مزایای بورس انرژی ایران
شرکت بورس انرژی ایران با هدف ساماندهی، پذیرش، نظارت و تسهیل انجام معاملات حامل‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر حامل‌های انرژی در سال 91 آغاز به‌کار کرد. کارگزاری فارابی نیز به‌عنوان کارگزار رتبه «الف» فعال در بازار سرمایه ایران و یکی از کارگزاران پیشرو در بازار بورس انرژی کشور، تمامی خدمات مورد نیاز فعالان بورس انرژی را ارائه می‌کند.
بورس انرژی ایران دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی است. در بازار فیزیکی، کالاهای پذیرفته شده در بورس و در بازار مشتقه، اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. کالاهای تک محموله‌ای و خارج از گونه نیز در بازار فرعی قابلیت معامله دارند. بازار فیزیکی خود شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حامل‌های انرژی و بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله است. همچنین هر یک از تابلوها دارای دو رینگ داخلی و بین‌المللی هستند. در بازار فیزیکی معاملات در قالب قراردادهای نقدی، نسیه، سلف، کشف پریمیوم انجام می‌پذیرند و قراردادهای آتی، اختیار معامله و سلف موازی استاندارد و… نیز قابلیت معامله در بازار مشتقه را داراست.
مزایای قراردادهای آتی بورس انرژی چیست؟
راه‌اندازی بازار آتی و استفاده از ابزارهای مشتقه در بورس‌های کالایی همواره مورد تاکید سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و بورس انرژی ایران نیز در راستای برنامه‌های این سازمان از معاملات آتی انرژی رونمایی می‌کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از سنا، محسن خدابخش معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار درباره مزایای قراردادهای مشتقه ، گفت: بازار مشتقه ظرفیت‌های بسیاری در اختیار بازار سرمایه قرار می‌دهد، برای مثال پوشش ریسک را برای سرمایه‌گذاران، خریداران و فروشندگان فراهم می‌کند و همچنین گام برداشتن در جهت پیش‌بینی‌پذیری و شاخص‌سازی قیمت‌ها را هموارتر می‌کند.
او افزود: با راه‌اندازی بازار آتی انرژی در بازار سرمایه، امکانی فراهم می‌شود تا معاملات سهام شرکتهای فروشنده و تولیدکننده‌ای که سهامشان نیز در بورس معامله می‌شود شفافیت بیش‌تری داشته‌باشند و همچنین امکان پیش‌بینی درآمدها براساس سررسیدهای قراردادهای آتی فراهم می‌شود.
خدابخش با اشاره به اینکه راه‌اندازی و عمق‌بخشی بازار مشتقه همواره مورد تاکید و حمایت سازمان بورس و اوراق بهادار بوده‌است، ادامه داد: سازمان مزایای بورس انرژی ایران بورس و اوراق بهادار از بورس انرژی خواسته است تا از این مسیر بتواند برای سایر دارایی‌هایی پایه‌ای که بازار مناسبی در بورس انرژی دارند نیز قرارداد آتی منتشر کند و این ابزار جدید به صورت گسترده تری در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد تا بتوانند همزمان در بازار اوراق بهادار و اوراق مشتقه راهبردهای گوناگون سرمایه گذاری را اتخاذ کنند.
بورس انرژی و نحوه معامله انواع آن در بازار بورس ایران
با توجه مزایای بورس انرژی ایران به این که ایران دارای منابع انرژی بسیاری از جمله نفت و گاز است و همچنین یکی از بزرگترین تولیدکننده‌ها در این حوزه محسوب می‌شود، لزوم ایجاد بازاری برای شفاف‌سازی قیمت‌ها و عرضه محصولات دیده می‌شد. بنابراین براساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی، شرکت بورس انرژی تاسیس شد.
ایده تاسیس شرکت بورس انرژی برای انجام معاملات نفت میان وزارتخانه‌های نفت و اقتصاد بود و در سال ۱۳۸۶، معاملات فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی در بازار سرمایه آغاز شد. همچنین با توجه به وجود زیرساخت‌ها در صنعت برق کشور، لزوم راه‌اندازی بورس برق نیز احساس می‌شد. به این ترتیب، شورای عالی بورس و اوراق بهادار در سال ۱۳۹۰، اقدام به راه‌اندازی بورس نفت و برق کرد و سرانجام شرکت بورس انرژی در سال ۱۳۹۱ در اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیر تجاری به ثبت رسید.
