درک بازار ثانویه بورس

علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم

عرضه و تقاضا در بورس

عرضه و تقاضا از مسائل بنیادی علم اقتصاد است که درک آن به ما کمک خواهد کرد تا با ما بقی مفاهیم اقتصادی و مالی آشنا شویم. و اگر این دو مفهوم پایه ای را به خوبی متوجه نشویم از درک سایر مفاهیم اقتصادی عاجز خواهیم ماند. این دو مفهوم اساسی دلیل اصلی تغییرات قیمت در تمامی بازار ها هستند. شناخت و تسلط بر درک بازار ثانویه بورس عرضه و تقاضا جاری در بازار ها به ما در پیش بینی آینده ی قیمت آن دارایی مالی کمک زیادی می کند.

تقاضا (Demand)

فرض کنید شما 100 هزار تومان پول در اختیار دارید و قیمت هر خودکار 5 هزار تومان باشد. در این صورت شما توان خرید 20 خودکار را خواهید داشت. اگر قیمت 10 هزار تومان شود توان خرید شما به 10 خودکار کاهش خواهد یافت. حال فرض کنید قیمت خودکار همان 5 هزار تومان اما این دفعه شما 200 هزار تومان پول دارید؛ این دفعه توان خرید شما به 40 خودکار افزایش خواهد یافت.

تقاضا در علم اقتصاد

تقاضا در علم اقتصاد تعریف مشخصی دارد. اگر بخواهیم ساده آن را بیان کنیم؛ تقاضا، مقداری از یک کالا یا خدمت خاص است که در بازار مورد خریداری می گیرد. قیمت عامل اصلی تغییر تقاضاست. قیمت و تقاضا رابطه ی عکس با یکدیگر دارند؛ هرگاه قیمت افزایش یابد تقاضا برای آن دارایی کاهش خواهد داشت(با فرض ثبات سایر عوامل). این مفهوم را اقتصاد دانان در نموداری ساده به نام نمودار تقاضا ترسیم کرده اند:

عوامل مؤثر بر تقاضا

در مثالی که ابتدای بحث تقاضا برای خرید خودکار آوردیم ؛ قیمت کالا و درآمد دو عامل تاثیر گذار بسیار مهم بر تقاضا هستند. قیمت عامل بازدارنده ای است که با افزایش خود تقاضا را کاهش می داد. هم چنین درآمد بیشتر، توان خرید ما را بالاتر می برد تقاضا افزایش می یافت(با فرض ثبات سایر عوامل).

فارغ از درآمد و قیمت آن کالا عوامل دیگری نیز بر تقاضا تاثیر خواهند گذشت؛ اولویت خریدار، مسائل فرهنگی و اجتماعی، آداب و رسوم ،انتظارات خریدار از آینده ی قیمت، فراوانی یا کمیابی آن کالا و. از جمله ی این عوامل خواهند بود.

عرضه (Supply)

تولید کنندگان، فروشندگان و مشاغل خدماتی عمده ی عرضه کنندگان بازار ها هستند. منفعت این گروه در گرو فروش بیشتر است. حال اگر قیمت پائین باشد عرضه ی آن محصول یا ارائه ی آن خدمت برای آن گروه ها به صرفه نخواهد بود و میل آنها برای فروش کاهش خواهد یافت.

عرضه در علم اقتصاد

عرضه را در اقتصاد این گونه تعریف کرده اند؛ مقداری از یک کالا یا خدمات است که تولیدکنندگان یا خدمات دهندگان ، در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهند. همانطور که قیمت عامل اصلی تغییر تقاضا بود عامل اصلی تغییر عرضه نیز هست. با افزایش قیمت یک دارایی تامین کنندگان، تولید کنندگان، خدمات دهندگان و همه ی گروه هایی که عرضه کننده درک بازار ثانویه بورس محصوب می شوند، منفعت بیشتری از فعالیت خود خواهند داشت و عرضه آن دارایی بیشتر می شود. این مفهوم را اقتصاد دانان را در نموداری ساده به نام نمودار عرضه ترسیم کرده اند:

عوامل مؤثر بر عرضه:

توانایی مقدار تولید، هزینه های تولید، اندازه ی زنجیره تامین و دشواری های آن، دسترسی به مواد اولیه ، مسائل مرتبط با رقابت با سایر تولید کنندگان از عمده عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضا هستند.

تعادل (Equilibrium)

برای اینکه بازار به تعادل و ثبات برسد بایست مقدار عرضه و تقاضا با یکدیگر برابر باشد. این تعادل مادامی که محرکی برای تغییر رفتار مصرف کننده و تولید کننده وجود نداشته باشد پایدار خواهد ماند.

در نگاه اقتصاد دانان نقطه ی تعادل ، نقطه ی تلاقی نمودار عرضه و منحنی تقاضا ست. هرگاه این دو نمودار یکدیگر را قطع کنند تعادل برقرار شده است. آن قیمتی را که تعادل در آن برقرار شده را قیمت تعادلی می نامند.

عرضه و تقاضا در بورس

در بازار های مالی نیز همانند سایر بازارها مکانیزم عرضه و تقاضا جاری است. شاید در سایر بازارها به راحتی نتوان به میزان عرضه و تقاضا پی برد یا مقدار دقیق آن را اندازه گرفت اما در بازار هایی مالی همچون بازار بورس سهام به دلیل پیشرفته بودن معاملات و شفافیت بالااین مشکل را نداریم شما به راحتی با نگاه کردن به تابلو معاملات متوجه شدت عرضه وتقاضا خواهید شد.

نحوه نمایش عرضه و تقاضا بر تابلو معاملات

جدول سفارش های خرید و فروش به خوبی این عرضه و تقاضا و به تعادل رسیدن آنها را به خوبی نمایش می دهد. در هر ردیف تعداد سفارش ها، حجم سفارش ها و قیمت سفارش ها برای خریداران و فروشندگان مشخص شده است.

اگر به دقت این جدول نگاه کنید متوجه می شوید که مجموع حجم سفارش های خریداران از مجموع حجم سفارش های فروشندگان بیشتر است. این بدان معناست که در آن لحظه غلبه ی تقاضا را شاهد هستیم. این جدول عرصه ی تقابل همیشگی عرضه و تقاضا ست و قیمت را با غلبه ی هریک بر دیگری جابجا می کند.

رابطه عرضه و تقاضا در بورس

طبیعتاً اگر قرار باشد عرضه ای بر تقاضا چیره شود. حجم سفارشات در سمت فروشندگان بیشتر خواهد شد. رقابت میان فروشندگان شکل می گیرد از آنجا که در فروش تقدم انجام سفارش با قیمت سفارش پائین تر هست، فروشندگان برای پیروزی در این رقابتی که میان خودشان آغاز کرده اند، قیمت خود را رفته رفته پائین تر می آورند. این نزول قیمت تا زمانی که عرضا بر تقاضا غلبه داشته باشد ادامه خواهد داشت.

در سمت مخالف هم وضع به همین صورت است. هنگامی که ولع تقاضا میان خریداران شدت یابد. حجم سفارشات خرید نسبت سفارشات فروش پیشی می گیرد. هنگام خرید اولویت انجام سفارش با خریداری است که قیمت بالاتری پیشنهاد کند. رقابت شکل گرفته میان خریداران آنها را به خرید در قیمت های بالاتر سوق می دهد تا جاییکه تعادل میان عرضه و تقاضا برقرار شود.

