شباهت‌ طرح پانزی و هرمی

• در طرح پانزی معمولا خبری از فروش محصولات یا حتی خدمات نیست و تنها از افراد برای سرمایه گذاری دعوت می‌شود؛ اما در طرح شرکت‌های هرمی، معمولا یک محصول برای فروش داریم که در اغلب مواقع نیز کاملا بی ارزش است.
• اگر چه ۹۹ درصد شرکت‌های هرمی نیز با یک الگوی کلاهبرداری به میدان آمده و در نهایت نیز سرمایه اعضای خود را می‌برند، اما ساختار اولیه این شرکت‌ها می‌تواند قانونمند بوده و منع قانونی برای اداره نداشته باشد. این در حالی است که به طور کلی تمام طرح‌های پانزی، کلاهبرداری بوده و در صورت کشف توسط قانون، مورد پیگیری قضایی قرار خواهند گرفت.
• در طرح شرکت‌های هرمی، با یک ساختار به راستی هرمی و دعوت اعضای قدیمی از اعضای جدید روبرو هستیم، اما لزوما طرح‌های کلاهبرداری پانزی به این شکل پیش نخواهند رفت.

طرح پانزی چیست و چطور آن را شناسایی کنیم؟

همه ما به شکلی عاشق سودآوری بیشتر و رسیدن به درآمدهای بزرگ و ناگهانی هستیم. متاسفانه این علاقه بیش از اندازه به کسب سود از بازارهای مالی، سبب می‌شود تا افراد فریب طرح‌های کلاهبرداری چون طرح پانزی را خورده و سرمایه اولیه خود را خیلی زود از دست بدهند. این پروژه‌ها معمولا با زرق و برق زیادی همراه بوده و کاملا فریبنده هستند. خبر خوب این است که شما می‌توانید با شناخت طرح Ponzi، به موقع از افتادن در چنین دام کلاهبرداری نجات پیدا کرده و سرمایه خود را حفظ کنید.

با ما در بلاگ اکسبیتو همراه باشید تا ببینیم این طرح در شباهت‌ طرح پانزی و هرمی حوزه‌های مختلف، چون پانزی ارز دیجیتال و بورس چطور اجرایی می‌شود و چطور باید آن را از طرح‌های واقعی سرمایه گذاری شناسایی کرد.

طراحی پانزی (Ponzi) چیست؟

طرح پانزی در واقع یکی از تکنیک‌های نه چندان جدید کلاهبرداری است که احتمالا تا به حال بارها و بارها درباره آن شنیده و تنها نمی‌دانستید که این مدل از کلاهبرداری، دارای چنین عنوانی است. در این الگوی قدیمی کلاهبرداری، یک شخص یا تیم با سوء استفاده از ناآگاهی و عدم داشتن اطلاعات افراد، آن‌ها را با وعده سودآوری زیاد فریب داده و از سرمایه آن‌ها در یک چرخه باطل استفاده می‌کند.

در این دوران که کریپتو و ارز دیجیتال بیش از هر زمان دیگری رونق پیدا کرده است، استفاده از این طرح در حوزه رمزارزها نیز شدت پیدا کرده و کلاهبرداری‌های زیادی در باب آن رخ می‌دهد.

الگوی ساده‌ای در پشت این تکنیک کلاهبرداری وجود دارد. طرح پانزی، با پولی که از فریب خوردگان جدید به دست می‌آورد، سود پرداختی به قدیمی‌ترها را پوشش داده و به این شکل، در ظاهر به نظر می‌رسد که او به وعده‌های خویش عمل کرده و قادر به پرداخت سودهای بالایی است که از ابتدا وعده داده بود.

البته متاسفانه این الگو ادامه‌ای نداشته و یک جایی با انباشت میزان پول لازم و رسیدن شخص یا تیم کلاهبردار به نقطه‌ای که مایل بوده، به کلی بساط کار خود را جمع کرده و دیگر از اون خبری نخواهد بود. این نقطه‌ای است که سرمایه گذاران به دام افتاده، نه تنها سودی دریافت نکرده، بلکه متوجه خواهند شد که به کلی در یک دام کلاهبرداری قرار داشته و سرمایه اصلی خود را نیز از دست داده‌اند.

اگر شنیده باشید، در بازار رمزارزها نیز از این طرح کلاهبرداری بسیار استفاده شده و با وعده سودآوری‌های عجیب، دارندگان ارزهای دیجیتال فریب خورده و سرمایه خود را در اختیار افراد ناشناس قرار می‌دهند. حتی در فرمی با طرح کرایه دادن حساب کاربری صرافی دیجیتال، وعده سودآوری داده شده و به این شکل از حساب کاربری افراد برای پولشویی و کارهای خلاف دیگر استفاده می‌شود. البته این با ساختار طرح پانزی متفاوت است، اما به طور کلی حاکی از پتانسیل‌های کلاهبرداری در این حوزه است.

چگونه یک طرح پانزی را تشخیص دهیم؟

برای آن که بتوانید یک کلاهبرداری پانزی را به درستی تشخیص دهید، لازم است که چرخه فعالیت آن را به خوبی بشناسید. این طرح معمولا از یک چهارچوب مشخص برخوردار است که رکن اول اصلی آن را تبلیغات تشکیل می‌دهد. از آن جایی که معمولا طرح‌های کلاهبرداری Ponzi، وابسته به سازمان یا شرکت‌های مشهور نیستند، برای معرفی اولیه خود، نیاز به تبلیغات زیادی دارند.

بسته به دوران، این تبلیغات در الگوهای مختلفی شکل گرفته است که البته این روزها می‌تواند از بستر شبکه های اجتماعی باشد که بیشترین طیف مخاطب را دارد.

پس از آن که تبلیغات به شکل موثر انجام شد، سرمایه گذاری افراد فریب خورده آغاز شده و رفته رفته پول وارد چرخه می‌شود. با راه افتادن این پول‌ها، امکان پرداخت سود وعده داده شده برای کلاهبردار میسر شده و گروه‌های قبلی از پول گروه‌های جدید، متنعم می‌شوند. به این شکل با پیچیده شدن صدای شهرت پرداخت سود از سوی کلاهبردار، سرمایه گذاران جدیدی به خیال آن که آن‌ها نیز برداشت سود قابل توجهی خواهند داشت؛ به این چرخه اضافه خواهند شد.

اگر سرمایه گذار جدیدی به چرخه پانزی وارد نشود، ادامه چرخه برای شخص کلاهبردار معنایی ندارد و با قطع زنجیره، پول باقی مانده را برداشته و به مکان نامعلومی می‌گریزد و در صورتی که پول تجمیع شده به حد زیادی رسیده و برای کلاهبردار کافی باشد، کلاهبردار طعمی برای ادامه دادن در این چرخه نداشته و با قطع زنجیره، پول‌ها را تصاحب کرده و ناپدید می‌شود.

چطور از کلاهبرداری پانزی در امان بمانیم؟

برای آن که بتوانید از کلاهبرداری های پانزی در امان بمانید و فریب چنین الگوهای سرمایه گذاری را نخورید، باید نکات زیر را در نظر داشته باشید:

1. تبلیغات بزرگ و زیاد از حد غلو شده، نگران کننده هستند و باید با احتیاط نسبت به آن‌ها تفکر کنید. به طور مثال اگر به شما گفته می‌شود که از این طریق میزان رمزارز زیادی به دست خواهید آورد که با منطق سازگار نیست، حتما نسبت به آن تردید کنید.
2. سودهای زیاد و خارج از عرف معمول، به احتمال بسیار زیاد محلی از تردید بوده و نشان از یک کلاهبرداری بزرگ دارند.
3. مشخص نبودن هویت و جایگاه واقعی نفرات مسئول پروژه‌های سرمایه گذاری معرفی شده، یک نشانه قابل توجه است.
4. مشخص نبودن کامل فعالیت اقتصادی که قرار است سود ناشی از آن به شما تعلق بگیرد.
5. نداشتن دفتر کار مشخص یا اطلاعات تماس دقیق که البته در بسیاری مواقع نیز با وجود این موارد، همچنان با یک طراح پانزی روبرو هستیم.

تاریخچه طرح پانزی

جالب است بدانید که نام این طرح کلاهبرداری که برای بسیاری از ما آشناست؛ چون طرح پانزی از نام یک کلاهبردار بزرگ در تاریخ جهان گرفته شده است. چارلز پانزی (Charles Ponzi)، کسی بود که در تاریخ (حدود سال ۱۹۲۰میلادی) به دلیل کلاهبرداری‌های سازمان یافته‌اش، به شهرت زیادی رسید.