بورس انرژی نوعی از بورس کالا است که امکان انجام معاملات حامل‌های انرژی مانند نفت، گاز، برق و سایر حامل‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر این کالاها را فراهم می‌کند. همانند سایر بورس‌ها، خریداران و فروشندگان در بورس انرژی به دادوستد می‌پردازند تا در فضایی رقابتی، قیمت‌های حامل‌های انرژی به تعادل برسد.
ماموریت سازمانی بورس انرژی، ایجاد بازاری شفاف، کارآمد، با نقدشوندگی و رقابت‌پذیری بالا و رفع انحصار و کشف قیمت حامل‌های انرژی است. از اهداف مهم بورس انرژی نیز می‌توان به طراحی ابزارها و محصولات جدید در بازار، ارزش‌آفرینی و تامین منافع سهامداران، تحکیم و ارتقای جایگاه و کارکردهای بورس انرژی برای ذی‌نفعان و به کارگیری رویه‌های موثر برای سلامت بازار اشاره کرد.
بورس انرژی چیست؟
بورس انرژی به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. حامل های انرژی شامل نفت، گاز، برق و سایر حامل های انرژی است. بورس انرژی ایران در اسفند ماه سال ۹۱ با هدف ایجاد بازاری شفاف کارآمد با نقد شوندگی و رقابت پذیری بالا، کشف قیمت منصفانه و انحصار زدایی در بازار معاملات بخش انرژی تشکیل شد.
بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور برای عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ، حق آلودگی و سایر حامل‌های انرژی شکل گرفت.
انواع بازار در بورس انرژی
بورس حامل‌های انرژی شامل سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی است که هر یک از آن‌ها، چند تابلو را شامل می‌شود. این نوع دسته‌بندی بر اساس نوع معامله، ساعت‌های معاملاتی و کالاها انجام می‌گیرد.
بازار فیزیکی
در بازار فیزیکی، در واقع خود کالاهای قرار گرفته در لیست پذیرفته شده‌های بورس خرید و فروش می‌شوند. نحوه معامله هر یک از کالاها در بازار فیزیکی بورس انرژی با یکدیگر متفاوت است. با وجود اینکه آشنایی با جزئیات نحوه معامله هر یک از حامل‌های انرژی برای اشخاص حقیقی الزامی نیست، اما شما می‌توانید از طریق آموزش بورس انرژی با آن‌ها آشنا شوید.
در این میان، تمامی معاملات به واسطه کارگزاری‌ها انجام می‌شوند. بازار فیزیکی به‌طورکلی ۳ تابلو معاملاتی نفت و گاز، برق و سایرحامل‌های انرژی را شامل می‌شود.
دریافت موافقت پذیرش کالا در این بازار، معمولاً طی ۳۷ روز بعد از ارسال درخواست پذیرش، مدارک و مستندات به بورس انجام می‌پذیرد. در صورت کامل بودن مدارک ارسال شده و ثبت آن‌ها در بورس، کالاها به دو دسته کالای اصلی و مشابه تقسیم می‌شوند. یک ماه پس از ثبت درخواست، کالاهای اصلی به هیئت پذیرش بورس و کالاهای مشابه به کمیته عرضه بورس انرژی ارسال می‌شوند. در صورت کامل بودن مدارک، تنها یک هفته پس از ارسال می‌توانید از موافقت یا عدم موافقت با درخواست پذیرش کالا اطلاع پیدا کنید.
بازار مشتقه
برخلاف بازار فیزیکی که خود کالا در آن مورد معامله قرار می‌گیرد، در بازار مشتقه بورس انرژی ایران اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای ذکر شده خرید و فروش می‌شوند. این معاملات معمولاً با استفاده از ابزارهای مالی و قراردادهای ویژه‌ای مانند «قرارداد سلف موازی»، «قرارداد آتی» و «قرارداد اختیار معامله» انجام می‌شوند. تمام این قراردادها و معاملات در بازارهای اینترنتی و به‌صورت کاملاً الکترونیکی انجام می‌پذیرند.
