يا به وسيله قانون منع يا محدود شده است).
به دليل اين كه اوراق مشتقه امكان كسب منافع را دربردارد بسياري از افراد تمايل سرمايه گذاري در اين زمينه را دارند البته بسياري از طراحان برنامه هاي مالي مخالف اين نظر هستند و عنوان مي كنند كه ابزار مشتقه داراي ريسك بسيار بالايي است و براي سرمايه گذاران كوچك جاي تفكر بيشتري وجود دارد. بايد به خاطر بسپاريم كه اوراق مشتقه درست مانند بيمه عمل مي كنند كه ريسك را از فردي كه توان مقابله با آن را ندارد به سمت فردي كه مي تواند ضرر را جذب كند يا به سمت كساني كه مي توانند با خريد مشتقات ديگر در مقابل ريسك مانع ايجاد كنند، سوق مي دهد.اقتصاد دانان همواره بر اين باورند كه اوراق مشتقه به دليل امكان معامله و انتقال ريسك روي سيستم اقتصادي تاثير بسزايي دارد. اگرچه بيشتر اقتصاد دانان نگران هستند كه مبادا اوراق مشتقه باعث بحران اقتصادي در زمان آينده شود. ولي بايد گفت تا زماني كه از معامله اوراق مشتقه در يك محيط عادي، در مقابل ضرر يك فرد نفر ديگر سود مي برد مبادلات اوراق مشتقه تاثيري روي سيستم اقتصادي نخواهد داشت.
اما اين جا خطري هست، ممكن است برخي از افراد كه ضرر مي كنند توان پرداخت خسارت خود را نداشته باشند، اين مساله مي تواند موجب بروز بحران اقتصادي شود.
منبع : روزنامه سرمایه
این وبلاگ محلی برای ثبت نظرات و اخبار بازار سرمایه است که اخبار آن توسط کاربران ارسال و ثبت می شود و این وبلاگ هیچ مسئولیتی در خصوص صحت و درستی اخبار و یا ذکر و عدم ذکر
منابع ارسال خبر را بر عهده نمی گیرد. موضوعات مطروحه در این وبلاگ فقط دیدگاه نویسندگان و
بازدید کنندگان آن است و به هیچ وجه به منزله ارائه مشاوره جهت سرمایه گذاری تلقی نخواهد شد و بازدید کنندگان مسئولیت خرید و فروش های خود را به عهده خواهند گرفت. بدیهی است این وبلاگ هیچ مسئولیتی در قبال سود و یا زیان بازدید کنندگان را نیز بر عهده نخواهد گرفت.
این وبلاگ با هدف آشنایی عموم مردم با بازار سرمایه راه اندازی شده است. شما میتوانید پیشنهادات خود را به آدرس پست الکترونیکی زیر ارسال نمایید: [email protected]
ابزار مشتقه (Derivatives) چه هستند؟
آیا به دنبال سودی بیشتر از حد متوسط هستید؟ در اینصورت سهام یا اوراق قرضه انتخاب درستی برای شما نخواهند بود. ابزار مشتقه (Derivatives) میتوانند سود بیشتری برای شما به ارمغان بیاورند. در این مقاله تمام چیزهایی که نیاز دارید درباره ابزار مشتق بدانید را به شما خواهیم گفت. خواهیم دید که ابزار مشتق چیست و چه انواعی دارد.
ابزار مشتقه (Derivatives) چیست؟
ابزار مشتق، در واقع اوراق بهادار قابل معامله است. قیمت اوراق قرضه، به دارایی مورد معامله بستگی دارد. برای مثال، ابزار مشتقه ممکن است مربوط به سهام یا بورس کالا باشد. قیمت ابزار مشتق از همین موارد مورد معامله استخراج میشود.
با ابزار مشتق میتوانید سهام یا بورس کالا را معامله کنید، بدون این که مجبور باشید آن را بخرید یا بفروشید.