روانشناسی عرضه و تقاضا در بورس

روانشناسی عرضه و تقاضا در بورس، اساس دانش تحلیل تکنیکال و تابلو خوانی در بورس است. در روانشناسی عرضه و تقاضا ما به دنبال یافتن سوگیری ها و جهت گیری های ذهنی خریداران و فروشندگان هستیم. این سو گیری ها و جهت گیری ها، روند های بازار را می سازند. یک روند صعودی ماهیت تقاضا دارد، مادامیکه خریدار به هر دلیلی (تحلیل بنیادی، تکنیکال، اخبار وحواشی و. ) معتقد باشه قیمت فعلی سهم همچنان ارزنده است کماکان به خرید خویش ادامه خواهد داد و روند صعودی تداوم خواهد داشت. در روند نزولی عکس همین قضیه حکم فرماست. تشخیص روند و شناسایی ادامه روند با ابزار هایی که در تحلیل تکنیکال و تابلو خوانی داریم میسر خواهد بود. مثال بارز آن، همین الگوهای ادامه دهنده و الگوهای بازگشتی است که به دفعات در نمودار های قیمتی مشاهده کرده ایم. فاکتور های تابلو سهم نیز مثل رصد ورود و خروج پول هوشمند ویا قدرت خریدار و فروشنده به ما در فهمیدن ذهنیت خریداران و فروشندگان کمک خواهند کرد.

عوامل تاثیر گذار بر عرضه و تقاضا در بورس

بازار بورس یک بازار سرمایه گذاری است و سرمایه گذارانی که در این گونه بازارها فعالیت می کنند با هدف کسب سود وارد چنین بازار های پر ریسکی می شوند. به هر نحوی که این سرمایه گذاران در یابند دارایی مدنظرشان ارزشمند و پر بازده خواهد بود تقاضا را برای آن سهم بالا می برد و در طرف دیگر اگر حس کنند خرید یا نگه داری سهامی به صرفه نیست و بازدهی مطلوبی ندارد سرمایه گذاران را ترغیب به فروش یا عدم خرید آن دارایی می کند. گاهی این نتایج با دانش تحلیلی سرمایه گذاران یا مشاوران آنها در این زمینه به دست می یابد و گاهی هم اتفاقات و حواشی اطراف سهم آن نتایج را رقم می زند.

جمع بندی

عرضه و تقاضا محرک اصلی قیمت ها در بازارها هستند. اشراف و تسلط بر این موضوعات به ما در پیش‌بینی چشم‌انداز آینده قیمت‌ها کمک شایانی می‌کند. هر کجا بازار باشد فروشنده و خریدار وجود دارد و هرکجا فروشنده و خریدار باشد عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و هنگامی‌که این دو به تعادل می رسند معامله به انجام خواهد رسید.

بورس تایلند؛ بازاری با سرمایه‌گذاری ۱۲۴ کشور جهان

بورس اوراق بهادار تایلند، با گردش معاملات روزانه بیش از ۲ میلیارد دلار به عنوان فعال‌ترین بورس منطقه جنوب غربی آسیا برای ۱۰ سال متوالی معرفی شده است.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، بورس اوراق بهادار تایلند (SET) Stock Exchange of Thailand، تنها بورس اوراق بهادار در کشور تایلند است که در ۳۰ آوریل ۱۹۷۵ تأسیس شد.

این بورس، در ASEAN (اتحادیه کشورهای جنوب شرقی آسیا) به عنوان دومین بازار بزرگ به شمار می‌رود. همچنین این بورس اوراق بهادار با ارزش ۵۶۴ میلیارد دلار در رده بیست و سومین بورس اوراق بهادار جهان قرار گرفته است.

بورس اوراق بهادار تایلند از سال ۲۰۱۵ تا ژوئن ۲۰۲۰، به عنوان بزرگترین بازار عرضه اولیه سهام در آسیای جنوب شرقی از نظر سرمایه جمع آوری شده به مبلغ ۱۷.۸ میلیارد دلار به‌ شمار می‌رفت. همچنین به عنوان فعال‌ترین بورس منطقه برای ۱۰ سال متوالی با گردش معاملات روزانه معمولاً بیش از ۲ میلیارد دلار معرفی شده است.

در سال های اخیر، تعداد شرکت کنندگان در بازار سرمایه به شدت افزایش یافته و حساب‌های تجاری تقریباً ۱۰ برابر از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۲ افزایش یافته است.

SET نسبت به برخی از بورس‌های اوراق بهادار کشورهای دیگر، مقررات قیمتی سخت‌گیرانه‌تری دارد و معمولاً اجازه نمی‌دهد قیمت سهام در یک روز بیش از ۳۰ درصد افزایش یا کاهش یابد.

نگاهی بر اقتصاد کشور تایلند

به گزارش بانک تایلند (BOT)، این کشور با جمعیت نزدیک به ۷۰ میلیون نفر، در سال گذشته در مسیر رو به رشد بوده است. بر این اساس، تایلند رشد اقتصادی در سال گذشته را به ثبت رسانده است.

در سال ۲۰۲۱ به طور کلی ارزش تولید ناخالص داخلی در سراسر جهان ۹۴ هزار میلیارد دلار بوده که ارزش تولید ناخالص داخلی تایلند در سال گذشته میلادی ۵۵۰ میلیارد دلار بوده است.

در جدول زیر، میزان تولید ناخاص داخلی این کشور، میزان تولید ناخالص سرانه، تولید ناخالص داخلی از خدمات، تولید ناخالص داخلی از معادن، تولید ناخالص داخلی از کشاورزی در ماه‌های می و آوریل به نمایش درآمده است:

پیشینه بورس اوراق بهادار تایلند

در جولای ۱۹۶۲، بورس اوراق بهادار بانکوک به عنوان یک نهاد خصوصی تاسیس شد. فعالیت این بورس در اوایل دهه ۱۹۷۰ به دلیل عدم حمایت دولت و بی تمایلی و درک محدود از بازار سهام در میان مردم، متوقف شد.

در سال ۱۹۷۲ دولت تایلند گامی به منظور راه‌اندازی بازار سرمایه برداشت. این اقدامات، مقررات دولتی بر عملیات شرکت‌های مالی و اوراق بهادار که تا آن زمان آزادانه فعالیت می‌کردند را گسترش داد.

در می ۱۹۷۴، قانون مورد انتظار برای ادغام SET به منظور ارائه معاملات اوراق بهادار به منظور ارتقای پس‌انداز و بسیج سرمایه داخلی به تصویب رسید و به دنبال آن اصلاحاتی در قانون درآمد در پایان سال انجام شد و امکان سرمایه‌گذاری پس انداز در بازار سرمایه را فراهم کرد.

در سال ۱۹۷۵، چارچوب قانونی اساسی برای معاملات اوراق بهادار در بازار سرمایه تایلند ایجاد شد.

در ۳۰ آوریل ۱۹۷۵، معاملات در بورس اوراق بهادار تایلند به طور رسمی آغاز شد.

در اول ژانویه ۱۹۹۱ این بورس نام بورس اوراق بهادار تایلند (SET) را بر خود نهاد.

در ۱۷ می ۲۰۰۴، بورس آتی تایلند (TFEX) به عنوان یکی از شرکت‌های تابعه بورس تایلند به این بورس اوراق بهادار تایلند افزوده شد.

معاملات آتی تک سهام برای نخستین بار در ۲۴ نوامبر ۲۰۰۸ راه اندازی شد.

در ۹ ژوئیه ۲۰۰۹، معاملات مشتقه راه‌اندازی شد.

در سال ۲۰۰۸، کمیسیون بورس و اوراق بهادار تایلند همراه با بانک مرکزی به سرمایه‌گذاران داخلی اجازه داد تا برای اولین بار به طور مستقیم از طریق یک کارگزاری تایلندی در خارج از کشور سرمایه‌گذاری درک بازار ثانویه بورس کنند. تا پیش از این، تنها مؤسسات می توانستند در خارج از کشور سرمایه‌گذاری کنند.