در قرارداد سلف موازی، دارایی پایه مشخص می‌شود. دارایی پایه در واقع نوعی ابزار مالی مانند سهام و ارز است که به عنوان تعیین‌کننده ارزش ابزار مشتقه شناخته می‌شود. بر اساس مزایای بورس انرژی ایران قرارداد سلف موازی، بخش معینی از دارایی پایه به فروش می‌رسد. وجه قرارداد در هنگام معامله و بر اساس زمان‌بندی ذکر شده در مشخصات قرارداد پرداخت می‌شود. همچنین با پایان موعد سررسید، دارایی پایه تحویل داده می‌شود. این قرارداد طی دوره معاملاتی قابل فروش و معامله است.
قرارداد آتی در واقع توافقی میان خریدار و فروشنده‌ای است که بر اساس آن، کالاهایی مشخص در زمان معین و به قیمت فعلی معین و به دست خریدار می‌رسند. برای کاهش ریسک، عدم عملی کردن تعهد طرفین، مبلغی تحت عنوان وجه تضمین مشخص شده و با در نظر داشتن تغییر و نوسانات قیمت آتی آن کالاها، تعدیل می‌شود. وجه تضمین نزد اتاق پایاپای حفظ می‌شود و از طرفین معامله وکالت دارد تا وجه مذکور را با توجه به تغییرات قیمت در اختیار آن‌ها قرار دهد. در پایان سررسید، تسویه کامل انجام می‌گیرد.
قرارداد اختیار معامله ممکن است به شکل اختیار خرید یا فروش باشد. طی این قرارداد، فروشنده تعهد می‌دهد که بخش معینی از دارایی پایه را در صورت درخواست خریدار معامله کند. فروشنده در مقابل مبلغی که از خریدار دریافت کرده است را به عنوان وجه تضمینی نزد کارگزار یا اتاق پایاپای قرار می‌دهد. طرفین معامله در ازای مبلغی مشخص و واگذاری اختیار یا تعهد خود به فرد دیگر، اجازه خروج از قرارداد را پیدا می‌کنند.
پذیرش اوراق بهادار مبتنی بر کالا یا همان قراردادهای ویژه بازار مشتقه به پیشنهاد بورس، توسط هیئت پذیرش تصویب می‌شود. دارایی پایه از میان کالاهای قرار گرفته در لیست پذیرفته شده‌های بورس حامل‌های انرژی یا ازجمله کالاهایی با بازار نقدی مطلوب برگزیده می‌شود. همچنین بسته به تشخیص هیئت پذیرش، این دارایی پایه باید امکان تحویل فیزیکی داشته باشد، محدودیت قانونی مؤثری شامل نقل و انتقال آن نشود و یک مرجع قیمتی روزانه قابل اتکا برای بازار نقدی آن وجود داشته باشد.
بازار فرعی
این بازار مربوط به معاملات کالاهای تک محموله‌ای است که هر نوبت عرضه آن‌ها نیازمند ارسال درخواست جداگانه و اخذ موافقت کمیته عرضه خواهد بود. این درخواست ابتدا به واسطه مشاور پذیرش به بورس ارسال شده و در صورت کامل بودن مدارک، به کمیته عرضه منتقل می‌شود.
مزایای معامله و پذیرفته شدن در بورس انرژی ایران چیست؟
معافیت مالیاتی:مطابق قانون توسعه ابزارهای مالی جدید ۱۰ درصد مالیات بر درآمد بدست آمده از فروش کالاهای فهرست و فروخته شده در بازارهای کالا، معاف از مالیات هستند.
مصونیت در برابر تشریفات مناقصه‌ها و مزایده‌ها: مطابق قانون توسعه ابزارهای مالی جدید و بند‌های قوانین بودجه سالانه، خرید و فروش کالاهای پذیرش‌شده در بورس‌های کالا و معامله‌شده برپایه قوانین و مقررات این بازار‌ها، نیازی به برگزاری مناقصه‌ها، مزایده‌ها و دیگر انواع تشریفات مشابه از طریق وزارت‌خانه‌ها، دولت و سازمان‌های عمومی و اجرایی ندارد.