راهنمای ابزار مشتقه
بهترین روش برای سرمایه گذاری در ابزار مشتقه چیست؟
شما میتوانید با افتتاح حساب کاربری در یک کارگزاری آنلاین در ابزار مشتقه سرمایه گذاری کنید. کارگزاری نهادی است که امکان سرمایه گذاری بر کاهش یا افزایش قیمت ابزار مشتق را به افراد حقیقی میدهد.
eToro: معامله CFD
eToro یکی از کارگزاریهای خوب برای معامله CFD سهام، بورس کالا، ارز و قرارداد اختیار (Options) است. با استفاده از CFD میتوانید بر کاهش یا افزایش قیمت سرمایه گذاری کنید. همچنین می توانید تمام امکانات و قابلیت های eToro را با یک حساب کاربری آزمایشی امتحان کنید. این ها باعث میشوند که eToro یکی از گزینههای خوب برای سرمایه گذاری در ابزار مشتقه (Derivatives) باشد.
eToro: خرید و فروش ابزار مشتق
راه دیگر سرمایه گذاری در ابزار مشتقه، سرمایه گذاری با eToro است. eToro از کارگزاری های خوب موجود است که میتوانید با کارمزدی کم به سرمایه گذاری در CFD، EFT و قرارداد اختیار بپردازید. افتتاح حساب در eToro رایگان است.
چه انواعی از ابزار مشتق وجود دارد؟
ابزار مشتقه (Derivatives) انواع مختلفی دارد. در این بخش، به پرطرفدارترین انواع آن میپردازیم.
CFD در واقع قرارداد اختلاف قیمت است. با این ابزار مشتق، میتوانید در اختلاف قیمت سهام، بورس کالا، ارز یا EFT سرمایه گذاری کنید. از مزایای CFD این است که میتوانید در همه این موارد با مبلغی کم سرمایه گذاری کنید. درک این ابزار مشتق، تقریبا آسان است، چرا که قیمت CFD برابر با ارزش واقعی روز آن هاست.
اما سرمایه گذاری در CFD ریسک های خاص خود را نیز دارد. در این نوع سرمایه گذاری، شما اختلاف قیمت (Spread) را در همان ابتدا میپردازید، در نتیجه با ضرر شروع خواهید کرد. همچنین هنگام معامله CFD باید حواستان به درخواست اختلاف قیمت (Margin) نیز باشد. اگر موجودی حساب شما برای اختلاف قیمت کافی نباشد، ممکن است کل سرمایه خود را از دست بدهید. دوست دارید بیشتر درباره CFD بدانید؟ راهنمای معامله CFD را مطالعه کنید:
قرارداد اختیار معامله (Options)
از دیگر ابزارهای مشتق شناخته شده، قرارداد اختیار معامله است. هنگام خرید قرارداد اختیار، شما حق خرید یا فروش دارایی ابزارهای مشتقه مالی خاصی را در قیمتی مشخص بدست می آورید. قرارداد همیشه مدت زمان خاصی دارد. هنگامی که قرارداد اختیار منقضی شود، ممکن است تمام ارزش خود را از دست بدهد. میتوان از قرارداد اختیار، برای نوشتن ساختار های پیچیده استراتژیک استفاده کرد. از آن جایی که قیمت قرارداد اختیار با دارایی مورد معامله یکی نیست، قیمت آن سخت تر محاسبه میشود.
همچنین میتوانید به جای خرید، یک قرارداد اختیار معامله بنویسید. هنگام نگاشتن قرارداد، سود دریافت می کنید، البته به شرطی که دارایی خاصی را در قیمتی مشخص به فروش برسانید. نوشتن قرارداد ریسک بالایی دارد. به همین دلیل، در صورتی که تجربه سرمایه گذاری کمی دارید، به شما این روش را پیشنهاد نمیکنیم. دوست دارید بیشتر درباره قرارداد اختیار معامله (Options) بخوانید؟ مقاله زیر را مطالعه کنید:
قرارداد آتی (Futures)
قراردادهای آتی بسیار شبیه به CFD هستند. با قرارداد آتی میتوانید بر روی دارایی خاصی سرمایه گذاری کنید. درواقع در این قرارداد، دو طرف معامله توافق میکنند که دارایی خاصی را در قیمتی مشخص در آینده معامله کنند. از معایب قرارداد آتی (Futures) این است که برای انجام آن نیاز به مبالغ بالایی از پول دارید. ارزش معاملات آتی بالاست به همین دلیل ممکن است ضرر شما نیز زیاد شود. به همین دلیل، سهام CFD برای سرمایه گذاران خرد با پول کمتر مناسب تر است.