نگاهی بر ساختار بورس اوراق بهادار تایلند

بورس اوراق بهادار تایلند از دو بازار برای شرکت‌های بورسی برخوردار است: SET و MAI (بازار سرمایه گذاری جایگزین: Market for Alternative Investment) که بازاری برای شرکت‌های کوچک و متوسط است.

تا ۱۹ آگوست سال جاری، ۷۸۹ شرکت در بورس اوراق بهادار تایلند فهرست شده‌اند: ۶۰۱ شرکت در بورس اصلی (SET) و ۱۸۸ شرکت در بازار سرمایه‌گذاری جایگزین (MAI)

افزون بر سهام عادی، سرمایه‌گذاران می توانند انواع دیگری از اوراق بهادار از جمله ضمانت نامه، ضمانت نامه مشتقه (DW)، رسید سپرده‌گذاری (DR)، صندوق قابل معامله در بورس (ETF)، صندوق‌های دارایی (PF) همچون صندوق‌های سرمایه گذاری املاک و مستغلات (REIT) را معامله کنند. در بورس اوراق بهادار تایلند، بازاری جداگانه برای اوراق مشتقه وجود دارد.

از آگوست ۲۰۲۱، بورس تایلند موفق به جذب سرمایه‌گذاران از ۱۲۴ کشور شد؛ بریتانیا، سنگاپور، هنگ‌کنگ، سوئیس، ایالات متحده و ژاپن، ۶ کشوری هستند که نسبت به سایر کشورها بیشترین سهم را از این بازار دارند.

در سال گذشته، میزان سرمایه‌گذاری ۱۰ کشور در بازار سهام تایلند بیش از ۱۴۷.۵ میلیارد دلار آمریکا معادل ۴.۷۷ تریلیون بات (THB) بوده است که ۹۳.۷ درصد از کل سهام خارجی در این بازار را تشکیل می‎دهد.

چارچوب نظارتی بازار سرمایه تایلند

بر اساس قانون بورس و اوراق بهادار ۱۹۹۲ (SEA)، بورس اوراق بهادار تایلند (SET) توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) نظارت می‌شود. این در حالی است که سیاست‌ها و عملیات SET بر عهده هیئت مدیره SET است. همچنین، بانک تایلند (BOT) مسئول بازار پول این کشور است.

SEA تمایز روشنی بین بازارهای اولیه و ثانویه به منظور سهولت در توسعه موفقیت‌آمیز در این بازارها، قایل شده است. هر دو بازار اولیه و ثانویه توسط SEC (کمیسیون بورس و اوراق بهادار) تنظیم می‌شوند.

بازار اولیه

نظارت و تنظیم بازار اولیه از جمله وظایف SEC است. هر شرکتی که مایل به انتشار اوراق بهادار جدید از طریق عرضه اولیه عمومی (IPO) یا ارائه اوراق بهادار اضافی به عموم است، نیاز به تأییدیه SEC دارد و باید با الزامات بایگانی آن مطابقت داشته باشد. SEC ملزم است پیش از تایید انتشار اوراق بهادار و فروش آنها به عموم، امور مالی و عملیات شرکت را بررسی کند.

بازار ثانویه

پس از عرضه اولیه، اوراق بهادار در بازار ثانویه پس از درخواست ناشر و تایید SET در بازار ثانویه معامله شوند.

بازار اول و دوم بورس چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟

بر اساس یک طبقه‌بندی که از شهریور سال ۱۳۸۱، توسط سازمان بورس اوراق بهادار صورت گرفت، کلیه‌ی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس در دو دسته‌ی بازار اول و بازار دوم قرار گرفتند. درواقع این تقسیم‌بندی با توجه به معیارهای عمومی و کلی شامل اندازه‌، میزان شناوری سهام و نقدشوندگی، شفافیت و اطلاع‌رسانی و تداوم سودآوری شرکت‌‌ها صورت پذیرفت. شما به عنوان کسی که قصد خرید سهام و سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را دارید، با داشتن کد بورسی می‌توانید سهام هرکدام از شرکت‌های لیست شده در بازار اول و دوم بورس را خریداری کنید و هیچ محدودیتی در این زمینه برایتان وجود نخواهد داشت. پس علت نام‌گذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و دوم و تابلوهای مختلف چیست؟ با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید تا ضمن آشنایی با تعریف و تفاوت‌های اصلی میان دو بازار اول و دوم، پاسخ این سوال را هم دریافت نمایید.

معرفی بازار اول و دوم بورس

معرفی بازار اول و دوم بورس

خب همان‌طور که گفتیم بازار بورس به دو بخش بازار اول و دوم بورس تقسیم‌بندی می‌شود که به آن‌ها بازار اولیه و ثانویه نیز می‌گویند. بازار اول مشتمل بر دو تابلوی اصلی و فرعی و بازار دوم مشتمل بر فهرست اولیه و مشروط تصویب شده است.

بازار اول یا اولیه چیست؟

بازار اول که به آن بازار اولیه یا اصلی نیز گفته می‌شود، بازاری است که شرکت‌ها برای اولین بار می‌خواهند در آنجا نام خود را ثبت کرده و شروع به فعالیت نمایند. درواقع، شرکت‌ها برای بار اول اوراق قرضه و سهام جدیدشان را برای عموم و سرمایه‌گذاران در این بازار به فروش می‌گذارند. نماد بازار اولیه در کشور ما «بانک» است.

عرضه اولیه یا IPO نمونه‌ای از بازار اولیه است. IPO، زمانی اتفاق می‌افتد که یک شرکت خصوصی برای نخستین بار سهام عمومی را منتشر کند. این معاملات، برای سرمایه‌گذاران فرصتی را فراهم می‌کند تا اوراق بهادار را از بانکی خریداری نمایند که پذیره‌نویسی اولیه را برای یک سهام خاص انجام داده است؛ درواقع این اولین فرصتی است که در آن سرمایه‌گذاران به واسطه‌ی خرید سهام به سرمایه‌ی شرکت کمک خواهند کرد. به عبارتی می‌توان گفت که سرمایه‌ی سهام شرکت از وجوه حاصل از فروش سهام در بازار اولیه تشکیل شده است. به این ترتیب، مشاغل و دولت‌هایی که می‌خواهند سرمایه‌ی بدهی تولید کنند می‌توانند انتشار اوراق قرضه کوتاه‌مدت و بلندمدت در بازار اولیه را انتخاب کنند.

نکته‌: نکته‌ی مهمی که در رابطه با بازار اول باید بدانید این است که در آن اوراق بهادار مستقیماً از یک ناشر خریداری می‌شوند.

بازار دوم یا ثانویه چیست؟

بازار دوم که به آن بازار ثانویه هم می‌گویند، بازاری است که شرکت‌ها سهام خود را در آن معامله می‌کنند. درواقع دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته‌اند، در بازار ثانویه، مجدداً مورد معامله قرار خواهند گرفت و نماد آن در کشور ما بورس است. به عبارتی، در بازار ثانویه هیچ شرکتی تاسیس نمی‌شود و فقط شرکت‌هایی که قبلا در بازار اولیه ثبت شده‌اند، از یک سری فیلدها و شرایط عبور می‌کنند تا بتوانند مجدد سهام خود را مورد معامله در بازار بورس قرار دهند. مشخصه‌ی معین بازار ثانویه این است که در آن، سرمایه‌گذاران بین خودشان معامله می‌کنند؛ یعنی در بازار ثانویه، سرمایه‌گذاران اوراق بهادار منتشر شده را بدون دخالت شرکت‌های صادرکننده معامله می‌کنند. برای مثال، در این بازار قصد خرید سهام شرکتی را داشته باشید، فقط با یک سرمایه‌گذار دیگر که سهام آن را در اختیار دارد معامله خواهید کرد.

علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم

همان‌طور که در ابتدای مقاله هم اشاره شد، سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بورس بدون توجه به بازار اول و بازار دوم، می‌توانند سهام شرکتی که مدنظرشان است را بخرند و سرمایه‌گذاری و معامله کنند. اما علت اصلی نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم بورس چیز دیگری است؛ شرکت‌های سهامی برای پذیرش در بورس باید شرایط خاصی داشته باشند وگرنه باید قید بورس را بزنند یا اینکه سراغ بازار فرابورس بروند. این شرایط که مربوط به وضعیت مالی و سودآور بودن شرکت و کیفیت گزارش حسابرس مستقل از وضعیت مالی شرکت است را می‌توانید در جدول زیر ببینید:

علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم

درباره‌ی معیارهای اختصاصی برای حضور در بازار اول و دوم بورس هم مهم‌ترین مورد، میزان سرمایه‌ی شرکت می‌باشد. در واقع، شرکت‌های ثبت شده با بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه، می‌توانند برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران درخواست دهند، اما شرکت‌های دیگر باید سراغ تابلوی فرعی یا بازار دوم بروند.

تفاوت بازار اول و دوم بورس در چیست؟

درک تفاوت بازار اول و دوم بورس بسیار اهمیت دارد. در ادامه این تفاوت‌ها را آورده‌ایم:

۱. قیمت‌های بازار اولیه اغلب از قبل تعیین می‌شوند، درحالی‌که قیمت‌ها در بازار ثانویه توسط نیروهای اساسی عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

۲. تفاوت دیگر بازار اول و دوم بورس در میزان سرمایه است؛ سرمایه‌ی ثبتی شرکت‌های بازار ثانویه بورس باید حداقل ۲۰۰ میلیارد ریال و درصد شناوری آن‌ها حداقل ۱۰% و سهامی عام باشند. اما شرکت‌هایی که سرمایه و سودآوری و درصد شناوری آزاد مناسبی دارند (طبق جدول بالا) و نشانی از چشم‌انداز مثبت و سودآوری مناسب در آن‌ها دارد، در بازار اول پذیرفته می‌شوند.

۳. هرگونه درآمد حاصل از فروش سهام در بازار اولیه، پس از محاسبه‌ی هزینه‌های اداری بانک، به شرکت صادرکننده سهام می‌رسد. اما از آنجایی‌که در بازار ثانویه، معامله بین سرمایه‌گذاران اتفاق می‌افتد، عواید حاصل از فروش سهام به سرمایه‌گذار فروش می‌رسد نه به شرکتی که سهام را صادر کرده است یا به بانک پذیره‌نویسی.

در بخش‌های بعدی جزییات بیشتری از شرایط حضور شرکت‌ها در تابلوهای مختلف بورس را بیان خواهیم کرد.

شرایط عمومی پذیرش شرکت‌ها در سازمان بورس اوراق بهادار تهران

شرایط عمومی پذیرش شرکت‌ها در سازمان بورس اوراق بهادار تهران

به‌طور کلی شرکت‌هایی در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده هستند که:

• نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، ثبت شده باشند.
• تمام بهای اسمی سهام در آن‌ها پرداخت شده باشد.
• سهام با نام و دارای حق رای در آن‌ها وجود داشته باشد.
• هیچ محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال یا اعمال حق رای توسط صاحبان آن وجود نداشته باشد.

شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول و دوم بورس : بازار اول

برای پذیرش شرکت‌های بورسی در بازار اول و دوم بورس شرایطی وجود دارد که در ادامه هریک از آن‌ها را به‌صورت جداگانه بیان خواهیم کرد. ابتدا می‌پردازیم به شرایط و ضوابط پذیرش شرکت‌ها در بازار اول:

شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول: تابلوی اصلی

• وجود حداقل شناوری سهام ۲۰%
• عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
• وجود حداقل ۳ سال سابقه‌ی فعالیت پیش از پذیرش
• حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۳۰% باشد.
• دارابودن حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت ۱۰۰۰ میلیارد ریال
• دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی وجود نداشته باشد.
• سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده، وجود داشته باشد.
• صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، تایید شود.
• محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
• صورت‌های مالی دو دوره‌ی منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
• سودآوری در ۳ دوره‌ی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشم‌اندازی روشن از لحاظ سودآوری مشاهده شود.

شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول: تابلوی فرعی

• وجود حداقل شناوری سهام ۱۵%
• عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
• وجود حداقل ۳ سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش
• دارابودن حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۵۰۰ میلیارد ریال
• حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۲۰% باشد.
• سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
• هیچ‌گونه دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.
• محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
• صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
• صورت‌های مالی دو دوره منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
• سودآوری در ۲ دوره‌ی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه‌ شود.

بازار اول و دوم بورس : شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار دوم

• وجود حداقل شناوری سهام ۱۰%
• عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
• دارابودن حداقل ۲ سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش
• وجود حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۲۰۰ میلیارد ریال
• حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، ۱۵% باشد.
• دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.
• سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
• محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
• صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
• سودآوری در ۱ دوره‌ی مالی منتهی به پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه‌ شود.

سخن آخر

در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در سایت آموزش چراغ راجع به بازار اول و دوم بورس و تفاوت‌های میان آن دو و همچنین شرایط پذیرش در هر یک از این بازارها صحبت کردیم. گفتیم که شرکت‌هایی که سهام‌شان در بورس معامله می‌شود، براساس شرایطی که دارند در بازارهای اول و دوم و تابلوهای فرعی و اصلی مورد معامله قرار می‌گیرند. اما این تابلوها برای یک سهام‌دار، هیچ محدودیتی از لحاظ خرید و فروش ایجاد نمی‌کند. بنابراین، سرمایه‌گذاران می‌توانند با کد بورسی اختصاصی که دارند، در تمام این بازارها خرید و فروش انجام دهند. چراغ، به عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.

اصطلاحات بورس

اصطلاحات بورس و مفاهیم کاربردی بورس که روزانه مورد استفاده قرار میگیرد جزو موارد بسیار کاربوردی است. که، باید با انها آشنا شوید. در این زمینه ۴۵ مفهوم بورسی را برای شما شرح می‌دهیم.

اصطلاحات بورس و مفاهیم کاربوردی

این مفاهیم برای این ارزشمند هستند و بسیاری از صحبت‌ها، بر اساس این مفاهیم می باشد. یعنی، برای انجام معاملات نیاز دارید از این مفاهیم به طور پیوسته استفاده کنین. در نتیجه، همواره باید تسلط کافی بر مساعل اشته باشید و از انها بهر بگیرید.

بازار اولیه و ثانویه بورس

بازار اولیه به معاملات گفته می شود که برای اولین بار سهامش مورد معامله قرار میگیرد. بنابراین به بازاری می گویند که در ان اوراق بهادار برای اولین بار مورد معامله قرار میگیرد. بازار اولیه برای ایجاد سرمایه برای صاحبان شرکت هاست. به این معنی که شرکت‌ها برای جذب سرمایه سهام خود را به فروش می گذارند. فروش سهام اولیه به صورت پذیره نویسی و توسط بانک نماینده شرکت و دیگر موسسات صورت می گیرد.

بازار ثانویه نیز یکی از اصطلاحات بورس می باشد که، به معاملت اوراق باهادار مورد معامله اولیه گفته می‌شود. نماد بازار ثانویه در کشور ما بورس است. در بازار ثانویه سهام شرکت ها به فروش می رسد.