بازاریابی:
مزیت بازاریابی و عرضه در رینگ‌های داخلی و بین‌المللی از طریق شبکه‌ای متشکل از کارگزاری‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی در این بورس فراهم شده است.
تامین مالی:
تامین مالی و مدیریت ریسک عرضه‌کنندگان و خریداران با بکارگیری ابزارهای مالی.
چه کالاهایی در بورس انرژی ایران عرضه می‌شوند؟
– از جمله کالاهای ارائه شده IRENEX می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
– زغال‌سنگ و مشتقات آن
– فرآورده‌های ویژه نفت
– نفت خام و گاز طبیعی
– سایر فرآورده‌های نفتی
– فرآورده‌های اصلی نفتی
– برق و انرژیهای پاک
نحوه انجام معاملات در بورس انرژی
آموزش بورس انرژی از جمله الزامات معامله در این بازار به شمار می‌آید؛ زیرا فرآیند معامله در دو بازار برق و فیزیکی متفاوت است. برای درک بهتر این مفهوم، لازم است بدانید که معامله در بازار برق تنها در صورت شارژ شدن توزیع برق و عرضه نیروگاه‌ها به شکل حراج چند قیمتی انجام می‌گیرد و امکان معامله تنها در ساعت‌های مشخصی از روز وجود دارد. برخلاف بازار برق، خرید و فروش در بازار فیزیکی در هر ساعتی از روز امکان‌پذیر است و شرایط معامله در مزایای بورس انرژی ایران هرروز، در شرح عرضه، مختص به همان روز اعلام می‌شود. فرآیند این معاملات بسته به نوع بازار به شکل زیر است:
فرآیند معامله در بازار فیزیکی بورس حامل‌های انرژی
همان‌طور که بیان شد، معاملات در بازار فیزیکی در زمان مشخصی انجام نشده و شرایط معامله در همان روز عرضه مشخص می‌شود. طی این فرآیند، ابتدا نیاز است ۱۰ درصد ارزش معامله تا پیش از انجام معامله برای خریدار به حساب سپرده‌گذاری با کد شناسه کارگزاری واریز شود. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بعد از کسر هزینه‌ها، وجه کالای مورد معامله را به عرضه‌کننده پرداخت می‌کند. در این میان، پرداخت باقی مانده وجه معامله همراه با مبلغ مالیات بر ارزش افزوده به منظور تسویه انجام گرفته است. تحویل کالای حامل انرژی توسط توزیع‌کننده به خریدار در زمان از پیش تعیین‌شده به عنوان آخرین مرحله معامله موردنظر انجام می‌گیرد.
فرآیند معامله در بازار برق بورس حامل‌های انرژی
قوانین بورس انرژی در بازار برق و فرآیند معامله کالاها در آن متفاوت با بازار فیزیکی است. خریداران تنها در ساعت‌های محدودی از روز می‌توانند به سیستم معاملاتی دسترسی پیداکرده و سفارش خود را ثبت و تصحیح کنند. این معاملات به صورت روزانه و در صورت شارژ توزیع برق نیروگاه‌ها و به‌صورت حراج چند قیمتی انجام می‌شوند. از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۰:۰۰ صبح هر روز می‌توانید فرم خرید خود را تکمیل کرده و برای فروشنده ارسال کنید. ارسال و ثبت سفارش شما در سیستم معاملات توسط کارگزار رسمی شما انجام می‌گیرد. در مرحله بعدی، بین ساعت‌های ۱۰:۰۰ تا ۱۲:۰۰ همان روز می‌توانید اصلاحات قیمتی و حجمی را در سفارش خود اعمال کنید.
پوشش‌دهی ریسک:
پوشش دادن ریسک خرید برای بازه‌های متنوع زمانی.
هزینه معاملاتی کمتر:
کاهش دادن هزینه معاملاتی برای مشتریان در مقایسه با معاملاتی که در IRENEX انجام نمی‌شوند (شامل هزینه‌های عقد قرارداد، بازاریابی و موارد مشابه).
کاهش ریسک معاملاتی:
کاهش دادن ریسک‌های معاملاتی مانند ناکامی در عملی کردن وظایف توسط پیمانکاران و موارد مشابه
قرارداد استاندارد:
وجود قرارداد‌هایی استاندارد و متعارف که ضمانت‌کننده استاندارد و کیفیت کالاهای معامله‌شده در بورس هستند.