بزرگترین کلاهبرداری پانزی این بود که کوپن‌های تخفیفی اداره پست را به فروش رسانده و چنین وانمود می‌کرد که خریداران این کوپن‌ها، پس از ۴۵روز، به سودی نزدیک به ۵۰ درصد دست خواهند یافت.

فعالیت‌های کلاهبردارانه وی در آن زمان، منجر به تحصیل پولی نزدیک به ۲۰ میلیون دلار به نرخ سال ۱۹۲۰ میلادی شد. این سود بسیار بزرگی بود که بسیاری را در آن دوران وسوسه کرد و چارلز پانزی نیز با فروش کوپن‌های جدید، به سرمایه گذاران دوره‌های قبلی، تا مدتی سود پرداخت می‌کرد و این پرداخت سود، باعث می‌شد تا همچنان مشتریان تازه‌ای پیدا کند.

مثال‌هایی از طرح Ponzi در ارز دیجیتال

بازار ارز دیجیتال نیز که این روزها از داغ‌ترین بازارهای مالی جهانی به حساب می‌آید، بسیار مستعد شکل گرفتن کلاهبرداری‌های مختلف از جمله طرح‌های پانزی است. با توجه به غیرمتمرکز بودن رمزارزها و همین طور امکان جذب سرمایه از جای جای جهان، عجیب نیست که این روزها کلاهبرداران حرفه‌ای، در این بازار نیز نفوذ پیدا کرده باشند. به واقع جرایم مالی در بازار ارزهای دیجیتال با سهولت و سرعت بیشتری اتفاق افتاده و پتانسیل بالاتری برای کلاهبرداری‌های بی نام و نشان در این حوزه وجود دارد.

استخراج ابری از جرایم پانزی

اگر بخواهیم مثالی از کلاهبرداری پانزی در بازار ارزهای دیجیتال بزنیم؛ بزرگترین و در عین حال عجیب‌ترین آن‌ها، استخراج ابری یا Cloud mining است. جالب است بدانید که بیشتر شرکت‌های این چنینی به جای آن که به راستی نسبت به استخراج رمزارزها بپردازند، با دریافت پول از سرمایه گذاران جدید، سود سرمایه گذاران قدیمی‌تر را پرداخت کرده و به این شکل کار خود را در چرخه فعالیت نشان می‌دهند. لازم به ذکر است که همه شرکت‌های استخراج ابری نیز در حال کلاهبرداری نبوده و برخی از آن‌ها به راستی این فعالیت را انجام می‌دهند.

استخراج با ربات‌های تلگرامی

ماینینگ رمزارزها با ربات‌های تلگرامی نیز مثال واضح دیگری از جرایم پانزی است که با عضو شدن نفر جدید و به دست آوردن چند توکن یا الماس، کار آغاز شده و خرید الماس با ارز دیجیتال چون بیت کوین شکل می‌گیرد. این واریز وجه برای استخراج الماس ادامه پیدا کرده و اعضای جدید نیز با شنیدن تبلیغات مثبت، جذب خواهند شد.

به این ترتیب کلاهبردار که تنها از یک بات تلگرامی استفاده کرده، به مقدار زیادی رمزارز، به طور مثال بیت کوین دست خواهد یافت و در زمان لازم، با تصاحب همه این دارایی، کاملا غیب شده و سرمایه گذاران نیز هیچ راه قانونی یا غیرقانونی برای دستیابی به وی نخواهند داشت.

تفاوت طرح پانزی با شرکت های هرمی

تا اینجای کار، احتمالا شما نیز بر این عقیده هستید که طرح پانزی، شباهت زیادی با طرح کلاهبرداری شرکت‌های هرمی دارد. اگر چه به راستی نیز این دو الگوی کلاهبرداری، شباهت‌های زیادی با هم داشته که اصلی‌ترین آن وعده‌های دروغ و پوچ و به یغما بردن سرمایه مردم است؛ اما در برخی ریزه کاری‌ها نیز با هم متفاوت هستند.

در ادامه مطلب، به اصلی‌ترین تفاوت‌های این دو طرح می‌پردازیم که شامل موارد زیر می‌شود:

• در طرح پانزی معمولا خبری از فروش محصولات یا حتی خدمات نیست و تنها از افراد برای سرمایه گذاری دعوت می‌شود؛ اما در طرح شرکت‌های هرمی، معمولا یک محصول برای فروش داریم که در اغلب مواقع نیز کاملا بی ارزش است.
• اگر چه ۹۹ درصد شرکت‌های هرمی نیز با یک الگوی کلاهبرداری به میدان آمده و در نهایت نیز سرمایه اعضای خود را می‌برند، اما ساختار اولیه این شرکت‌ها می‌تواند قانونمند بوده و منع قانونی برای اداره نداشته باشد. این در حالی است که به طور کلی تمام طرح‌های پانزی، کلاهبرداری بوده و در صورت کشف توسط قانون، مورد پیگیری قضایی قرار خواهند گرفت.
• در طرح شرکت‌های هرمی، با یک ساختار به راستی هرمی و دعوت اعضای قدیمی از اعضای جدید روبرو هستیم، اما لزوما طرح‌های کلاهبرداری پانزی به این شکل پیش نخواهند رفت.

چطور گرفتار جرایم پانزی نشویم؟

برای آن که در حوزه ارز دیجیتال یا هر حوزه مالی دیگری، دچار طرح پانزی ارز دیجیتال و . نشوید، لازم است که از افتادن در دام تبلیغات غلو شده و وعده سودهای عجیب دوری کنید. بدیهی است که سودآوری از یک اندازه‌ای بیشتر، هیچ محل منطقی نداشته و قطعا در پی آن، یک طرح کلاهبرداری بزرگ نهفته است. شما چه تجربه‌ای در این باره دارید؟

طرح پانزی چیست و چه تفاوتی با طرح هرمی دارد؟

شاید تاکنون به افرادی برخورده باشید که با وعده‌ی سود زیاد در قبال سرمایه گذاریتان، سعی در جلب رضایت شما دارند. به عنوان مثال این افراد برای شما مشخص می‌کنند که در پایان ماه بیش از 15 درصد سود حاصل از سرمایه‌ی خود را دریافت می‌کنید. اگر با چنین مواردی مواجه شدید، احتمالا در دام یک ترفند یا حقه پانزی افتاده‌اید که هدف آن کلاهبرداری از شما می‌باشد. در این مقاله سعی می‌‌‌کنیم که روشهای مختلف حقه پانزی و همچنین تفاوت آن با طرح‌‌‌های هرمی را برای شما به صورت کامل شرح دهیم.

منظور از حقه پانزی چیست؟

طرح پانزی روشی است برای کلاهبرداری، که در آن طراح پانزی یا به عبارت دیگر کلاهبردار با دادن وعده‌ی سودهای نجومی به افراد ناآگاه قصد فریب آنان را دارد و با دادن تضمین‌‌‌هایی به آنها این اطمینان را می‌دهد که با سرمایه‌‌‌گذاری می‌توانند به سودهای کلان دست پیدا کنند. در آغاز حقه پانزی برای کسب اعتماد بیشتر، سود افراد قدیمی از پول افراد جدید پرداخت می‌شود تا افراد قدیمی با اعتماد بیشتر، افراد جدیدی را جذب این طرح کنند. این طرح در پایان به دلیل نبود سرمایه گذار جدید و عدم پرداخت سود از جانب طراح شکست خورده و خالق این سیستم با سرمایه جذب شده متواری می‌شود. مثال زیر نمونه‌‌‌ای از طرح پانزی می‌باشد:

آقای ایکس قصد دارد با ترفند پانزی از مردم کلاهبرداری کند. او در ابتدا یک سایت یا شرکت جعلی را تاسیس می‌کند و با تبلیغ گسترده به مردم وعده می‌دهد که اگر هر فرد 2 میلیون تومان سرمایه گذاری کند، در پایان هر ماه 400 هزارتومان معادل 20 درصد سود به آنها پرداخت می‌کند. پس از گذشت یک ماه سود افراد قدیمی‌‌‌تر را از سرمایه‌ی افراد جدید پرداخت می‌کند. با این کار اعتماد اشخاص را بدست آورده و در نتیجه افراد بیشتری را برای خود جذب می‌کند. این فرآیند تا زمانی ادامه دارد که سرمایه گذار جدید وجود داشته باشد و پس از اشباع شدن آن و نبود سرمایه‌‌‌گذار جدید، آقای ایکس با پول جمع شده پا به فرار می‌گذارد. متاسفانه اینترنت باعث شده است که حقه‌‌‌های پانزی گسترش پیدا کنند زیرا در اینترنت زمینه تبلیغات بیشتر می‌باشد.

