سامانه جامع تجارت ایران

تکمیل سامانه جامع تجارت به پایان سال نمی‌رسد

اگرچه وزیر صمت بارها وعده داده بود که سامانه جامع تجارت تا پایان سال تکمیل می شود اما متولیان مربوطه به تازگی اعلام کرده اند که این سامانه تا پایان سال پیشرفت ۸۰ درصدی خواهد داشت.

به گزارش روز یکشنبه اگزیم نیوز، سامانه جامع تجارت ایران موضوع بند الف ماده ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوبه سال ۱۳۹۲ است که کار خود را پس از تصویب آئین نامه ماده‌های ۵ و ۶ قانون در سال ۱۳۹۵ آغاز کرد. بخش تجارت خارجی سامانه از مرداد ماه ۱۳۹۵ با فرآیند ثبت سفارش چند گروه کالایی آغاز به کار کرد و در پایان سال ۱۳۹۶ همه تعرفه‌های ثبت سفارش و درگاه ثبت سفارش‌ها به سامانه جامع تجارت انتقال یافت.

به گفته متولیان سامانه جامع تجارت، این سامانه ابرپروژه‌ای است که هم گام‌های تجارت رسمی را ساماندهی می‌کند و هم امکان قاچاق از ورودی‌های رسمی را می‌بندد و هدف از اجرای آن ایجاد دولت الکترونیک، کاهش فساد اقتصادی در کسب و کارها، یکپارچه سازی فرآیند تجارت در کشور، شفافیت سازی تجاری، نظارت بر زنجیره صادرات و واردات کشور، جلوگیری از قاچاق کالا و جلوگیری از احتکار کالا عنوان شده است و وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت راه و شهرسازی اجزای مؤثر در سامانه جامع تجارت محسوب می‌شوند.

به صورت دقیق‌تر سامانه جامع تجارت متضمن همه فرآیندهای تجارت خارجی و داخلی است، به نحوی که بازرگان از فرآیند اخذ و صدور کارت بازرگانی، ثبت پرونده، استعلام ضوابط کالایی، ثبت سفارش، تخصیص و تأمین ارز و تشریفات گمرکی را در این سامانه انجام می‌دهد. در حوزه تجارت داخلی هم انتقال مالکیت مکان، سفارش و حمل هم در این سامانه انجام می‌گیرد. در واقع این سامانه درگاه یکپارچه بازرگانان و فعالان تجاری معرفی شده است و وظیفه دارد درخواست را از فعال تجاری بگیرد و در اختیار دستگاه متولی قرار دهد. هدف از ایجاد سامانه، شفافیت سازی است که همواره در حوزه تجارت به آن نیاز داشتیم و مدیران برای اتخاذ تصمیم به آن اطلاعات نیازمند بودند.

سامانه جامع تجارت الکترونیکی از چند زیرسامانه با عنوان سامانه جامع تجارت شامل تجارت داخلی و خارجی، سامانه جامع انبارها و مراکز نگهداری کالا، سامانه شناسه کالا، سامانه شناسایی و رتبه بندی اعتباری کالا، پورتال ارزی یا نظام یکپارچه سازی معاملات ارزی نیما، سامانه جامع حمل و نقل و سامانه جامع امور گمرکی تشکیل شده است.

وعده‌های بی سرانجام

در این بین یکی از انتقاداتی که طی سنوات گذشته به عملکرد متولیان وارد بوده، عدم تکمیل سامانه جامع تجارت و عدم اتصال سامانه‌های مرتبط همچون گمرک به سامانه جامع تجارت بوده است.

در همین راستا از سال گذشته تاکنون مسئولان وعده‌های مختلفی در مورد تکمیل سامانه جامع تجارت داده‌اند؛ به عنوان نمونه محمد شیرازیان مدیر سامانه جامع تجارت ۱۴ مهر سال ۹۹ اعلام کرده بود که «امسال سامانه جامع اطلاعات تجارت کشور تکمیل می‌شود.»

همچنین حسن روحانی رئیس جمهوری وقت در ۱۰ آذر ماه سال ۹۹ در هجدهمین جلسه شورای اجرایی فناوری اطلاعات (دولت الکترونیک)، اعلام کرده بود که «۷۰ درصد این سامانه جامع قابل دسترسی است و ۳۰ درصد که مربوط به سامانه انبارهای دولتی، گمرکات و بنادر است تصمیم گرفته شد که همه اقدامات لازم برای اتصال این انبارها ۱۱ بهمن ۹۹ انجام و سامانه به طور کامل تکمیل شود.»

علیرضا رزم حسینی وزیر صمت سابق نیز آذر ماه سال گذشته اعلام کرده بود که «۷۰ درصد سامانه تکمیل بوده و امیدواریم با همکاری بیشتر گمرک و سازمان بنادر این سامانه در مورخ یازدهم بهمن سال ۹۹ کامل‌تر شود.»

وعده‌های نافرجام فاطمی امین در خصوص سامانه جامع تجارت

در ادامه با توجه به اعتراضات گسترده ستاد مبارزه با قاچاق به عدم تکمیل سامانه جامع تجارت، سید رضا فاطمی امین وزیر صمت پس از سکانداری، وعده داد که تا پایان سال سامانه را تکمیل خواهد کرد.

فاطمی امین این موضوع را بارها و از تریبون‌های مختلف اعلام کرد؛ به عنوان نمونه وی در تاریخ ۲۵ مهر ماه سال جاری اعلام کرده بود سامانه جامع تجارت ایران که تا پایان سال سامانه جامع تجارت نهایی خواهد شد.