قیمت اسمی سهام

قیمت اسمی همان قیمت اولیه سهام است که در بازار تهران ۱۰۰ تومن است. این به معنای قیمت اولیه سهم هر شرکت در روز اول می باشد. برای بدست اوردن ارزش مالی هر سهم عدد ۱۰۰ را در تعداد سهم هر شرکت ضرب می کنند. البته برای بدست اوردن تعداد هر سهم نیز می توانید ارزش هر شرکت را تقسیم بر عدد ۱۰۰ کنید.

پرتفو (Portfolio) یا پرتفوی

به سبدی از سهم شرکت‌ها برای کاهش ریسک سرمایه گذاری گفته می شود. خرید چند سهم متفاوت ریسک معاملات بورسی را کاهش می دهد. به طور مثال اگر ارز رشد قیمت داشته باشد، شرکت‌های صادرات کننده رشد می کنند و شرکت‌های وارد کنند افت قیمت سهم خواهند داشت. با داشتن هردوسهم می توانید از ضرر مالی جلوگیری کنید.

کد معاملاتی یا کد بورسی

کد بورسی یا کد معاملاتی عبارتند از، کد ثابت برای انجام معملات بورسی. برای انجاممعاملات دریافت کد بورسی الزامی است. هدف سازمان بورس از کد معاملاتی، سهولت در انجام معاملات بورسی می باشد. به طور کلی در سازمان بورس شما با کد بورسی شناسایی می شوید.

شرکت کارگزاری (Stock Brokerage Firm)

شرکت‌های کارگذاری، بنگاه‌های معملاتی هستند که کار خرید و فروش سهام را انجام می دهند. این شرکت‌ها نقش وکیل تام‌الاختیار خریدار و فروشنده را بازی می کنند. به عبارت دیگر، شرکت‌های کارگذاری نقش واسط بین سازمان بورس و سرمایه گذاران را برعهده دارند.

کارگزاری‌ها بنگاه‌های معاملاتی هستند، که خرید و فروش سهام از طریق آنها صورت می گیرد. در این خرید و فروش آنها وکیل تام‌الاختیار فروشنده و خریدار هستند. کارگذاران با انجام آزمون بورس و طبق شرایط خاص انتخاب میشوند. عملکرد شرکت‌های کارگذاری بر اساس قوانین سازمان بورس می باشد. از دیگر خدمات این شرکتها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صندوق سرمایه گذاری
• مشاوره خرید و فروش
• آموزش برای سرمایه گذاران

حدود ۱۷۰ شرکت کارگذاری وجود دارد که می توانید به دلخواه از آنها استفاده کنید.

در این دوره به شما اموزش داده می شود تا بتوانید مستقلا به انجام معاملات پر سود در بورس بپردازید

نماد شرکت‌های بورسی

نماد شرکت‌های بورسی، کد اختصاری می باشد که برای شناسایی انها در بورس مورد استفاده قرار میگیرد. به طور معمول، شامل حرف اول گروه صنعتی +بخشی از نام شرکت می‌باشد. البته نام برخی شرکت‌ها از این قاعده پیروی نمی کند.

دیگر اصطلاح بورس، سال مالی

منظور از سال مالی، شروع فعالیت مالی تا پایان یک سال فعالیت مالی است. سال مالی منطبق بر سال شمسی می باشد. علت استفاده از سال مالی، براورد سود و زیان سهام شرکت‌ها، و همچنین اراعه چشم انداز اینده از وضعیا سهام است.

شاخص بازار بورس

شاخص بازار بورس، به اعدادی که نشان دهنده ی وضعیت بازار طی دوره‌های قبل و جاری میباشد، گفته می شود. شاخص بازار بورس دارای انواع مختلف است که عبارتند از:

شاخص کل بورس : بازدهی کل بازار را نشان می دهد به همراه تغیرات مثبت و منفی. رشد و نزول قیمت تمامی سهام موجود در بورس، خود را در شاخص کل به صورت رشد و نزول نشان می دهد.
شاخص مالی : روند بازدهی شرکت‌های سرمایه گذاری در بازار بورس می باشد.
شاخص صنعتی : روند بازدهی شرکت‌های غیرسرمایه گذاری می باشد. یعنی شاخص کل منهای شاخص مالی.
شاخص 50 شرکت فعالتر : معرفی فصلی ۵۰ شرکت فعا و برتر در زمینه ی سودهی می باشد.
شاخص بازده نقدی‌ : بازدهی شرکتها به از نظر بازده سود خالص می باشد.
شاخص بازده نقدی و قیمت : بازدهی شرکت‌ها به از نظر بازده سود خالص و قیمت میباشد.

سود پیشبینی شده در بازار بورس (EPS)

میزان سود به دست امده هر شرکت به ازای هر سهم بصورت پیشبینی شده میباشد.

در ابتدای سال مالی و با نظر هیئت مدیره هر شرکت، سود تخمینی اعلام میگردد که تاثیر مستقیم بر روی قیمت هر سهم دارد. برای فهمین میزان سود پیشبینی شده میتوانید، سود خالص هر شرکت را بر تعداد سهم تقسیم کنید تا سود بدست بیاید. سود خالص می شود کل سود منهای مالیات.

تعدیل سود

تعدیل سود عبارتند از تغیرات سود پیشبینی شده در طی یک سال مالی. این کار برای نزدیک کردن سود پیشبینی شده به رقم واقعی سود بعداز شروع سال مالی است که توسط هیئت مدیره انجام می شود. تعدیل سود می تواند به دو روش مثبت و منفی انجام شود. تعدیل مثبت برای افزایش سود و منفی برای کاهش سود پیشبینی شده.

بسته شدن نماد معاملاتی

بسته شدن نماد معاملاتی برای انجام هرگونه تغیر در اصول اساسی شرکت می باشد مانند:

• تغییر محل
• تعدیل EPS
• افزایش سرمایه
• تعیین اعضای جدید هیئت مدیره
• هرگونه تغییر دیگری

در نتیجه معاملات بر روی سهام شرکت تا زمان تعیین شدن این موارد کاملا تعطیل خواهد بود و نامد شرکت در تابلوهای بورسی متوقف شده نشان داده می شود. بعد از تغیرات شرکت قیمت جدید برای هر سهم تعیین خواهد کرد و نماد شرکت به بازگشایی تغییر می کند.

مجمع سالیانه

به گردهمایی اعضای هیئت مدیره شرکت ها و سهامداران گفته می شود. این کار ۴ ماه بعد از سال مالی انجام می شود. در این گردهمایی وضعیت عملکرد شرکتها و تعیین سود مورد برسی قرار میگیرد. در این مجمع هیئت مدیره گزارشات سالیانه را به سهامداران اراعه می دهد و موظف است مواردی همچون تاریخ برگزاری مجمع، افزایش سود، افزایش سرمایه و غیره را در روزنامه رسمی چاپ کند.

سود تقسیمی در بورس (DPS)

یکی دیگر از اصطلاحات بورس و مفاهیم بورس سود تقسیمی، میزان سود بر اساس هر سهم پس از کسر مالیات می باشد. این سود از طریق شرکت به سهامداران داده می شود.

در اغلب موارد dsp از کوچکتر بوده و اختلاف انها به صورت اندوخه در اختیار شرکت قرار میگیرد. در موارد اندک این نسبت برعکس است و دلیل ان اضافه شدن اندوخته های قبلی به سهم سود سرماگذاران می باشد.

میزان اندوخته هر دوره ۵ درصد است و زمانی که به ۱۰ درصد سرمایه شرکت برسد از لحاظ قانونی دیگر اندوخته صورت نمیگیرد. از انجایی که شرکت‌ها پیوسته در حال توسعه هستند معمولا اندوخته به حداکثر میزان ۱۰ درصد نمی رسد.