نام پانزی از کجا آمده و طول عمر آن چقدر است؟

پانزی از نام چارلز پانزی (Charles Ponzi) یکی از مشهورترین کلاهبرداران تاریخ، گرفته شده است. چارلز پانزی در دهه 1920 در آمریکا، به مردم وعده‌ی سود 50 درصدی در طی 45 روز یا سود 100 درصدی در 90 روز را می‌داد. او با استفاده از سرمایه‌ی سرمایه گذاران جدید، سود سرمایه‌گذاران قدیمی را پرداخت می‌کرد. چارلز با این طرح ابداعی توانست بیش از 20 میلیون دلار کلاهبرداری کند. اما همانطور که گفته شد، طرح‌‌‌های پانزی تا زمانی کارکرد دارند که سرمایه گذار جدیدی وجود داشته باشد یا خود فرد کلاهبردار از مقدار پول بدست آمده رضایت داشته باشد. تاکنون هیچ حقه پانزی بیش از 2 سال دوام نیاورده است.

طریقه‌ی عملکرد طرح پانزی

روح درونی طرح‌‌‌های پانزی مشابه است اما ظاهر و نحوه کار می‌تواند متفاوت باشد.

1- تبلیغات فریب دهنده

زمانی که تبلیغات فریب دهنده و وسوسه کننده صورت می‌گیرد، ابتدا عده‌ی کمی سرمایه گذاری اندکی را انجام می‌دهند. همچنین دیده شده است که بعضی از حقه‌‌‌های پانزی به صورت بازاریابی شبکه‌‌‌ای انجام می‌پذیرند و در این نوع روش به کاربر وعده داده می‌شود که با جذب عضو جدید سود بیشتری را دریافت خواهد کرد.

2- واریز سودهای اولیه به منظور جلب اعتماد

در اوایل حقه پانزی سودهای وعده داده شده به طور مرتب واریز می‌شوند و با این کار اعتماد سرمایه‌ گذاران بیشتر می‌شود. این سودها با استفاده از سرمایه‌ی سرمایه گذاران جدید و یا سرمایه اولیه طراح تامین می‌گردد.

3- وارد شدن سرمایه زیاد

پس از بدست آوردن اعتماد سرمایه گذار، سرمایه بسیار زیادی وارد سیستم می‌شود. سرمایه گذار قدیمی علاوه بر افزایش سرمایه خود، این سیستم را به دوستان و نزدیکان خود معرفی می‌کند. متاسفانه دیده شده که بعضی افراد به علت بی توجهی و ناآگاهی برای سرمایه گذاری بیشتر اقدام به دریافت وام یا فروش وسایل خود می‌کند.

4- از بین رفتن طرح

مراحل 1 تا 3 آنقدر تکرار می‌شوند تا دیگر سرمایه‌ گذار جدیدی وجود نداشته باشد. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، طراح پانزی به صورت ناگهانی ناپدید می‌شود.

خصوصیات اصلی تمام طرح های پانزی

قول سودهای نجومی و تضمینی

قول سود دادن به صورت نجومی یکی از پایه‌‌‌های اصلی این طرح است. منظور این است که اگر به شما گفته شود در یک ماه بیش از 30 درصد سود داده می‌شود، بدون هیچ ریسکی باید به پانزی یا کلاهبرداری بودن آن شک کنید، زیرا می‌توانید با یک بررسی ساده به این نتیجه برسید که اگر خود شما با آن پول همان کار را انجام دهید هیچ وقت به این مقدار سود دست پیدا نخواهید کرد.

ناشناس بودن هویت طراح

قطعا یک کلاهبردار یا طراح پانزی نمی‌‌‌خواهد هویتش شناخته شود و معمولا در طرح‌‌‌های پانزی نیز به این صورت است که اطلاعات دقیق یا درستی در مورد تیم یا فرد گرداننده حقه پانزی وجود ندارد.

مشخص نبودن نوع فعالیت‌‌‌ها

یک طراح پانزی هیچ وقت به صورت کامل به سرمایه گذار توضیح نمی‌دهد که چگونه این سود را بدست می‌آورد یا توضیح نمی‌دهد که با چه روشی ریسک این کار را پایین می‌آورد. ممکن است سرمایه‌‌‌گذار را از مکان سرمایه گذاری (مانند محیط استخراج ارز دیجیتال) مطلع کند اما هیچ وقت توضیح دقیقی در مورد روش انجام این کار نمی‌دهد.

نداشتن آدرس معتبر

یک حقه پانزی شماره تلفن معتبر یا دائمی و یا حتی مکان دائمی و معتبری ندارد. شناخته نشدن در طرح‌‌‌های پانزی یکی شباهت‌ طرح پانزی و هرمی از مهم‌‌‌ترین خصوصیات آن است.

روش های غیرمعمول برای انتقال پول

در حقه پانزی، طراح سعی می‌کند که سرمایه‌‌‌ها را از درگاه‌‌‌های غیرقانونی و یا از طریق ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم دریافت کند تا قابلیت رهگیری نداشته باشند.

عدم دریافت مجوزهای قانونی

طرح‌‌‌های پانزی قابلیت دریافت مجوزهای قانونی را ندارند. هرچند که دیده شده بعضی طراحان پانزی به گونه‌‌‌ای عمل کردند که حتی مقامات مربوطه نیز فریب خورده و مجوز را برای آنها صادر کرده‌‌‌اند. البته بعضی از طرح‌‌‌های پانزی نیز با رانت و پارتی، مجوز لازم را دریافت کرده‌‌‌اند.

تفاوت شرکت های هرمی با پانزی

طرح‌‌‌های پانزی بدلیل شباهت بسیار زیادی که با روش کار شرکت‌‌‌های هرمی دارد در بیشتر مواقع به اشتباه یکی تصویر می‌‌‌شوند. اما با دقت بیشتر به جزئیات متوجه خواهیم شد که این دو طرح با هم تفاوت‌‌‌هایی نیز دارند.

طرح هرمی چیست؟

طرح هرمی روشی است که در آن به افراد وعده می‌دهند که با آوردن عضو جدید، سود بیشتری می‌توانند دریافت کنند. در این شرکت‌‌‌ها کالا نیز فروخته می‌‌‌شود. به مثال زیر دقت کنید:

یک کلاهبردار تعدادی ماینر را برای فروش می‌گذارد و به مشتریان خود اعلام می‌کند که این ماینرها با محصولات شرکت‌‌‌های دیگر متفاوت است و بیان می‌کند که پس از استفاده از آن نتیجه مطلوب‌‌‌تری دریافت خواهند کرد. زمانی که یکی از محصولات فرد کلاهبردار به فروش می‌رود، کلاهبردار به خریدار اعلام می‌‌‌کند که اگر افراد دیگر از جانب او برای خرید این محصول اقدام کنند، درصدی از سود فروش به او تعلق می‌‌‌گیرد. کلاهبردار به مشتری خود می‌گوید که با این کار می‌تواند ثروتمند شود. کلاهبردار اینگونه محصول بی ارزش خود را گران تر فروخته است و با وسوسه کردن خریداران خود سرمایه ‌بیشتری جذب می‌کند. حتی اگر مشتری کسی را معرفی نکند، محصول خود را گران‌‌‌تر از قیمت واقعی فروخته است.

در طرح‌‌‌های هرمی، کلاهبردار کالای خود را گران‌‌‌تر به مشتریان خود به فروش رسانده است پس تا زمانی که افراد جدید وارد شوند این طرح نیز ادامه می‌یابد. بدیهی است با پایان یافتن ورودی افراد جدید، سودی نیز به بقیه پرداخت نمی‌‌‌شود. حتی کلاهبردار می‌تواند از یک زمانی به بعد محصولی را برای خریدار ارسال نکند و با پول‌‌‌های جمع شده پا به فرار بگذارد.

شباهت ها و تفاوت های طرح پانزی و طرح هرمی

شباهت:

1-هر دو برای ادامه دادن طرح و بقای خود نیاز دارند که افراد جدید را جذب طرح خود کنند.

2-هر دو طرح با دادن پیشنهادهای وسوسه انگیز سعی در جلب رضایت فرد دارند.

تفاوت:

1- طراح پانزی معمولا مدعی است که سرمایه‌‌‌ی شما را در بازارهای مالی تزریق و استفاده می‌‌‌کند در حالی که در شرکت‌‌‌های هرمی معمولا با فروش یک کالا یا خدمات این چنینی رو به رو هستیم.

2-حقه پانزی می‌‌‌تواند به صورت بازاریابی شبکه‌‌‌ای نباشد اما در طرح‌‌‌های هرمی اعضای پیشین باید اعضای جدید را به سیستم معرفی کنند.

3- حقه پانزی کاملا کلاهبرداری است اما طرح هرمی می‌تواند به صورت قانونی نیز صورت بگیرد.