هنگامی که یک قرارداد آتی منقضی میشود، باید دارایی مورد معامله آن را تحویل بگیرید. برای مثال، هنگامی که یک معامله آتی نفتی دارید، وقتی که سر رسید آن فرا رسد، مقدار مشخصی بشکه نفت را باید تحویل بگیرید. هنگامی که در یک کارگزاری به معامله آتی میپردازید، معمولا قبل از سر رسید، معامله برای شما فروخته میشود. در موارد معدودی ممکن است سود قرارداد آتی منفی شود. برای مثال، هنگام بحران کرونا، سود قراردادهای نفتی اکثرا منفی شد.
گواهی حق تقدم (Warrants)
گواهی حق تقدم (Warrants) بسیار شبیه به قرارداد اختیار است. اما برخلاف قرارداد اختیار توسط یک موسسه مالی مانند بانک منتشر میشود. با استفاده از گواهی حق تقدم میتوانید سهام مشخصی را در قیمتی مشخص خریداری کنید. از آنجایی که این گواهی توسط موسسات مالی منتشر میشود، میتواند گران تر باشد.
قرارداد تاخت (Swaps)
سوآپ ابزاری است برای کاهش ریسک. برای مثال، میتوان با این قرارداد نرخ مبادله یا نرخ بهره را مشخص کرد. طبیعتا در این قرارداد، طرف مقابل میخواهد هزینه دریافت کند. قرارداد تاخت (Swaps) بسیار در بازار مورد استفاده قرار میگیرند. به لطف این قراردادها، شرکت ها برای پرداخت سود، ریسک بالایی متحمل نمیشوند. در نتیجه شرکت ها با تغییر ناگهانی نرخ بهره یا مبادله مواجه نمیشوند.
با سوآپ میتوانید نرخ بهره متغیر را با یک نرخ بهره بالاتر معاوضه کنید. در نتیجه، شرکت مقابل نیز اطمینان بیشتری درباره هزینه های مالی خود خواهد داشت.
پیمان آتی (Forwards)
از انواع دیگر ابزار مشتقه، پیمان آتی (Forwards) است. پیمان آتی مشابه قرارداد آتی است با این تفاوت که در بازار بورس مبادله نمیشود. به همین دلیل ریسک بیشتری نیز دارد. اگر طرف مقابل نتواند به تعهداتش عمل کند، شما ممکن است تمام سرمایه خود را از دست بدهید.
سقف و کف (Caps and Floors)
شرکت ها بسیار زیاد از قراردادهای سقف و کف استفاده میکنند. با استفاده از این ابزار، میتوان با پارامتر های مشخص، نرخ بهره را مشخص کرد. شرکت هایی که از این قرارداد استفاده میکنند، در صورت رد شدن نرخ بهره از پارامتر ها، خود را موظف میدانند تا ما به تفاوت را پرداخت کنند. این ابزار معمولا بسیار گران هستند، اما آرامش خاطر تیم مدیریت شرکت ها را تضمین میکنند.
ریسک های ابزار مشتقه
ابزار مشتق بسیار پرطرفدار هستند. اما همیشه در هر سرمایه گذاری ریسک هایی نیز وجود دارد. بزرگترین ریسک های ابزار مشتقه کدامند؟
وجود اعتبارات (Leverage)
ابزار مشتق تقریبا همیشه از اعتبار استفاده میکنند. به لطف وجود اعتبار، میتوانید سرمایه گذاری های بزرگتری با مبلغ کمتر انجام دهید. از مزیت های اعتبار این است که تغییرات کوچک بازار برای شما چند برابر خواهد شد. هنگامی که ابزاری اعتباری به نسبت یک به ده دارد، در صورت افزایش قیمت یک دلاری، شما ده دلار سود خواهید کرد. اما اگر قیمت در جهت مخالف حرکت کند، ضرر شما نیز چند برابر خواهد شد.
ریسک بازار
ابزار مشتق معمولا در بازار سرمایه مبادله میشوند. به همین دلیل، قیمت یک ابزار ممکن است افزایش یا کاهش قیمت بسیار زیادی داشته باشد. آیا اوضاع اقتصاد خوب نیست؟ پس احتمالا قیمت دارایی مورد معامله کاهش خواهد یافت. قیمت ابزار وابسته به قیمت دارایی مورد معامله است؛ هنگامی که ارزش دارایی کاهش یابد، ارزش ابزار نیز کاهش خواهد یافت.