مجمع فوق العاده در بورس

به گردهمایی اعضای هیئت مدیره و سهامداران برای تغیرات اساسی در اساسنامه شرکت گفته می شود. این کار در مواردی همچون تصمیم گیری برای تعیین اعضای هیئت مدیره و افزایش سرمایه و …. صورت میگیرد که سهامداران و هیئت مدیره در ان شرکت می کنند. بطور کلی به تمامی مجمع‌ها بجز مجمع سالیانه(مجمع معمولی) مجمع فوق‌العاده می گویند.

افزایش سرمایه از اصطلاحات بورس

معمولا شرکت ها برای افزایش منابع برای طرح های جدید نیاز به افزایش سرمایه پیدا می کنند و در همین راستا ابتدا مستندات خود را آماده کدره و در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهند.

روش‌های افزایش سرمایه

• از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه
• از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم
• به وسیله محل صرف سهام

در روش اول از اندوخته استفاده می شود و نیازی به پرداخت هزینه از طرف سهامداران نیست. در روش دوم ۱۰۰ تومن به ازای هر سهم پرداخت می شود در غالب حق تقدم و در اختیار سهامداران قرار داده می شود. روش سوم با پذیره نویسی جدید و سهم جدید و فروش ان افزایش سرمایه صورت میگیرد.

دامنه نوسانات قیمت هر سهم

برای جلوگیری از بوجود امدن هرج و مرج و حباب در قیمت سهام بورس، حداکثر قیمت نوسانات در بازار بورس ۵٪ اعلام گردیده و قانون گذاری شده است. در این حالت حداکثر افزایش قیمت هر سهم با توجه به پایان روز قبل ۵ درصد می باشد.

سهام شرکتهایی که در بازار معاملات توافقی پایه فرابورس عرضه می شوند، درک بازار ثانویه بورس دارای محدودیت نوسان قیمتی نیستند. در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران راجع به سهام این شرکت‌ها اینگونه توضیح داده شده است: «سهام این شرکتها جزء سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران نبوده و صرفا معاملات آن بر اساس مفاد بند ب ماده 99 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران در این بازار انجام می پذیرد.

همچنین بر اساس تبصره 1 ماده 11 دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پایه فرابورس ایران، خریدار و فروشنده با علم و آگاهی نسبت به وضعیت مالی شرکت بر اساس اطلاعات منتشره موجود اقدام به خرید و فروش می‌نمایند».

صف خرید و فروش سهام

همواره در بازار بورس رابطه ای بین عرضه (فروشنده) و تقاضا(خریدار)، وجود دارد که در شرایط عادی بازار بین ساعات ۹ تا ۱۲:۳۰، همواره عده ای در حال خرید و عده ای در حال فروش سهام خود هستند. در برخی شرایط ممکن است تعادل بازار بهم ریزد مانند :

۱- ایجاد صف خرید : به علت اخبار مثبت برای یک سهم ممکن است ارزش سهم بالا برود و صاحبان سهام از فروش خود داری می کنند تا قیمت افزایش یابد بنابراین برای خرید آن سهم صف خرید ایجاد می شود.

۲-ایجاد صف فروش : به علت پخش اخبار منفی ممکن است افت قیمت در یک سهم بوجود اید. در این شرایط عرصه سهم افزایش میابد ولی خریداری وجود ندارد. در این شرایط خریداران سهم، از خرید آن خودداری می کنند تا قیمت سهم بیشتر کاهش یابد.

قانون نسبت پی به ای (P/E)

بیان کننده‌ی نسبت قیمت یک سهم به سود پیشبینی شده است. بدین معنی که، سرمایه‌گذاران هر سهم، به ازای دریافت سود یک ریال از هر سهم حاظرند چه مقدار برای خرید ان سهم بپردازند.

نسبت پی به ای ملاکی از دوره برگشت سرمایه است و با سود حداقل ریسک مانند سود بانکی و اوراق مشارکت مقایسه می ‌شود. برای درک بهتر، اگر سود بانکی ۲۰ درصد باشد به این معنی است که، ۵ سال طول میکشد که سودی برابر با سرمایه اولیه بدست بیاید. در این شرایط انتظار میرود نسبت پی به ای برابر با ۵ باشد.

حال اگر سود بانکی کاهش یابد، نسبت پی به ای افزایش میابد، زیرا دوره ی بازگشت سرمایه با سود بانکی افزایش میابد. بمابراین، اگر سود سهام (ESP) شرکتی ۱۰۰ تومن اعلام شود با فرض پی به ای ۵، قیمت هر سهم ۵۰۰ تومن است.

این پست رو از دست نده: تحلیل تکنیگال وتجارت

یكی از رایج ترین اشتباهاتی كه سرمایه گذاران مبتدی انجام می دهند خرید سهام صرفا” بر مبنای نسبت پی به ای است. پی به ای بالا ممكن است به معنی بیش نمایی ارزش سهم باشد و هیچ تضمینی وجود ندارد كه بعدا” به سرعت پایین نیاید.

از طرفی پی به ای پایین لزوما” به این معنی نیست كه ارزش یك شركت كم نمایی شده. بلكه، به معنای آن است كه بازار معتقد است شركت در آینده‌ی نزدیك با مشكل روبرو خواهد شد. عامل مهم تر که باید در خرید سهم مورد توجه قرار بگیرد، روند تغییرات پی به ای و توانایی شرکت برای افزایش سوددهی در طول زمان است.

سوالات متداول اصطلاحات بورس

قطعا دانستن مفاهیم بورسی مهم هستند زیرا بدون اگاهی نسبت به انها نمی شود وارد بازار بورس شد.

شما می توانید با دنبال کردن وبسایت بورس‌فا به طور کامل با مفاهیم بورسی آشنا شوید.

مفاهیم بورسی برای مواردی همچون خرید و فروش سهام، سرمایگذاری مطمئن، تعیین سود و هر آنچه که در بورس اتفاق می افتد مورد نیاز است.

• Share on Twitter
• Share on Facebook
• Share on Pinterest
• Share on LinkedIn
• Share on Reddit

برچسب ها: آشنایی با اصطلاحات بورس، اشنایی با اصطلاحات بورس و مفاهیم بورسی، اصطلاحات بورس و مفاهیم مهم بورسی، اصطلاحات کاربوردی در بورس، بکارگیری اصطلاحات در بورس، کاربورد اصطلاحات در بورس،

بازار اول و دوم بورس چیست | تفاوت شاخص بازار اول و دوم

امروزه تقریباً اکثر افرادی که بورس را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند به بازده حاصل از سرمایه‌گذاری و سود آن می‌اندیشند شاید کمتر سرمایه‌گذاری بداند تعریف شاخص بورس چیست؟ چند شاخص در بازار وجود دارد؟ منظور از شاخص بازار اول و دوم بورس چیست؟ تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟ اصلاً فرقی با یکدیگر دارند؟ سهام کدام بازار بهتر است؟ بازار اول بورس بهتر است یا بازار دوم؟ فرق بازار اول و دوم فرابورس چیست ؟

در این مقاله به بررسی تفاوت بازار اول و دوم بورس و اینکه بازار اول درک بازار ثانویه بورس بورس بهتر است یا بازار دوم خواهیم پرداخت.

بازار اول (primary market) و دوم(secondary market) بورس چیست؟

فرق بازار اول و دوم بورس چیست ؟ کلمه “بازار” معانی مختلفی می‌تواند تداعی کند، اما در بیشتر اوقات برای اینکه هم بازار اصلی و هم بازار ثانویه را شامل شود، به‌عنوان اصطلاح همه‌گیر استفاده می‌شود. در واقع، “بازار اول” و “بازار دوم” هر دو اصطلاحات متمایزی هستند. در مطلبی دیگر در مورد “بازار بورس چیست” صحبت کرده ایم.