ورود طرح های هرمی و پانزی در ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال بدلیل داشتن ویژگی‌‌‌های خاص وسیله‌ی خوبی برای انجام دادن طرح‌‌‌های پانزی و هرمی می‌باشند. یکی از این ویژگی‌‌‌ها نداشتن قابلیت رهگیری در تراکنش‌‌‌های ارز‌‌‌های دیجیتال است که به راحتی هویت طراحان پانزی و هرمی مخفی می‌ماند. علاوه بر آن بازار ارزهای دیجیتال مکانی مناسب برای دریافت سرمایه و پرداخت سود می‌باشد، زیرا در آن می‌توان از تمام کشورها سرمایه جذب کرد و به آسانی سود آنها را پرداخت کرد. ممکن است قبلا نام پروژه‌‌‌های دابل وی و شبکه پای نتورک را شنیده باشید که پروژه‌‌‌های جدید کلاهبرداری در این حوزه هستند. البته ممکن است سایت‌‌‌های اسکم بیت کوین را هم دیده باشید و این تصور برای شما ایجاد شود که بیت کوین کلاهبرداریست. در حالی که بیت کوین واقعا کلاهبرداری نیست ولی با توجه به اعتبار فزاینده آن، سایت‌‌‌های مختلف با سواستفاده از نام آن اقدام به کلاهبرداری می‌‌‌کنند.

بزرگ ترین حقه پانزی در ارز دیجیتال

بیت کانکت (Bitconnect) یک پلتفرم برای سرمایه گذاری در بازار ارز دیجیتال بود که در سال 2017 از محبوبیت بسیاری برخوردار شد. ارز دیجتال بیت کانکت BCC نام داشت و صرافی‌‌‌های نامدار از این ارز حمایت می‌کردند اما در ژانویه 2018 پس از بررسی نهادهای نظارتی و تنظیم کننده بازار، مشخص شد که بیت کانکت یک پانزی بزرگ در بازار ارز دیجیتال است. پس از انتشار این خبر BCC در همان ساعات اولیه، 90 درصد ارزش خود را از دست داد و در همان ماه ارزش آن از 400 دلار به 7 دلار رسید. هم اکنون ارزش این ارز 0 دلار می‌باشد و به عبارت دیگر یک ارز مرده به حساب می‌آید.

ماینینگ ابری (Cloud mining)

بخش وسیعی از کلاهبرداری‌‌‌های پانزی در حوزه‌ی ارز دیجیتال به سایت‌‌‌های استخراج ابری اختصاص دارند که ادعا می‌کنند با سرمایه‌ی سرمایه‌‌‌گذاران اقدام به استخراج ارز دیجیتال می‌کنند. اما همانطور که گفتیم اغلب این سایت‌‌‌ها نیز از سرمایه افراد جدید سود افراد قدیمی را پرداخت می‌کنند. یک سایت معتبر در ماینینگ ابری به جای دادن وعده‌‌‌های سود کلان، فقط اقدام به فروش قدرت هش می‌کند.

فروش توکن های بدون ارزش

فروش این نوع توکن‌‌‌ها به خودی خود پانزی نیست، اما بعضی از طراحان پانزی با استفاده از این روش سرمایه‌ را به صورت بیت کوین دریافت می‌کنند ولی در زمان پرداخت سود، مبلغ مورد نظر را با ارزهای دیجیتال ساختگی خود پرداخت می‌کنند و به سرمایه گذاران این امید را می‌دهند که ارز پرداخت شده در آینده از محبوبیت بالایی برخوردار خواهد شد. این ارزهای دیجیتال در اصطلاح عام شِت کوین نامیده می‌‌‌شوند. این طرح‌‌‌ها با افزایش قیمت بیت کوین بسیار رایج‌‌‌تر شده‌‌‌اند.

استخراج ارز دیجیتال با ربات تلگرام

ربات‌‌‌های تلگرام با تبلیغات فریبنده کسب درآمد بیت کوینی از تلگرام وارد طرح‌‌‌های پانزی شدند. نحوه‌ی عملکرد آن به این صورت است که وقتی وارد ربات می‌شوید، در آغاز خود ربات به شما تعدادی سکه می‌دهد و شما با آن سکه‌‌‌ها می‌توانید دستگاه استخراج ارز دیجیتال (به صورت مجازی) دریافت کنید. برای سود بیشتر معمولا این ربات‌‌‌ها به شما 2 راه پیشنهاد می‌دهند:

1-با لینک مخصوص خود شروع به عضوگیری کنید تا سودی از زیرمجموعه خود دریافت کنید.

2- با خرید بیت کوین، سکه‌‌‌های خود را افزایش دهید و تعداد دستگاه‌‌‌های استخراج کننده خود را بیشتر کنید.

پس از انجام روش اول هنگام برداشت سود خود درخواست ارسال ارزهای استخراج شده از طریق ربات را به کیف پول خود می‌دهید که احتمالا با پیغام زیر روبه رو می‌شوید:

(برای برداشت ارزهای استخراج شده ربات، باید زیر مجموعه شما پرداخت بیت کوینی داشته باشد) و عملا هیچ پرداختی به شما صورت نمی‌گیرد. این روش یک طرح پانزی پیشرفته است.

سرمایه گذاری در املاک، خودرو، بورس و…

نوع دیگری از حقه پانزی به این صورت است که با وعده‌‌‌های سرمایه گذاری در املاک یا بورس و یا خودرو در کشورهای دیگر صورت می‌پذیرد. در این روش به سرمایه گذار گفته می‌شود مقداری املاک در لندن به نام آنها خریداری شده است و در بعضی مواقع برای جلب اعتماد، یک سند جعلی را نیز به اسم فرد صادر می‌کنند و عکس آن را برای سرمایه گذار ارسال می‌کنند.

سخن پایانی

حقه پانزی کلاهبرداری و طراح آن کلاهبردار می‌‌‌باشد که سازوکار آن به مانند طرح هرمی با وعده سود زیاد و تضمین سود آن صورت می‌پذیرد. برای اعتماد بیشتر سرمایه گذاران در ماه‌‌‌های ابتدایی، سود آنها به طور مرتب پرداخت می‌شود و این عمل با پول سرمایه گذران جدید صورت می‌‌گیرد. اما پس از مدتی کلاهبردار متواری شده و سودی را پرداخت نمی‌کند.

تشخیص طرح‌‌‌های پانزی آنچنان دشوار نیست و ماهیت آنها دادن سود فراوان با تضمین و ناشناس بودن طراح و نوع کارکرد آن است که متاسفانه با رونق گرفتن بازارهای سرمایه‌ای ارز دیجیتال، این طرح‌‌‌ها نیز در حال گسترش می‌‍‌‌‌باشند، زیرا تشخیص هویت در تراکنش های بازار ارز دیجیتال کاری بسیار دشوار است.

معرفی طرح پانزی و نحوه تشخیص آن

طرح پانزی با شکل‌ها و نام‌های متفاوتی مثل سود تضمینی در عرصه ارزهای دیجیتال یا سرمایه‌گذاری پرسود در بورس جهانی به دنبال کلاهبرداری از افراد هستند. در این متن شما را با ماهیت طرح‌های پانزی، تاریخچه آن، نحوه کارکرد این نوع از طرح‌ها و نحوه تشخیص آن آشنا می‌کنیم. علاوه بر موضوعات اشاره شده سعی خواهیم کرد تا تفاوت این نوع از کلاهبرداری‌ها با طرح‌های هرمی را مشخص کرده و تعدادی از طرح‌های پانزی موجود در عرصه ارزهای دیجیتال را توضیح دهیم تا فریب تبلیغات آن‌ها را نخورید و دارایی خود را بر باد ندهید!

طرح پانزی Ponzi Scheme چیست؟

طرح پانزی، ترفندی برای کلاهبرداری است که در آن طراح پانزی به افراد وعده می‌دهد که اگر پول و دارایی خود را در اختیار او قرار دهند، این پول‌ها صرف کارهای مهمی خواهد شد و سرمایه‌گذاران به صورت تضمینی مبلغ سود هنگفتی را دریافت خواهند کرد. در طرح پانزی معمولا سود افراد قدیمی از پول سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌شود تا اعتماد افراد را جلب کرده و سرمایه‌گذاران بیشتری جذب سیستم شوند. در آخر به دلیل اشباع شدن سیستم و یا نبود سرمایه‌گذاران جدید این طرح متوقف شده و فرد کلاهبردار با مقدار زیادی پول فرار می‌کند.