ریسک از دست دادن همه چیز
در ابزار مشتق، این امکان وجود دارد که کل سرمایه خود را از دست بدهید. هنگامی که در یک صندوق سرمایه گذاری (Funds) مرتبط با سهام Dow Jones سرمایه گذاری میکنید، شانس این که دارایی شما صفر شود، صفر درصد است. در ابزار مشتق دیگر اما، شانس ضررهای بزرگ کم نیست. برای مثال، اگر یک قرارداد اختیار با کمبود بودجه مواجه شود، تمام ارزش خود را از دست میدهد.
در یک سرمایه گذاری که با اعتبار انجام شده نیز، ممکن است بودجه شما تمام شود، و یک درخواست اختلاف قیمت (Margin Call) کل سرمایه گذاری شما را پایان دهد.
دانش قدرت است
هنگام سرمایه گذاری در ابزار مشتق، بسیار مهم است که دانش کافی کسب کنید. ابزار مشتق محصولات مالی پیچیده ای هستند. هنگام معامله سهام، تمام چیزی که لازم است بدانید، سهام مورد معامله است. اما هنگام معامله ابزار مشتق سهام، باید درک درستی هم از کلیت ابزار مشتق داشته باشید، و هم سهام را به درستی بشناسید. به دلیل پیچیدگی زیاد، ابزار مشتق مناسب برای همه افراد نیست.
ریسک طرف مقابل
هنگامی که در یک کارگزاری اقدام به معامله میکنید، معمولا نگران ریسک طرف مقابل نخواهید بود. اما بسیاری از ابزار های مشتق، خارج از کارگزاری ها معامله میشوند.
شرکتی ممکن است از سوآپ (Swap) برای نپرداختن بهره بالا استفاده کند. اما اگر طرف مقابل ورشکست شود، شرکت نمیتواند از قرارداد تاخت (Swaps) خود استفاده کند. در این معاملات، اعتبارسنجی شرکت و شخص ثالث از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
چه چیزی باعث میشود که ابزار مشتقه انقدر محبوب باشد؟
ابزار های مشتق به این دلیل محبوبند که میتوانند بسیار سود ده باشند. از مثال های خوبی که میتواند قدرت ابزار مشتقه را نشان دهد، فیلم “The Big Short” است. با ابزار مشتق، در شرایط ثابت بازار و سهام، سود شما میتواند 30 برابر شود. به عنوان سرمایه گذار، ریسک پذیری شما پاداش داده خواهد شد. هرچند، ابزار مشتق میتوانند ضرر شما را نیز هنگفت کنند.
همچنین، یکی دیگر از علل محبوبیت ابزار مشتق این است که روز به روز به تعداد کارگزاری هایی که امکان این معاملات را میدهند، افزوده میشود. وب سایت و نرم افزار های کارگزاری ها طراحی ساده ای دارند که همین باعث میشود ابزار مشتق در دسترس عموم مردم قرار بگیرد.
مزایای استفاده از ابزار مشتقه چیست؟
ابزار مشتق هم برای سرمایه گذاران و هم برای کارآفرینان جذاب است. در این بخش، به بزرگترین مزایای ابزار مشتقه میپردازیم.
امکان استفاده از اعتبار (Leverage)
در بسیاری از ابزار مشتق، میتوانید از اعتبار استفاده کنید. با اعتبار، میتوانی با مبلغی کم به سرمایه گذاری های بزرگتر بپردازید. اما توجه داشته باشید که سود یا ضرر احتمالی شما چند برابر خواهد شد.
میتوان بر روی افت قیمت سرمایه گذاری کرد
هنگامی که به روش سنتی سهامی را خریداری میکنید، فقط از افزایش قیمت سود خواهید برد. اما در بعضی ابزار مالی میتوانید اقدام به پیش فروش کنید. در صورت پیش فروش، شما با کاهش قیمت سود خواهید کرد.
کاهش ریسک
ابزار مشتق، میتوانند سرمایه گذاری پر ریسک اما مفیدی باشند. در عمل اما میتوانید از خود ابزار مشتق برای کاهش ریسک استفاده کنید. اگر انتظار کاهش قیمت دارید، اقدام به پیش فروش (Short) کنید. در این صورت، هنگامی که قیمت ها کاهش می یابند، شما سود خواهید کرد. میتوانید از ابزار مشتق به عنوان نوعی بیمه برای سبد سهام خود استفاده کنید.