بازار اصلی به بازاری که اوراق بهادار در آن ایجاد می‌شود اطلاق می‌شود، درحالی‌که بازار ثانویه بازاری است که در آن بین سرمایه‌گذاران معامله می‌شود.

دانستن اینکه بازارهای اولیه و ثانویه چگونه کار می‌کنند کلیدی در درک چگونگی معاملات سهام، اوراق قرضه و سایر اوراق بهادار است.

ما به شما کمک خواهیم کرد که چگونگی عملکرد این بازارها و ارتباط آنها با هر یک از سرمایه‌گذاران را درک کنید.

دسته‌بندی بازارها از اقداماتی است که در بورس‌های دیگر نیز اجرا می‌شود. در واقع طبقه‌بندی بازار به بازار اول و دوم و بورس اقدامی است که توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران جهت شفافیت اطلاعاتی شرکت‌ها، مشخص‌شدن میزان نقدشوندگی سهام و درصد شناوری‌شان و … که بر اساس معیارهای مشخصی انجام می‌شود، صورت گرفت.

بازار اول (تابلوی اصلی و فرعی بورس) و بازار دوم چیست؟

بازار اصلی یا اول محلی است که اوراق بهادار ایجاد می‌شود، درحالی‌که بازار ثانویه محلی است که این اوراق توسط سرمایه‌گذاران معامله می‌شود.

در بازار اولیه، شرکت‌ها سهام و اوراق قرضه جدید را برای اولین‌بار به مردم می‌فروشند، مانند عرضه اولیه (IPO).

بازار ثانویه در اصل بازار سهام است و به بورس اوراق بهادار نیویورک، نزدک و سایر صرافی‌های سراسر جهان اشاره دارد.

بازار اولیه

بازار اصلی یا اولیه جایی است که اوراق بهادار ایجاد می‌شود. در این بازار است که شرکت‌ها سهام و اوراق قرضه جدید را برای اولین‌بار به مردم می‌فروشند.

عرضه اولیه یا IPO نمونه‌ای از بازار اولیه است. این معاملات فرصتی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند تا اوراق بهادار را از بانکی خریداری کنند که پذیره‌نویسی اولیه را برای یک سهام خاص انجام داده است. IPO زمانی اتفاق می‌افتد که یک شرکت خصوصی برای اولین‌بار سهام عمومی را منتشر کند.

این اولین فرصتی است که سرمایه‌گذاران از طریق خرید سهام به سرمایه شرکت کمک می‌کنند. در واقع سرمایه سهام شرکت از وجوه حاصل از فروش سهام در بازار اولیه تشکیل شده است.

به همین ترتیب، مشاغل و دولت‌هایی که می‌خواهند سرمایه بدهی تولید کنند می‌توانند انتشار اوراق قرضه کوتاه‌مدت و بلندمدت در بازار اولیه را انتخاب کنند.

نکته مهمی که باید در مورد بازار اصلی بدانید این است که اوراق بهادار مستقیماً از یک ناشر خریداری می‌شود.

بازار ثانویه

معمولاً از بازار ثانویه برای خرید سهام از بورس سهام، یاد می‌شود. مشخصه معین بازار ثانویه این است که سرمایه‌گذاران بین خود معامله می‌کنند.

یعنی در بازار ثانویه، سرمایه‌گذاران اوراق بهادار منتشر شده را بدون دخالت شرکت‌های صادرکننده معامله می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، اگر به سراغ خرید سهام درک بازار ثانویه بورس شرکتی بروید، فقط با یک سرمایه‌گذار دیگر که سهام آن را در اختیار دارد معامله می‌کنید. د ر مورد شاخص بازار دوم بورس بیشتر بخوانید.

بازار فرابورس

تفاوت بازار اول و دوم فرابورس چیست ؟ بعضی اوقات می‌شنوید که از سهمی به‌عنوان سهم بازار فرابورس (OTC) یاد می‌شود. این اصطلاح در اصل به معنای یک سیستم نسبتاً غیر سازمان‌یافته بود که در آن معاملات در یک مکان فیزیکی انجام نمی‌شد. در مقاله ای دیگر به تعریف بازار فرابورس پرداخته ایم .

این اصطلاح به‌احتمال زیاد از معاملات خارج وال‌استریت حاصل شده بود که در طی بازار بزرگ گاو نر در دهه 1920 رونق گرفت، و در آن سهام “بدون نسخه” در مغازه‌های سهام فروخته می‌شد. به‌عبارت‌دیگر، سهام در بورس اوراق بهادار ذکر نشده‌اند، آنها “بدون لیست” بودند.

امروزه، اصطلاح “فرابورس” به‌طورکلی به سهام‌هایی گفته می‌شود که در بورس اوراق بهادار یا بورس سهام معامله نمی‌شوند.

اگرچه سهام یکی از اوراق بهادار است که بیشتر مورد معامله قرار می‌گیرد، اما انواع دیگری از بازارهای ثانویه نیز وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، بانک‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران شرکتی و فردی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و اوراق قرضه را در بازارهای ثانویه خریداری و می‌فروشند.

در بازارهای ثانویه، سرمایه‌گذاران به‌جای اینکه با نهاد صادرکننده با یکدیگر مبادله کنند.

از طریق یکسری معاملات مستقل و درعین‌حال به‌هم‌پیوسته، بازار ثانویه قیمت اوراق بهادار را به سمت ارزش واقعی آنها سوق می‌دهد.

شاخص بازار اول و دوم چیست؟

به‌طورکلی شاخص بورس TEPIX بیانگر سطح عمومی قیمت‌ها می‌باشد. شاخص انواع مختلفی دارد، مانند شاخص کل، شاخص هم‌وزن، شاخص صنعت و…

همان‌طور که گفته شد، شرکت‌ها در دودسته اولیه و ثانویه دسته‌بندی می‌شوند. به همین خاطر شاخص هر یک از بازارها به طور جداگانه نیز به تفکیک بررسی می‌شود.

شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اول و شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمت‌های پذیرفته شده در بازار ثانویه یا دوم می‌باشد

شاخص بازار اول و دوم بر اساس درصد بیان می‌شود و با بررسی شاخص بازار اول و دوم و مقایسه آن با شاخص کل بورس متوجه خواهیم شد که بازار به کدام سمت تمایل دارد حرکت کند. هرچند که تأثیر سهام بازار اولیه بر شاخص کل بیش از سهام بازار ثانویه می‌باشد.

به همین خاطر در ارزیابی سهام پورتفوی بورسی علاوه بر توجه به شاخص کل بورس، شاخص بازار اول و دوم را نیز باید مدنظر قرار دهید.

بالا بودن درصد شناوری بیشتر سهام بازار اولیه نسبت به سهام بازار دوم موجب افزایش نقدشوندگی سهام این بازار شده است که مزیت بازار اولیه نسبت به بازار ثانویه محسوب می‌شود.

شاخص بازار اول بورس چیست؟

بازار بورس تهران، شامل 8 شاخص است که بر اساس آن، یک نظم خاصی در آن حاکم شده است. به‌طور کلی هر یک از این شاخص‌ها بیانگر بازدهی جزئی از بازار است و در نهایت به سهامدار کمک می‌کند تا بتواند دید بهتری نسبت به بازار پیدا کند. شاخص‌های بازار بورس اوراق بهادار تهران شامل، شاخص بازار اول و دوم بورس، درک بازار ثانویه بورس شاخص کل، هم وزن و چند مورد دیگر می‌شود.
شاخص‌ها به طور کلی می‌توانند بر اساس ریسک‌پذیری، میزان کل سرمایه، شناوری سهام یا نقدشوندگی، وضعیت سود سالانه یا سودآوری کلی و حقوق صاحبان سهام، شرکت‌هایی را در زیر مجموعه خود قرار دهند. به‌صورت کلی، سهام‌هایی که در شاخص بازار اول بورس قرار می‌گیرند، از لحاظ بنیادی و نقد شوندگی، در رتبه‌های اول بازار قرار دارند.