تاریخچه طرح پانزی

نام این طرح برگرفته از نام یکی از مشهورترین کلاهبرداران تاریخ یعنی چارلز پانزی است. چارلز پانزی با فروش کوپن‌های تخفیف‌دار اداره پست به سرمایه‌گذاران وعده 50 درصد سود در 45 روز و یا 100 درصد سود در 90 روز را می‌داد. او با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید سود سرمایه‌گذاران قبلی را پرداخت می‌کرد. این شخص از طریق چنین طرحی توانست در دهه 1920 در آمریکا بیش از 20 میلیون دلار کلاهبرداری کند.

این کوپن‌های پستی که کوپن پاسخ بین‌المللی و یا IRC نام داشتند به افرادی در کشورهای دیگر فروخته می‌شدند که این افراد با استفاده از آن می‌توانستند هزینه ارسال پستی را انجام دهند. قیمت این کوپن‌ها چون در کشورهای مختلف متفاوت بود، به پانزی اجازه می‌داد تا بر اساس محاسبات انجام شده و فروش هوشمندانه آن سود زیادی به جیب بزند. مخالفت بانک‌های مشهور با حمایت از تجارت پانزی باعث شد تا او از طریق راه‌اندازی یک شرکت سهام بتواند از سرمایه‌گذاری دیگران برای کسب سود بیشتر اقدام کند.

طول عمر یک طرح پانزی

طول عمر طرح پانزی وابسته به نوع تبلیغات و جذب مشتری است. چنین طرح‌هایی تا زمانی که سرمایه‌گذاران جدیدی به طرح ملحق شوند، ادامه پیدا می‌کند. هر وقت سرمایه‌گذار جدیدی وارد چرخه نشود، قاعدتا طرح پانزی برای طراح آن دیگر سودی ندارد و در صورتی که پول قابل توجهی جمع‌آوری شده باشد، طراح با سرمایه افراد دیگر متواری می‌شود. در کل طبق قواعد تصاعد و جمعیت، یک طرح پانزی معمولا بیش از دو یا سه سال دوام نمی‌آورد.

اصول و نحوه کارکرد طرح پانزی

با این که طرح‌های پانزی می‌توانند شکل‌های مختلفی به خود بگیرند، اما اگر دقیق به آن توجه کنیم می‌بینیم که همه آن‌ها از یک چرخه خاص پیروی می‌کنند. اصول طرح‌های پانزی عبارتند از:

تبلیغات فریبنده

هنگام شروع طرح پانزی، طراح آن از طریق تبلیغات اینترنتی در گروه‌های اجتماعی افرادی را ترغیب به سرمایه‌گذاری می‌کند. بیشتر چنین کلاهبرداری‌هایی از روش‌های نوین بازاریابی نیز استفاده می‌کنند و به کاربران گفته می‌شود که اگر بتوانند فرد جدیدی را به طرح دعوت کنند، سود دریافتی‌شان بیشتر خواهد شد.

واریز سودهای اولیه و جلب اعتماد

همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، سود سرمایه‌گذاران قدیمی از دارایی‌های ورودی سرمایه‌گذاران جدید و یا حتی از سرمایه اولیه خود کلاهبردار پرداخت می‌شود. واریز کردن مرتب سود در دوره‌های مشخص باعث می‌شود تا اعتماد کاربران بیشتری به طرح جلب شود و در نتیجه مقادیر بیشتری سرمایه‌گذاری خواهد شد.

سود ثابت با وجود تغییر بازار

با این که در بازارهای عادی قیمت‌ها دائما در حال بالا و پایین شدن هستند، طراح برای نشان دادن ثبات طرح، مقدار ثابتی از سود را به سرمایه‌گذاران می‌دهد تا افراد بیشتری به عضو شدن در طرح پانزی تشویق شوند.

دریافت حجم زیاد سرمایه

بعد از جلب شدن اعتماد کاربران، سرمایه‌گذاران قدیمی پول بیشتری در طرح سرمایه‌گذاری کرده و دوستان و آشنایان زیادی را به طرح دعوت می‌کنند. بعضی از سرمایه‌گذاران ممکن است به خاطر موفقیت اولیه طرح، برای تزریق پول بیشتر به طرح زیر بار وام‌های سنگین رفته و یا حتی خانه و خودروهای خود را نیز بفروشند.

فروپاشی طرح پانزی

مراحل بالا برای مدت نه چندان طولانی تکرار می‌شوند تا بر اساس قانون تصاعد و جمعیت بالاخره تعداد سرمایه‌گذارهای جدید کمتر و کمتر شده و طراح طرح پانزی با سرمایه‌های جمع شده متواری می‌شود.

نحوه تشخیص طرح پانزی

یک طرح‌ پانزی را می‌توان از روی ویژگی‌های آن شناسایی کرد. بهتر است حواس خود را در صورت برخورد با موارد زیر کاملا جمع کنید:

وعده سود تضمینی و نجومی

یکی از ویژگی‌های اصلی طرح‌های پانزی فریب دادن کاربران با وعده سودهای زیاد و تضمینی است. قیمت‌ها در بازارهای مالی همان‌طور که قبلا اشاره داشتیم، همواره در حال نوسان است ولی با این حال در طرح پانزی سود ثابت و بالا تضمین داده می‌شود که در تجارت‌های قانونی این موضوع امکان‌پذیر نیست.

ناشناس بودن طراح

طراحان یا همان کلاهبرداران برای شناسایی نشدن، اطلاعات خود را یا منتشر نمی‌کنند و یا از اسامی و اطلاعات تماس جعلی استفاده می‌کنند.

ابهام در فعالیت‌ها

هیچ وقت نحوه گردش کار و کسب سود در طرح‌های پانزی با شفافیت توضیح داده نمی‌شود. معمولا فقط به کاربران گفته می‌شود که دارایی آن‌ها در بورس و یا ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری شده است ولی نحوه انجام آن و تضمین سودهای پرداختی به هیچ وجه توضیح داده نمی‌شود.

اطلاعات تماس نامعتبر و ناقص

بیشتر طرح‌های پانزی آدرس و شماره تلفن معتبری به سرمایه‌گذاران ارائه نمی‌کنند. طراحان برای ناشناس ماندن از اطلاعات تماس جعلی و دفاتر کاری چند روزه استفاده می‌کنند.

نداشتن مجوزهای قانونی

طرح‌های پانزی به خاطر نحوه فعالیت‌شان قادر به کسب مجوز قانونی نیستند و آن دسته از طراحان حرفه‌ای که توانسته‌اند مجوز قانونی دریافت کنند، این کار را از طریق فریب دادن مقامات قانونی و یا باندبازی انجام داده‌اند.

تفاوت طرح پانزی و هرمی

طرح‌های پانزی شباهت زیادی به کلاهبرداری‌های هرمی دارد. بهتر است بدانید که با وجود شباهت‌هایی مثل وعده سودهای نجومی و یا جذب اعضای جدید برای ادامه کار، این دو نوع از کلاهبرداری کاملا یکسان نیستند و تفاوت‌هایی میان آن‌ها وجود دارد.

در طرح هرمی، اعضای جدید توسط اعضای قدیمی به طرح دعوت می‌شوند و این نوع از کلاهبرداری حالتی شبکه‌ای دارد. با این که در طرح پانزی هم ممکن است همین اتفاق صورت بگیرد، اما طرح پانزی می‌تواند بدون نیاز به شبکه هم عمل کند. نکته بعدی این که یک طرح هرمی با هدف فروش محصول و یا خدمات خاصی شکل می‌گیرد ولی طراح پانزی با وعده سرمایه‌گذاری، بقیه افراد را جذب سیستم می‌کند. نکته آخر هم این که طرح‌های پانزی کلاهبرداری‌های آشکاری هستند که قانون با آن‌ها برخورد می‌کند ولی طرح‌های هرمی ممکن است به صورت قانونی هم اجرا شوند.

طرح پانزی در ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال به خاطر ویژگی‌هایی مانند دشواری در رهگیری تراکنش‌ها، سهولت پولشویی، جذب سرمایه از تمام نقاط جهان و بی‌نیاز بودن از ایجاد حساب بانکی هدف بسیار خوبی برای طرح‌های پانزی جهت کلاهبرداری از کاربران به حساب می‌آیند. در ادامه نگاهی به تعدادی از طرح‌های پانزی موجود در حوزه ارز دیجیتال خواهیم پرداخت:

طرح پانزی بیت کانکت

بیت کانکت (BitConnect) در طی یک سال به ارز دیجیتال تبدیل شد و پلتفرم سرمایه‌گذاری خود را به دنیا معرفی کرد. بسیاری از مقامات قانونی به غیرقانونی بودن شبکه سرمایه‌گذاری این ارز دیجیتال اشاره کردند ولی تعداد زیادی از افراد به هشدار مقامات توجهی نداشتند. شبکه بیت کانکت با وعده سود 40 درصدی توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرد. بعد از یک سال فعالیت به دلیل شناسایی روند کلاهبرداری توسط ارگان‌های رسمی، این طرح از هم پاشید و در حال حاضر قیمت این رمزارز به صفر رسیده است.