تنوع سبد سهام
هنگامی که سبد سهام خود را متنوع میکنید، ریسک آن را پایین می آورید. با سرمایه گذاری هم در سهام و هم در ابزار مشتق، شانس کسب سود خود را بالا خواهید برد. همچنین ریسک معاملات شما نیز پایین خواهد آمد.
ثبات قیمت
ابزار مشتق، نقش مهمی در تبادلات اقتصادی ایفا میکنند. شرکت ها از ابزار مشتق، برای ثابت نگهداشتن قیمت مواد اولیه استفاده میکنند. بدین ترتیب، شرکت ها به خاطر عدم تامین مواد اولیه، ورشکست نخواهند شد.
معایب ابزار مشتقه چیست؟
سرمایه گذاری در ابزار مشتق، معایبی نیز دارد. در ادامه خواهیم گفت که چرا هنگام سرمایه گذاری در ابزار مشتق، باید مواظب باشید.
تخمین قیمت دشوار
در بعضی ابزار مشتق، تخمین قیمت آسان است. برای مثال، سهام CFD شفاف است و از قیمت مستقیم سهام پیروی میکند. اما برای مثال، برای ابزاری مثل قرارداد اختیار، چندان راحت نیست که قیمت دقیق آن را تخمین زد.
محصول پیچیده
ابزار مشتق، اغلب محصول پیچیده ی بازار های مالی هستند. طول میکشد تا بتوانید درک درستی از تمام این ابزار بدست آورید. هیچوقت در چیزی که درک نمیکنید سرمایه گذاری نکنید. هنگام سرمایه گذاری در ابزار مشتق، باید مطالعه کافی درباره آن داشته باشید.
حساس به عرضه و تقاضا
عرضه و تقاضا میتواند قیمت ابزار مشتقه را دستخوش تغییر کند. در سال 2020 معاملات آتی (Futures) نفت، سودی منفی داشتند چرا که تقاضا برای نفت کاهش بسیاری داشت. به همین خاطر، باید تمام جوانب و ریسک های ابزار مشتق را قبل از سرمایه گذاری در نظر بگیرید.
ورشکستگی
در بعضی ابزار مشتق، احتمال ورشکستگی طرف مقابل وجود دارد. خصوصا هنگامی که این ابزار خارج از بازار فروخته شوند. هنگامی که خارج از بازار و کارگزاری اقدام به خرید ابزار مشتق میکنید، باید کامل و دقیق طرف پشت قرارداد را مطالعه کنید.
ابزار مشتقه در عمل
شاید ابزار مشتق شهرت خوبی نداشته باشند، اما کارایی آن ها در اقتصاد غیر قابل انکار است. برای مثال، شرکت ها میتوانند با استفاده از ابزار مشتقه ریسک خود را کاهش دهند. بدون ابزار مشتق، برای شرکت های بزرگ بسیار سخت خواهد بود که به فعالیت خود ادامه دهند. خصوصا با بین المللی شدن فعالیت های اقتصادی، مدیریت ریسک از همیشه مهم تر است.
چیزی که بیشتر افراد نمیدانند این است که شما میتوانید با ابزار مشتق ریسک خود را مدیریت کنید. برای مثال، میتوانید از قرارداد اختیار برای بیمه افت قیمت سهام استفاده کنید. میتوانید از ابزار مشتق در استراتژی های مالی خود استفاده کنید تا ریسک سرمایه گذاری شما پایین بیاید. اما یادتان باشد هر تضمینی هزینه دارد. پس فقط هنگامی از این تضمین استفاده کنید که ریسک بالایی در کار باشد.
آیا دوست دارید که سرمایه گذاری در ابزار مشتقه را رایگان امتحان کنید؟ همین حالا یک حساب کاربری آزمایشی در یک کارگزاری افتتاح کنید:
محصول ابزار مشتقه
ابزار مشتق، یک محصول اقتصادی است که قیمت آن وابسته به دارایی مورد معامله است. برای مثال، یک کشاورز میتواند تمام محصول خود را به یک واسطه بفروشد، بدون آن که حتی درختان او حتی یک شکوفه داده باشند. قیمت توافق شده محصول از حد معمول کمتر است اما فروش آن تضمینی است. ابزار مشتق، از زیان های مالی بزرگ جلوگیری میکنند.
ابزار مشتق عموما وابسته به دارایی مورد معامله مثل سهام، بورس کالا و ارز است. ابزار مشتق این امکان را به شما میدهد که در هر کدام از ابزارهای مشتقه مالی شاخص های مالی سرمایه گذاری کنید.