چهارچوب منظم:
دارا بودن چهارچوب فراگیر منظم جهت پذیرفته‌شدن، معامله، ثبت، سپرده‌گذاری و تسویه حساب، پرداخت و تحویل کالاها و اوراق دارایی بر پایه کالاها.
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم به طور خلاصه درباره بورس انرژی و نحوه فعالیت در آن توضیحاتی ارائه کنیم. بورس انرژی ایران با هدف ساماندهی به بازار حامل‌های انرژی آغاز به کار کرده است و تا کنون توانسته است بازاری رقابتی و شفاف در این زمینه ایجاد کند. فعالیت در بازار بورس انرژی برای اشخاص حقوقی است که برای فعالیت‌های تجاری خود به حامل‌های انرژی نیاز دارند؛ بنابراین می‌توان گفت که اشخاص حقیقی مجاز به فعالیت در این بازار نیستند. اما با توجه به این که ایران کشوری سرشار از منابع طبیعی است و نقش حامل‌های انرژی در کشور بسیار پررنگ است، آشنایی با بازار حامل‌های انرژی و بورس انرژی خالی از لطف نیست.
برنامه‌های توسعه‌ای بورس انرژی برای سال ۱۴۰۱
علی نقوی مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران در گفتگو با بورس نیوز ضمن تبریک سال ۱۴۰۱ بیان کرد: امیدوارم در سال جدید در بورس انرژی بتوانیم ظرفیت‌های جدیدی برای توسعه بازار سرمایه فراهم کنیم و ضمنا شاهد رشد و توسعه رسانه های فعال در حوزه بازار سرمایه به خصوص مجموعه رسانه های بورس نیوز که از رسانه‌های باسابقه بازار سرمایه محسوب می‌شود نیز، باشیم و فعالیت رسانه ها خصوصا در بخش انرژی بیش از گذشته مشهود باشد.
مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران در معرفی این بازار گفت: بورس انرژی ایران، بورسی تخصصی است که در آن معاملات حامل های انرژی و برق انجام می شود. دلیل ناشناخته ماندن بورس انرژی، مخاطبان این بازار هستند. نوع کالاهایی که در بورس انرژی ایران معامله می شود، عرضه کنندگان و همینطور خریداران این بورس، متفاوت با سایر بورس‌ها هستند. اصولاً در بورس انرژی، سهمی معامله نمی‌شود و اوراق مبتنی بر دارایی چندانی هم در این بازار وجود ندارد.
برنامه‌هایی برای عرضه‌های جدید
وی اضافه کرد: ابزارهای مالی بورس انرژی فعلا شامل اوراق سلف، واحدهای صندوق پروژه و گواهی ظرفیت هستند که البته برنامه‌هایی برای عرضه ابزارهای جدید نیز داریم. در بخش عرضه های فیزیکی هم عرضه‌کنندگان عمدتاً وزارت نفت و شرکتهای تابعه این وزارتخانه و همینطور شرکتهای پالایشی و بخشی از پتروشیمی ها هستند. عرضه کنندگان برق نیز عمدتاً نیروگاه‌ها و بخش دولتی صورت می گیرد. خریداران این بازار معمولاً صادرکنندگان اعم از مشتریان حقیقی و حقوقی (داخلی و خارجی که کد معاملاتی دارند) هستند که معمولاً بعد از خرید از بورس انرژی، اقدام به صادرات آن می‌کنند.
بورس انرژی و "صادرات"
نقوی تصریح کرد: رویکرد بورس انرژی هم عمدتاً رویکرد صادراتی است؛ چرا که بخش قابل توجهی از حامل های انرژی از جمله بنزین، گازوییل، نفت سفید و... که در بورس انرژی مورد معامله قرار می‌گیرند، با قیمت‌های یارانه‌ای در بازار داخل توزیع می گردد و مازاد نیاز بازار داخل، در بورس انرژی عرضه می‌شود. بنابراین بورس انرژی برای مخاطبان آن کمتر شناخته شده و مخاطبان خاص خود را دارد. اساساً در بورس‌های کالایی عرضه‌کنندگان از امتیاز ۱۰ درصد معافیت مالیاتی برخوردارند. عمده عرضه ها نیز صادراتی است و در عرضه های صادراتی هر چه قیمت‌ها افزایش یابد، منافع آن نصیب صادرکننده خواهد شد.
مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران اظهارکرد: به طور کلی نمی توان بورس انرژی را با بورس کالا مقایسه کرد؛ زیرا بخش قابل توجهی از خریداران بورس کالا را صنایع پایین دستی تشکیل می دهند که کالایی را که در بورس کالا خریداری می‌کنند به عنوان مواد اولیه مورد استفاده قرار می دهند؛ اما در بورس انرژی خریداران معمولاً به قصد صادرات، اقدام به خرید می کنند. نکته حائز اهمیت این است که در بورس انرژی همچون بورس کالا، از شفافیت و رقابت پذیری که اولین و مهمترین اصل و کارکرد هر بورسی است، دفاع شده و تلاش می‌کنیم که این اصل مهم تقویت گردد.
وی افزود: به طور کلی عرضه محصولات از طریق بورس موجب شفافیت شده و رقابت پذیری را افزایش می دهد و معتقدم سیاست‌گذاری‌ها باید به سمتی حرکت کند که کل کالاهایی که همگن بوده و قابلیت عرضه از طریق بورس را دارند، از طریق بورس های کالایی عرضه شوند تا از مزایای شفافیت بورس ها بهره مند شوند.
بورس‌های کالایی و خریداران
نقوی تاکید کرد: اگرچه جنس کالاهایی که از طریق بورس انرژی عرضه می شوند با کالاهایی که در بورس کالا مورد مبادله قرار می گیرند متفاوت است، اما خریداران از شرایط عرضه، تسویه، تحویل و استانداردها مطلع هستند. خریداران جهت دریافت کد معاملاتی از طریق کارگزاری ها اقدام کرده و بعد از ارائه مدارک و مستنداتی در صورتی که شرایط لازم را داشته باشند، کد سهامداری دریافت خواهند کرد. سامانه های معاملاتی بورس انرژی به سامانه های ستاد مبارزه با قاچاق کالا (سامانه ثامن) و نیز سامانه های گمرک وصل بوده و مسیر معاملات کاملاً شفاف است.
ورود به بورس انرژی
مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران در رابطه با نحوه پذیرش محصولات در این بورس اظهار کرد: هر شرکتی که متقاضی عرضه محصولات خود از طریق بورس انرژی باشد، باید ابتدا درخواست پذیرش را از طریق کارگزاری ها ارسال کند. طبق مقررات بورس انرژی، از عرضه کنندگان تعهد عرضه اخذ شده و مدارک و مستندات مورد بررسی قرار می‌گیرد. در هیئت پذیرش یا کمیته عرضه بورس حسب مورد، آن کالا پذیرش شده و عرضه، نهایی خواهد شد و بعد از طی مراحل پذیرش و امیدنامه، از طریق بورس انرژی انجام می گیرد.
وی تصریح کرد: اگرچه بورس انرژی همواره با عرضه کنندگان تعاملات و جلساتی دارد، اما به طور کلی عرضه کنندگان، خودشان باید در مورد عرضه محصولات خود از طریق بورس انرژی تصمیم‌گیری کنند و این طور نیست که بورس انرژی عرضه کننده را ملزم به عرضه محصولات از طریق این بازار کند. ضمن اینکه اکثر محصولاتی که از طریق بورس انرژی عرضه می شود، مازاد بر نیاز بازار داخلی بوده و در واقع شرط پذیرش و عرضه در واقع شرط عرضه محصولات از طریق بورس انرژی عدم مزایای بورس انرژی ایران نیاز بازار داخلی است. مقررات بیشتر در راستای ترغیب و تشویق عرضه کنندگان به عرضه مازاد محصولاتشان از طریق بورس انرژی بوده و هیچ قانونی وجود ندارد که عرضه کنندگان را ملزم به عرضه محصولات در بورس انرژی نماید.