طرح پانزی ترون

قراردادهای هوشمند پانزی زیادی روی بلاکچین ترون شکل می‌گیرند که در زمان سرمایه‌گذاری، سرمایه اولیه وارد شده را به سرمایه‌گذاران پس نمی‌دهند. تعدادی از وب‌سایت‌های مربوط به چنین قراردادهایی مانند راکت‌ترید و ترون هلدینگ بسته شده‌اند و سرمایه بسیاری از افراد بر باد رفته است.

طرح پانزی در استخراج ابری

بخش بزرگی از طرح‌های پانزی در عرصه ارز دیجیتال به وب‌سایت‌های استخراج ابری مربوط می‌شود که صاحبان چنین سایت‌هایی ادعا دارند که با استفاده از پول سرمایه‌گذاران در فضای وب، ارز دیجیتال استخراج می‌کنند. بیشتر این سایت‌ها اصلا استخراج انجام نمی‌دهند و مانند دیگر روش‌های پانزی از پول سرمایه‌گذاران جدید برای تأمین سود سرمایه‌گذاران قدیمی استفاده می‌کنند.

جمع‌بندی

طرح پانزی روش کلاهبردارانه‌ای است که با وعده سود زیاد و تضمینی از طریق سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی مانند بورس، ارز دیجیتال و غیره از افراد مختلف سرمایه جذب می‌کند. در این طرح سود اعضای قدیمی از سرمایه افراد جدیدی که وارد سیستم شده‌اند تأمین می‌شود. بعد از جذب سرمایه به اندازه کافی و با کاهش تعداد سرمایه‌گذاران جدید، طرح پانزی با شکست مواجه شده و کلاهبرداران با پول اعضای این طرح متواری می‌شوند.

در این مطلب علاوه بر تاریخچه و طول عمر طرح پانزی، جهت آشناسازی بیشتر شما با این نوع از کلاهبرداری‌ها به اصول و ویژگی‌های طرح، چرخه متداول آن و نحوه تشخیص چنین طرح‌هایی پرداختیم. هم‌چنین تفاوت میان طرح پانزی و هرمی را توضیح داده و به چند مورد از مثال‌های طرح پانزی در حوزه ارز دیجیتال اشاره کردیم. نظر شما راجع به طرح‌های پانزی چیست؟ برای ما بنویسید.

7 روش برای شناسایی طرح پانزی

طرح پانزی (Ponzi scheme)، طرحی برای کلاه‌برداری است که در آن‌یک کلاه‌بردار، به افراد ناآگاه وعده می‌دهد که با پول‌ آن‌ها کار می‌کند و سودهای تضمینی به سرمایه‌گذاران می‌دهد. ابتدا برای جلب اعتماد، از پول کاربران جدید، سود کاربر قدیمی داده می‌شود حتماً تا به اینجا متوجه شده‌اید که اگر سرمایه‌گذار جدیدی وارد این چرخه نشود به دلیل عدم وجود سرمایه‌گذار جدید این طرح نابود می‌شود و طراح این چرخه با مقدار زیادی پول متواری می‌شود. تشخیص این طرح‌ها اصلاً کار سختی نیست، مهم‌ترین مشخصه طرح‌های پانزی سودهای نجومی است.در این مقاله 7 روش برای شناسایی طرح پانزی می پردازیم

تاریخچه طرح پانزی

چارلز پانزی (Charles Ponzi) انگلیسی، خود را بازرگانی اهل ایالات‌متحده آمریکا معرفی کرده بود اما او طراح یک سیستم کلاه‌برداری بود که به نام طرح پانزی معروف شد.

او با خرید کوپن‌های تخفیفی اداره پست و تعهد دادن آن‌ها در آمریکا و کشورهای دیگر به سرمایه‌گذاران وعده ۵۰ درصد سود را در ۴۵ روز یا ۱۰۰ درصد سود در ۹۰ روز می‌داد.

درحالی‌که او با استفاده از سرمایه سرمایه‌گذاران پیشین و همچنین سرمایه‌گذاران جدید، سود اولین‌ها را پرداخت می‌نمود. درحالی‌که این کلاه‌برداری چندین سال توسط او پیش رفته بود و بانام خود او (پانزی) شناخته می‌شد توانست در حدود یک سال ۲۰ میلیون دلار کسب کند.

با فشار اقتصادی که این روزها وجود دارد افراد به دنبال افزایش درآمد هستند اما به دلیل آگاهی نداشتن در دام کلاه‌برداران و طرح‌های پانزی می‌افتند. از طرفی کلاه‌برداران به فشار اقتصادی واقف‌اند و با رؤیای یک‌شبه پولدار شدن و سودهای نجومی افراد ناآگاه را گول می‌زنند و باعث از دست رفتن سرمایه آن‌ها می‌شوند.

روشی که در حال حاضر مرسوم است افرادی رمز ارز کلاه‌برداری می‌سازند و با ایجاد هیجان‌های کاذب و سودهای نجومی شروع به جذب سرمایه مردم می‌کنند. به این نکته توجه کنید که پروژه‌های ارز دیجیتال نیاز به بررسی دارند و باید پارامترهای مختلفی را بررسی کرد تا متوجه شد سود ده هستند یا نه.

یکی از معروف‌ترین طرح‌های پانزی یونیک فایننس است.

چرخه طرح پانزی

همه طرح‌های پانزی یک چرخه را دنبال می‌کنند؛ اما ممکن است ظاهر این کلاه‌برداری متفاوت باشد. چرخه طرح‌ پانزی در این چند مرحله خلاصه می‌شود:

۱. تبلیغات رنگ و لعاب‌دار

ابتدا با تبلیغات کاذب چند نفر جذب سیستم می‌شوند و مقدار کمی سرمایه‌گذاری می‌کنند بعد با وعده دعوت از دوستان برابر با سود بیشتر استفاده می‌کنند.

۲. واریز سودهای اولیه جهت جلب اعتماد

سودهای اولیه واریز می‌شود تا اعتماد افراد جلب شود و افراد بیشتری را وارد چرخه کنند. این سودها با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌شود.

۳. ورود سرمایه بیشتر

پس از جلب اعتماد سرمایه‌گذاران قدیمی، سرمایه‌ کلانی به سیستم وارد می‌شود. سرمایه‌گذاران قدیمی طمع‌کار می‌شوند و پول بیشتری سرمایه‌گذاری می‌کنند و دوستان و آشنایان خود را به طرح دعوت می‌کنند. عدم آگاهی موجب می‌شود برخی از سرمایه‌گذاران، وام سنگین دریافت کنند، قرض بگیرند یا خانه/ماشین خود را بفروشند و به این طرح وارد شوند.

۴. فروپاشی طرح پانزی

مراحل قبل چندین بار تکرار می‌شود تا دیگر سرمایه‌گذار جدیدی وجود نداشته باشد پس طراح پول‌ها را برداشته و ناپدید می‌شود.

ویژگی‌های طرح پانزی

1. وعده سودهای نجومی
2. ورود افراد بیشتر = سود بیشتر
3. مبهم بودن تیم توسعه‌دهنده
4. نداشتن نقشه راه و نامعلوم بودن فعالیت‌ها
5. عدم اطلاعات تماس و آدرس

طرح‌های پانزی جدید

سایت‌های استخراج ابری

چگونه طرح پانزی را بشناسیم؟

افراد به دلیل آسان و سریع بودن کسب سود به طرح‌های پانزی روی می‌آورند اما اغلب روی آوردن به این پروژه‌ها از ناآگاهی است، برای سرمایه‌گذاری در هر پروژه‌ای بهتر است به بررسی پروژه بپردازید.

1. تیم توسعه‌دهنده پروژه و سابقه فعالیتشان

بررسی کنید تیم توسعه‌دهنده این پروژه چه افرادی هستند اگر تیم پروژه سابقه خوبی داشت می‌توان به سرمایه‌گذاری در این پروژه امیدوار بود اما اگر تیم این پروژه در ابهام بود می‌توان گفت این پروژه طرحی پانزی است.

2. دفتر مرکزی پروژه و صحت آدرس آن

بررسی کنید دفتر این تیم کجاست و صحت آن را بررسی کنید که وجود داشته باشد و صرفاً یک آدرس نباشد بهتر است برای اطمینان استعلام شرکت را بگیرید.