اوراق اختیار معامله جذابترین ابزار مشتقه هستند
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ حسن امیری، صبح امروز در مراسم رونمایی از معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه گفت: نظام اقتصادی کشور به دو بخش واقعی و مالی تقسیم میشود و بر اساس این تقسیم بندی کلی بازار سرمایه یکی از اجزای اصلی سیستم مالی اقتصاد محسوب میشود.
عضو هیات مدیره و معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به کارکرد اصلی اوراق اختیار معامله گفت: کارکرد این بازار مانند تمامی بازارهای دیگر، فراهم کردن بستر و زیرساخت مناسب جهت تلاقی و تعادل عرضه و تقاضاست. بدین جهت و به منظور پاسخگویی به نیازهای گوناگون فعالان در بازار سرمایه نیاز به ابزارهای مالی متنوع و با کارکردهای مختلف وجود دارد.
وی افزود: نوع خاصی از ابزارها که قابلیت کاربرد و عملیاتی شدن در تمامی بازارهای مالی را دارد، انواع ابزارهای مالی مشتقه است که به صورت گسترده در بازارهای جهانی مورد استفاده قرار گرفته و بر مبنای نوع دارایی تقسیم بندی شده اند: ابزارهای مشتقه بر پایه ارزهای خارجی، ابزارهای مشتقه بر پایه نرخ سود (بهره)، ابزارهای مشتقه بر پایه کالا و ابزارهای مشتقه بر پایه سهام.
به گفته این مقام مسوول، اوراق اختیار معامله، یکی از مهم ترین و البته جذاب ترین این ابزارها است.
حسن امیری همچنین اوراق اختیار معامله را به عنوان یکی از مهم ترین اوراق مشتقه خواند و خاطر نشان کرد: اوراق اختیار معامله به عنوان یکی از ابزارهای مالی مشتقه، با توجه به خواص خود نه تنها یکی از ابزارهای مورد علاقه پژوهشگران حوزه مالی بوده است (تا حدی که رابطه ای برای قیمت گذاری آن شایسته کسب جایره نوبل اقتصاد شده است)، بلکه در میان فعالان عرصه عمل در بازارها نیز یکی از مهم ترین اوراق مشتقه محسوب می شود. زیرا با خاصیت دوگانه خود یعنی ترکیب اختیار از یکسو و تعهد از سوی دیگر، برخلاف ابزارهایی چون قراردادهای آتی خواستاران بیشتری را مجذوب خود می کند.
وی با اشاره به تاکید دکتر شاپور محمدی بر راه اندازی معاملات اوراق اختیار معامله عنوان کرد: با توجه به اهمیت این ابزار، تلاش گسترده ای برای راه اندازی معاملات اوراق اختیار معامله آغاز شد. تلاشی که نتیجه آن را امروز می بینیم و شاهد آغاز معاملات اوراق اختیار معامله در بازار سرمایه ایران هستیم. بازاری که با گذر 50 سال از عمر آن، جای خالی چنین ابزاری در آن احساس می شد.
به گفته این عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، با راه اندازی معاملات این اوراق، نه تنها یکی از نیازهای اصلی فعالین این بازار برطرف شده است (که گواه آن انجام بیش از دو هزار معامله تنها در نخستین روز معاملات این ابزار در بورس کالاست)، بلکه یکی از مشکلات اساسی سرمایه گذاران خارجی نیز پاسخ داده شده است.
وی ادامه داد: اکنون سرمایه گذاران ما می توانند با استفاده از این ابزار اقدام به پوشش ریسک های ناخواسته کنند. همچنین می توانند با اخذ موقعیت در این ابزار اقدام به سرمایه گذاری و کسب بازدهی کنند.
معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، این گام را آغازی بر معاملات اوراق اختیار خواند و تاکید کرد: آنچه امروز شاهد آن هستیم تنها آغاز راه بلندی است که در پیش داریم. اکنون تنها معاملات اوراق اختیار معامله را شاهدیم. این امر، موضوعی کوتاه مدت است و در آینده ای بسیار نزدیک معاملات اختیار فروش نیز آغاز می شود.
وی افزود: امروز تنها اوراق اختیار معامله اروپایی را داریم ولی در آینده ای نه چندان دور اوراق امریکایی و انواع دیگر اوراق را خواهیم داشت.
انتهای پیام/
دیدگاه شما