آیا معامله کنندگان بازار ثانویه هم امکان فعالیت در این بازار را دارند
نقوی در پاسخ به این سوال که "آیا معاملات بورس انرژی فقط برای عرضه کنندگان و خریداران حامل های انرژی جذابیت دارد یا معامله کنندگان بازار ثانویه هم امکان فعالیت در این بازار را دارند" عنوان کرد: توسعه ابزارهای مالی مبتنی بر کالاهای دارایی پایه، جزو برنامه‌های توسعه ای بورس انرژی است. یکی از ابزارهایی که در حال حاضر بورس انرژی مورد استفاده قرار می گیرد، گواهی سپرده کالایی است که این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می کند که در احجام پایین کالایی را خریداری کنند و از تغییرات قیمت آن کالا بهره‌مند شود.
مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران اضافه کرد: البته محدودیت های مالیاتی وجود داشت که با پیگیری های بورس انرژی و بورس کالا، در بودجه ۱۴۰۱ این محدودیت های مالیاتی مرتفع شده و امیدواریم با ابلاغ آن در سال ۱۴۰۱ بتوانیم امکان معامله گواهی سپرده کالایی را فراهم کنیم. از جمله ابزارهای مشتقه دیگری که در سایر بورس‌های دنیا هم در مورد کالاهای دارایی پایه مورد استفاده قرار می گیرد، قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله است که خوشبختانه بورس انرژی موفق شد در روزهای پایانی اسفند ماه از این ابزار هم رونمایی کند و توسعه این ابزار هم در دستور کار بورس مزایای بورس انرژی ایران انرژی است.
وی افزود: با ارائه ابزار، گروهی جدید از مخاطبان یا در واقع سرمایه‌گذاران حرفه ای و ریسک‌پذیر، جذب این بازار خواهند شد که می توانند از تغییرات قیمت دارایی پایه استفاده کرده و ابزارهای قراردادهای آتی یا گواهی سپرده کالایی را معامله کنند.
نقوی در پایان خاطرنشان کرد: قبل از این هم ابزار استاندارد سلف موازی در بورس انرژی وجود داشت؛ اما با توجه به شرایط این ابزار، حقیقی ها کمتر از این ابزار استفاده می کردند و اوراق سلف موازی بیشتر توسط نهادهای مالی مورد معامله قرار می گرفت. اما به هر حال بورس انرژی در راستای توسعه ابزارهای مالی به منظور گسترش جامعه مخاطبان، تلاش هایی انجام داده و برای سال ۱۴۰۱ هم برنامه‌هایی خواهیم داشت.
اعلام جزییات راه اندازی قراردادهای آتی انرژی
مدیرعامل بورس انرژی ایران گفت: بازار آتی به تولیدکنندگان و خریداران این امکان را می‌دهد که در معاملات حامل‌های انرژی از مزایای این بازار مانند پوشش ریسک و شاخص‌سازی قیمت استفاده کنند، همچنین موجب می‌شود که سرمایه‌گذاران جدیدی نیز وارد بازار سرمایه شوند.
به گزارش صدای بورس ، علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی ایران افزود: استفاده از ابزار آتی مستلزم آشنایی حرفه‌ای‌تر با بازارهای جهانی و همچنین جزئیات معاملاتی این ابزار است، به بیان دیگر ورود به این بازار دانش مالی بالاتری نسبت به معاملات سهام می‌طلبد.
بیشتر بخوانید:
وی در ادامه گفت: نرم‌افزار مرتبط با انجام معاملات توسط شرکت مدیریت فناوری بورس از چندماه گذشته آماده و تست‌های طرح نیز انجام شده‌است. ضمن آن‌که هم‌اکنون نیز با ابلاغ دستورالعمل در حال انجام مزایای بورس انرژی ایران تست‌های نهایی هستیم و پس از اطمینان یافتن از نظر زیرساختی این بازار را افتتاح خواهیم‌کرد.
به گزارش بورس انرژی ایران ، نقوی در پایان گفت: این بازار یک فرصت تاریخی برای وزارت نفت است که مزایای بورس انرژی ایران از آن برای فروش بیشتر نفت و همچنین پوشش ریسک خود استفاده کند، مسئولان شرکت ملی نفت نیز از این موضوع استقبال کردند و امیدواریم که با همکاری وزارت نفت عمق این بازار را افزایش دهیم.
دیدگاه شما