3. هدف پروژه و قابلیت دستیابی آن

هدف پروژه را بررسی کنید، اگر پروژه سعی دارد مشکلی از فضای بلاک چین را حل کند و قصد کارهای عجیب‌وغریب را ندارد می‌توان به آن اطمینان کرد اغلب طرح‌های به دنبال بزرگ جلوه دادن پروژه خود هستند.

4. مجوزهای پروژه و صحت آن

مجوزهای قانونی پروژه را چک کنید و مطمئن شوید که این مجوزها صحت دارند.

5. ‎‎بررسی شبکه‌های اجتماعی و سایت پروژه

شبکه‌های اجتماعی را بررسی کنید و در آن‌ها عضو شوید پیام‌ها را بررسی کنید تا متوجه شوید اطلاعاتی که به کاربران می‌دهد تا چه حد صحیح است.

6. ‌برای سود بیشتر باید افراد دیگری را به پروژه اضافه کنید یا خیر؟

معمولاً طرح‌های پانزی/هرمی از شما می‌خواهند تا افراد دیگری را به این پروژه اضافه کنید تا سود بیشتری کسب کنید.

7. میزان سوددهی پروژه معقول باشد نه هیجانی

میزان سودی که به شما وعده می‌دهند منطقی و معقول باشد نه نجومی و هیجانی.

چه زمانی طرح پانزی به پایان می‌رسد؟

راه ادامه دادن طرح‌های پانزی ورود افراد بیشتر به‌عنوان زیرمجموعه است زمانی که افراد جدید به این چرخه وارد نشوند طرح به پایان رسیده و افراد آخری که وارد سیستم شده‌اند بیشترین ضرر را کرده‌اند. اصولاً 80-90 درصد افراد در این طرح‌ها ضرر می‌کنند.

طرح هرمی چیست؟

حال که دانستیم طرح پانزی چیست بهتر است با تعریف طرح هرمی نیز آشنا شویم. در طرح هرمی به افراد شرکت کننده وعده داده می شود که در صورت اضافه کردن عضو جدید به شاخه و زنجیره خود سودهای بیشتری به فرد تعلق می گیرد.

همچنین در طرح هرمی معمولا یک‌سری کالا یا خدمات وجود دارد که بایستی توسط عضو جدید خریداری شده تا سود به نفر بالایی هرم تعلق بگیرد.

شباهت‌ طرح پانزی و هرمی

1. با دادن وعده سودهای نجومی، جیب قربانیان را خالی می‌کنند.
2. برای بقا و ادامه دادن، نیاز به جذب اعضای جدیدتر دارند.

تفاوت‌های طرح پانزی و هرمی

1. طرح پانزی مدعی سرمایه‌گذاری پول‌ها در بازار است اما در طرح هرمی با یک‌سری محصول یا خدمات طرف هستیم.
2. طرح پانزی می‌تواند شبکه‌ای نباشد اما طرح هرمی شبکه‌ای است، به این صورت که اعضای قدیمی، اعضای جدیدتر را دعوت می‌کنند.
3. طرح‌پانزی کاملا کلاهبرداری است و قانون با آن برخورد می‌کند اما طرح هرمی با اینکه از اساس مشکل دارد، می‌تواند قانونی هم باشد.

جمع‌بندی‌

طرح‌ پانزی روشی کلاه‌برداری است که با وعده‌ سودهای نجومی، از افراد سرمایه جذب می‌کند. برای جلب اعتماد بیشتر، در ماه‌های اول سود را به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند، سود ماه‌های اول با پول سرمایه‌گذاران جدید انجام می‌شود.

پس از مدتی که پول زیادی جذب شد و دیگر سرمایه‌گذار جدیدی وارد سیستم نشد، کلاه‌برداران دیگر پولی پرداخت نمی‌کنند و متواری می‌شوند. تشخیص طرح‌های پانزی اصلاً سخت نیست و مهم‌ترین شاخصه این طرح‌ها، سودهای نجومی است.

عدم وجود مشاوران سرمایه‌گذاری و عدم آگاهی و آموزش باعث شده چند سالی همه ما خیلی راحت سرمایه‌هایی که به‌سختی به دست آوردیم را در اختیار سیستم‌های پانزی و کلاه‌برداری بگذاریم.

آکادمی آموزشی همیار کریپتو برگزار کننده دوره های آموزش ارز دیجیتال در مشهد شباهت‌ طرح پانزی و هرمی بر اساس جدیدترین محتوای آموزشی کریپتو از صفر تا صد با ارایه دوره های کریپتو استارتر، کریپتو جم، کریپتو گیمر و متاورس برای اولین بار در مشهد

سوالات متداول

1. طرح پانزی چیست؟

کلاهبرداری پانزی در حال حاضر در ایران به دلیل ثابت بودن نرخ سود بانکی و نوسان در بازارهای مالی بسیار مورد توجه کلاهبرداران داخلی و خارجی است.

2. طرح پانزی چگونه کار می‌کند؟

این روش از کلاه برداری را در ساده ترین حالت می‌توان به ۴ مرحله تقسیم کرد: تبلیغات وسوسه انگیز، واریز سودهای اولیه، ورود حجم اولیه سرمایه به طرح از طرف سرمایه گذاران ناآگاه و در نهایت؛ فروپاشی طرح.

3. بازار هدف شرکت‌های پانزی کجاست؟

بازار هدف شرکت‌های پانزی، بیشتر کشورهای جهان سوم و در حال توسعه است. چرا که مردم این کشورها، اکثرا فقیر و تشنه‌ی پول هستند و شرایط اقتصادی مناسبی ندارند. پولدار شدن یک شبه برای مردم جهان سومی، رویایی است که مدام در حال دنبال کردن روش‌های مختلف آن هستند.

4. طول عمر یک شرکت پانزی چقدر هست؟

طرح پانزی تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که سرمایه‌گذاران تازه، به اندازه‌ی کافی وجود داشته باشند و یا طراح از میزان پول به‌دست امده، راضی شود و پروژه را متوقف کند.

طرح هرمی چیست و چه تفاوتی با طرح پانزی دارد؟

طرح هرمی یا ترفند هرمی Pyramid scheme به گونه ای از مشاغل گفته می شود که پایداری ندارد. در طرح هرمی اعضا به خاطر رشد شبکه یا عضو گیری شبکه کسب درآمد دارند. طراحان این ترفند شرکتی صوری ایجاد می کنند و افراد بی اطلاع را تشویق می کنند که با پرداخت مبلغی به عضویت این مجموعه درآیند. سپس از آنها می خواهند با تشویق دیگر افراد، اشخاصی را به عنوان زیرمجموعه خود به عضویت این شرکت درآورند. افراد قدیمی می توانند از حق عضویت افراد جدید درآمد داشته باشند و هرچه تعداد مشتریان بیشتر شود، سود آنها تا چند برابر رشد خواهد کرد. بعضی از انواع طرح هرمی به خاطر عضو شدن افرادی با واسطه به مجموعه نیز به اعضای خود دستمزد می دهند ولی در بیشتر این طرح ‌ها، شخص ‌باید حداقل دو نفر را به صورت مستقیم برای عضویت در این شرکت معرفی نماید.
در طرح هرمی، گردانندگان و طراحان این ترفندها از رشد تصاعدی شبکه بازاریابی سوءاستفاده کرده و با درآوردن پول از دست گروهی و ریختن بخشی از آن در جیب گروهی دیگر، خودشان درآمدهای زیاد تا نجومی به دست می آورند که در ادامه این مطلب کلاهبرداری های ارز دیجیتال راه های پیشگیری از آن توضیح داده می شود.

چرا این ترفند به نام طرح هرمی نام گذاری شده است؟

ساختار شبکه ای طرح هرمی به این صورت است که اعضای آن در سطوح پایین افزایش می یابد و به همین دلیل شبکه اعضا به شکل یک هرم متصور می شود. نوع ساده این شبکه نوع باینری یا دودویی آن است که اگر شکل گیری آن با یک عضو آغاز شود و هر نفر دو نفر دیگر را معرفی کند، پس از طی ده لایه، اعضای آن به بیش از هزار نفر می رسد.
تعداد اعضای این مجموعه تا جایی رشد می شباهت‌ طرح پانزی و هرمی کند که محدودیت افراد علاقمند عضو نشده، باعث گردد الحاق عضو جدید ناممکن گردد. در چنین شرایطی تعداد بسیار زیادی از اعضا، که ممکن است تا نود درصد کل جمعیت هم باشد، در سطوح پایینی قرار می گیرند و اینها همانهایی هستند که سرمایه شان را از دست می دهند و فقط طراح شرکت و درصد کمی از اعضای سطوح بالا، به پول مطلوب خود می رسند.
قسمت گیج کننده آن است که طراح طرح هرمی طبق قوانین شرکت عمل کرده‌ و ممکن است حتی از لحاظ قانونی با مشکلی مواجه نگردند.