به همین دلیل نیز معمولا شاخص‌های دیگر، روند به اصطلاح شارپ‌تری دارند و دارای ریسک بیشتری به نسبت شاخص اول بورس هستند. معمولا این دسته از سهام‌ها رشد خیلی آرام و پیوسته‌ای دارند و سهام شرکت‌های بزرگ، صنعت فلزات اساسی و پتروشیمی را شامل می‌شوند.

به‌طور کلی، شاخص اول بازار، بسیار شبیه به شاخص 30 شرکت برتر عمل می‌کند، زیرا سهام مشترک زیادی در این دو گروه قرار می‌گیرد. اگر قصد این را دارید که سهام به اصطلاح شاخص‌ساز و کم ریسک خریداری کنید، بهتر است تا شاخص 30 شرکت برتر یا بازار اول را تحلیل تکنیکال و بنیادی کنید تا به نتیجه خوبی دست پیدا کنید.

همچنین اگر قصد این را دارید که بدانید در یک روز معاملاتی اوراق بورس بهادار تهران، به‌طور میانگین عملکرد سهام‌های یزرگ بازار به چه نحو بوده است، لازم نیست تا به‌صورت تک تک سهام‌ها را بررسی کنید، زیرا شاخص بازار اول، میانگین مناسبی از این شرکت‌ها را در هر روز معاملاتی نشان خواهد داد.

سهام‌هایی که در این گروه قرار می‌گیرند، معمولا همبستگی زیادی به نوسانات درک بازار ثانویه بورس قیمت دلار نیز دارد، زیرا اکثر این سهام‌ها دلار محور هستند و با رشد قیمت دلار، فروش و در نتیجه سودآوری شرکت‌های موجود در شاخص بازار اول افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد.

به عنوان نکته آخر، می‌توان گفت که عملکرد این شاخص یا شاخص‌های دیگر، به تنهایی نشان دهنده عملکرد کل بازار نیست، زیرا در بیشتر موارد شاخص بازار اول می‌تواند مثبت باشد و اکثریت بازار قرمزپوش باشند یا اینکه بالعکس آن اتفاق بیفند، پس ملاکی برای قضاوت در ارتباط با کل بازار نیست. اگر به دنبال شاخصی هستید که میانگین عملکرد بازار را به شما نشان دهد، بهتر است تا شاخص هم وزن را دنبال کنید، زیرا در حرکت این شاخص، هر سهمی می‌تواند تاثیر یکسانی بر آن داشته باشد.

تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟

درک تمایز بین بازار اول و بازار دوم مهم است. وقتی شرکتی برای اولین‌بار سهام یا اوراق قرضه منتشر می‌کند و این اوراق را مستقیماً به سرمایه‌گذاران می‌فروشد، این معامله در بازار اصلی یا اول اتفاق می‌افتد.

برخی از رایج‌ترین و مشهورترین معاملات بازار اولیه، عرضه اولیه سهام یا عرضه‌های اولیه است. در حین عرضه سهام، یک معامله در بازار اولیه بین سرمایه‌گذار خریدار و بانک سرمایه‌گذاری تعهد کننده IPO اتفاق می‌افتد.

هرگونه درآمد حاصل از فروش سهام بازار اولیه پس از محاسبه هزینه‌های اداری بانک، به شرکت صادرکننده سهام می‌رسد.

اگر بعداً این سرمایه‌گذاران اولیه تصمیم به فروش سهام خود در شرکت بگیرند، می‌توانند این کار را در بازار ثانویه انجام دهند.

هرگونه معامله در بازار ثانویه بین سرمایه‌گذاران اتفاق می‌افتد و عواید حاصل از هر فروش به سرمایه‌گذار فروش می‌رسد نه به شرکتی که سهام را صادر کرده است یا به بانک پذیره‌نویسی.

قیمت‌های بازار اولیه اغلب از قبل تعیین می‌شوند، درحالی‌که قیمت‌ها در بازار ثانویه توسط نیروهای اساسی عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

اگر اکثریت سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بازار معتقد باشند که ارزش سهمی افزایش خواهد یافت، برای خرید آن اقدام می‌کنند و قیمت سهام به طور معمول افزایش می‌یابد. اگر شرکتی سرمایه خود را از دست بدهد یا نتواند درآمد کافی را به دست آورد، با کاهش تقاضا برای آن سهم، قیمت سهام آن کاهش می‌یابد.

همان‌طور که در تصویر فوق هم مشخص شده است، سرمایه ثبتی شرکت‌های بازار ثانویه بورس باید حداقل 200 میلیارد ریال، درصد شناوری آن‌ها حداقل 10% و سهامی عام باشند.

همچنین شرکت‌هایی که سرمایه و سودآوری و درصد شناوری آزاد مناسبی دارند (طبق جدول فوق) که نشان از چشم‌انداز مثبت و سودآوری مناسب شرکت دارد، در بازار اول پذیرفته می‌شوند.

تشخیص بازار اول و دوم

در تابلوی هر سهم بازاری که شرکت در آن پذیرش شده است، مشخص است و از قسمت مشخص شده در تصاویر می توانید نوع بازاری نماد را متوجه شوید.

برای مثال بانک ملت با نماد “وبملت” در بازار اول بورس و خودرو سازی سایپا با نماد “خساپا” در بازار دوم بورس قرار دارند.

خلاصه‌ای از تعریف و تمایز بازار اول و دوم بورس

شرکت‌ها و سهام در بورس اوراق بهادار تهران به دو دسته بازار اول و دوم (اصلی و ثانویه) تقسیم می‌شود. تقسیم‌بندی شرکت‌ها بر اساس معیارهای سازمان بورس است که درصد شناوری، میزان سرمایه، تعداد سهام‌داران، سابقه فعالیت از جمله معیارهای مهم دسته‌بندی شرکت‌ها می‌باشد.

در بازارهای سرمایه اولیه، سهام یا اوراق بهادار جدید معامله می‌شوند که آنها را از طریق عرضه اولیه (IPO) به خریداران یا شرکت‌های علاقه‌مند منتقل می‌کنند.

بازار ثانویه، بازاری است که سهام پذیرش شده از قبل، بین سرمایه‌گذاران معامله می‌شود. برخلاف بازار سرمایه اولیه که سرمایه‌گذاران مستقیماً از فروشنده خرید می‌کنند، سرمایه‌گذاران اوراق بهاداری را که قبلاً در بازار ثانویه دارند معامله می‌کنند.

بازارهای ثانویه سرمایه محدود به IPOS نیستند، هر سرمایه‌گذار می‌تواند در این بازار اوراق بهادار را معامله یا خریداری کند.

بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) ، بورس اوراق بهادار لندن و نزدک نمونه‌هایی از بازارهای ثانویه هستند.

برخلاف بازار اصلی که شرکت‌ها می‌خواهند در مدت‌زمان کوتاهی اوراق بهادار خود را بفروشند تا حجم موردنیاز را برآورده کنند، حجم اوراق بهادار معامله شده در بازار ثانویه با نوسان یا ثبات یا تقاضا و عرضه تعیین می‌شود و این نیز بر قیمت سهام تأثیر می‌گذارد.

دسته‌بندی بازارها از اقداماتی است که در بورس‌های دیگر نیز اجرا می‌شود. در واقع طبقه‌بندی بازار به بازار اول و دوم و بورس اقدامی است که توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران جهت شفافیت اطلاعاتی شرکت‌ها، مشخص‌شدن میزان نقدشوندگی سهام و درصد شناوری‌شان و . که بر اساس معیارهای مشخصی انجام می‌شود، صورت گرفت.