ساختار هرمی چیست و چه تفاوتی با طرح هرمی دارد؟

بیشتر سازمان ها و شرکت های معتبر از ساختار هرمی برخوردار هستند که با طرح هرمی فرق دارد. رئیس یک شرکت در راس سازمان هرمی است که با مدیران ارشد خود دارای ارتباط مستقیم می باشد. مدیران ارشد با مدیران میانی در ارتباط هستند و مدیران میانی با سرپرستان دپارتمان ها و آنها نیز با اعضای دپارتمان خود در ارتباط می باشند. به همین منوال هرچه به سمت سطح پایین هرم نزدیک شویم، تعداد پرسنل شرکت افزایش پیدا می کند تا جایی که در کف هرم عادی ترین پرسنل شرکت جای می گیرند.
ملاحظه کردید که بزرگترین و معتبر ترین شرکت های تجاری و ارگان های اجتماعی هم فرم هرمی دارند که در این هرم شخص رئیس در قله هرم قرار دارد و دیگر اعضاء سازمان، در لایه های بعدی هرم قرار می گیرند. پس پایین ترین سطح هرم دارای بیشترین تعداد اعضاء می شود.
حتی می توان مدعی شد که اساس پایداری هر کشور به توان طرح هرمی آن کشور بستگی دارد و هرچه طرح هرمی نیرومندتری در ارگان های اساسی کشور مثل موسسات دولتی، ارگان های تجاری و مراکز تحصیلی وجود داشته باشد، دولت پایدار تر و کشور موفق تر خواهد شد.
طبق بازنگری فوق به این نکته می رسیم که نباید ظاهر یک ساختار را مبنای قضاوت قرار داد. دیدید که بیشتر سازمان های تجاری و اجتماعی بایستی از طرح هرمی برخوردار باشند.
در تفاوت بین ساختار هرمی در سازمان‌ها و ترفندهای هرمی شباهت هایی می بینیم ولی شاخص ترین تفاوت بین آنها در حوزه کاربردی و عملیاتی آنها می باشد. یعنی روش کسب درآمد است که بین این دو ساختار با هم فرق دارد. برای آنکه مشخص شود عملکرد یک شرکت واقعی است و اینکه ترفند هرمی هست یا نه، بهتر است سؤالات زیر را مطرح کنیم:

• راه کسب درآمد افراد سازمان چگونه است؟ آیا فقط از راه عضوگیری درآمد به دست می آورد؟
• آیا نتیجه فعالیت شرکت، فروش محصول یا خدمت واقعی به سطح پایینی هرم و مصرف کنندگان نهایی می باشد؟
• جهت مشارکت در این بیزینس، شرکت کنندگان بایستی حق عضویت بالایی را پرداخت کنند؟
• اگر شخصی بخواهد از این کسب و کار خارج شود آیا بند توافقنامه ای وجود دارد که شخص بتواند مبتنی بر آن بند، هزینه هایی که پرداخت کرده را باز پس گیرد؟

نحوه کار طرح هرمی چگونه است؟

با یک مثال ساده مفهوم یک طرح هرمی از نوع ترفند هرمی توضیح داده می شود. در نظر بگیرید شرکتی از یک نفر صد هزار تومان دریافت می کند. حال اگر این شخص، دو عضو جدید را ترغیب کند که به شرکت بپیوندند به شخص اول صد و پنجاه هزار تومان دستمزد پرداخت می کند. تصور کنید که این شرکت از دو نفر جدید، دویست هزار تومان دریافت می کند و به نفر اول صد و پنجاه هزار تومان در حکم دستمزد می دهد. در نهایت بدون آنکه کار به درد بخوری کرده باشد پنجاه هزار تومان درآمد داشته است.
در یک طرح هرمی همواره بیش از پنجاه درصد اعضاء تنها صد هزار تومان به عنوان حق عضویت پرداخت کرده ‌اند. با توسعه شبکه، تعداد افراد افزایش می یابد تا هنگامی که رشد هرمی شبکه به انتها برسد.
پس روش کار طرح هرمی آن است که شبکه با افزوده شدن اعضا جدید رشد می کنند و به خاطر اضافه شدن اعضا جدید به طرح، به افراد قبلی که زودتر در طرح وارد شده اند، پول داده می شود بدون اینکه به اعضا تازه وارد، محصول یا خدمت خاصی بفروشند.

طرح پانزی چیست و چگونه کار می کند؟

همراه با شبکه هایی با ترفند هرمی، سخن از نوع دیگری طرح های شبکه ای به نام طرح پانزی یا Ponzi scheme پیش می آید. طراحان طرح پانزی، جهت پیشبرد اهداف خود نیاز به پول افراد جدید و ناآگاهی دارند که وارد طرح می گردند، ولی سرمایه گذارها نمی دانند که درآمد آنها از طریق حق عضویت افراد جدید حاصل می شود.
به افراد شبکه پانزی گفته می شود که سرمایه گذاری شباهت‌ طرح پانزی و هرمی آنها قانونی است. برخی طراحان شبکه های پانزی، سالها طرح خود را اداره می کنند. آنها اعضای طرح را متقاعد می کنند که سود حاصل از سرمایه گذاری آنها، از راه تجارت به دست می آید ولی در حقیقت این پولِ اعضای تازه وارد است که به اعضای قدیمی تر جهت فعالیت آنها داده می شود.

طرح های هرمی و پانزی چه تفاوتی دارند؟

طرح‌ پانزی و طرح‌ هرمی از نظر کلاهبرداری از مشترکین شباهت های زیادی دارند که در برخی موارد، افراد عادی این دو ترفند را یکسان می دانند. این روزها پای طرح هرمی و پانزی به حوزه ارزهای رمزنگاری و بلاکچین نیز باز شده است. به طور معمول هر سرمایه گذاری، ممکن است با ریسک همراه باشد ولی آنچه اغلب در مورد آن صحبت می شود، کم یا زیاد بودن مقدار ریسک می باشد. پس سرمایه گذاری بدون ریسک معنا ندارد ولی اگر شخصی ناخواسته وارد یک طرح هرمی یا طرح پانزی ‌گردد، سرمایه او با ریسک زیادی همراه خواهد بود. این طرح ‌ها در اغلب کشورهای دنیا غیر قانونی حساب می شوند. به هر حال این دو طرح کاملا یکسان نیستند و بعضی از ویژگی هایشان، بین این دو روش کلاهبرداری تمایز ایجاد می کند. برای شناخت تمایزها با ویژگی های طرح هرمی آشنا می شویم.

مشخصات طرح هرمی چیست؟

در طرح هرمی از اشخاص درخواست می شود که اعضای جدیدی را به سیستم معرفی کنند، و در صورت معرفی هر عضو جدید مبلغ کلانی به آنها پرداخت خواهند کرد. در طرح هرمی مجموعه ای از کالا یا خدمات به فروش می رسانند که بایستی به وسیله عضو جدید خریداری گردد تا بتوانند سود آن را به نفرات اولیه برسانند. برای فهم بهتر روند کار یک طرح هرمی در ادامه مثالی آورده می شود.
یک کلاهبردار مبتکر ترفند هرمی تعدادی لوازم آرایشی معمولی دارد. او با تبلیغات زیاد و به دروغ مدعی می شود که این لوازم آرایشی دارای خواص درمانی است و در صورت استفاده جوش های صورت را از بین می برد. به همین دلیل قیمت بالاتری روی لوازم آرایشی خود می گذارد. او فرد نامطلعی مانند ایکس را پیدا کرده و به او توصیه می کند که با پرداخت صد هزار تومان از این لوازم خریداری کند. اما این تازه، شروع ماجرا می باشد.
کلاهبردار هرمی به ایکس قول می دهد که میتواند با شرکت در این طرح ثروتمند شود. فقط لازم است پیشنهاد خرید لوازم آرایشی را به نزدیکانش بدهد. در صورت خرید از طرف دوستانش، به او سود داده می شود. اگر دوستان ایکس هم به نزدیکان خود خریداری از این طرح را پیشنهاد کنند، و ایشان هم خرید انجام دهند، بنابراین به صورت هرمی و تا چند لایه می تواند سود دریافت کند.
در این مثال کلاهبردار توانسته به راحتی محصولات معمولی خود را تا چندین برابر قیمت بازار بفروشد. اگر هم کسی خرید نکرد، نمی خواهد سودی هم پرداخت نماید. کلاهبردار هرمی از ایکس به عنوان یک ابزار تبلیغاتی برای فروش محصول معمولی و حتی بی ارزش خود استفاده کرده و از این تبلیغات سود تضمینی دریافت نموده است.