فاطمی امین همچنین در ۴ آذر ماه سال جاری نیز ضمن اشاره به اینکه سامانه جامع تجارت تحول گسترده‌ای را در بهبود محیط کسب و کار، شفافیت، ارائه خدمات به فعالان اقتصادی و اعمال حاکمیت ایجاد می‌کنند، تاکید کرده بود که سامانه جامع تجارت ۸۰ درصد پیشرفت دارد و تا پایان سال تکمیل می‌شود.

با این حال علی رهبری رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صمت دو روز پیش یعنی ۵ اسفند ماه اعلام کرد که «برآورد ما نهایی و اجرایی شدن ۸۰ درصد سامانه جامعه تجارت تا پایان سال است.»

در واقع رهبری در اسفند ماه اعلام کرده که ۸۰ درصد سامانه جامع تجارت تا پایان سال تکمیل می‌شود در حالی که فاطمی امین آذر ماه اعلام کرده بود که ۸۰ درصد سامانه جامع تجارت تکمیل شده است و تا پایان سال نیز به صورت کامل تکمیل خواهد شد!

با توجه به اهمیت و کارکرد سامانه جامع تجارت در جلوگیری از احتکار یا گران فروشی، لازم است وزارت صمت به صورت شفاف اعلام کند که علت عدم تکمیل سامانه چیست و کدام دستگاه‌ها به تکالیف سامانه جامع تجارت ایران خود از ۶۶ تکلیف ابلاغی عمل نکرده‌اند که موجب شده سامانه عقب بماند.

سامانه NTSW

سامانه جامع تجارت آنلاین یا سامانه ثبت سفارش کالا، نوعی سامانه یکپارچه‌سازی و کنترل عملیات در بازرگانی است که قرار است پل ارتباطی بین تجار و بازرگانان با دستگاه‌های مرتبط در حوزه تجارت بین‌الملل باشد.

سامانه NTSW

سامانه جامع تجارت ایران مکانیزمی است که انجام کار‌ها را آسان می‌کند. در شرایطی که پیچیدگی‌های حقوقی و اداری فراوان، موضوع تجارت بین‌الملل را به موضوعی پیچیده تبدیل کرده است، نیاز به چنین رژیم‌های تسهیلگری واقعاً احساس می‌شود. این سیستم‌های تسهیل‌کننده دسترسی معامله‌گران را به بسیاری از فرصت‌ها آسان‌تر می‌کنند.
سامانه جامع تجارت ایران یکی از برنامه‌های دولت برای اجرای برنامه‌های دولت الکترونیک است که علاوه بر کاهش پیچیدگی و تسهیل و تسریع روند تجارت بین‌الملل، موجب کاهش فساد در اقتصاد و تجارت و در نتیجه کاربرد‌های این سامانه می‌ شود، نباید نادیده گرفته شود.

سامانه جامع تجارت آنلاین یا سامانه ثبت سفارش کالا، نوعی سامانه یکپارچه‌سازی و کنترل عملیات در بازرگانی است که قرار است پل ارتباطی بین تجار و بازرگانان با دستگاه‌های مرتبط در حوزه تجارت بین‌الملل باشد. این سیستم برای اولین بار در تاریخ ۲۶ آگوست ۲۰۱۶ در دسترس کاربران قرار گرفت و به طور رسمی مورد استفاده قرار گرفت. تجار و بازرگانان در حال حاضر با استفاده از این سامانه کار‌هایی مانند ثبت کالا، اخذ مجوز ورود و استعلام کارت بازرگانی خود را انجام می‌دهند.

بر اساس اطلاعات به دست آمده، چنین سامانه‌ای پیش از این در ۷۳ کشور دیگر جهان راه‌اندازی شده و هدف آن کمک به تسهیل و تسریع در انجام تجارت بین‌المللی است. البته در این کشور‌ها نحوه عملکرد این سیستم‌ها ممکن است کمی با آنچه در ایران وجود دارد متفاوت باشد.

سامانه جامع تجارت چیست و چه نقشی در اقتصاد بین الملل دارد؟

در پاسخ به این سوال که سیستم جامع معاملات چیست، باید گفت که سیستم جامع معاملات ایران مکانیزمی برای ارتقای کسب و کار است. با پیچیدگی‌های حقوقی و اداری فراوان که مسائل تجارت بین‌الملل را به یک موضوع پیچیده تبدیل کرده است، سیستم‌های تسهیل‌کننده مانند نظام تجارت ایران واقعاً مورد نیاز است. این سیستم های راحت، دستیابی به فرصت های زیادی را برای معامله گران آسان‌تر می‌کند.

سامانه یکپارچه تجارت ایران یکی از برنامه‌های دولت برای اجرای برنامه‌های دولت الکترونیک است که علاوه بر کاهش پیچیدگی، ترویج و تسریع تجارت بین‌المللی، موجب کاهش فساد در اقتصاد و تجارت نیز می‌شود، بنابراین استفاده از سامانه تجارت را نباید نادیده گرفت.

سیستم کلی تجارت ایران به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود:

• سیستم جامع معاملات
• سیستم جامع انبار‌ها و مراکز نگهداری کالا
• سیستم‌ شناسه کالا
• سیستم رتبه‌بندی اعتباری
• درگاه ارزی نیما یا سامانه یکپارچه معاملات فارکس
• سیستم حمل و نقل جامع
• سامانه جامع امور گمرکی

سامانه جامع تجارت ایران، قلب گمرک و تجارت

سامانه جامع تجارت الکترونیک یا سامانه ثبت سفارش کالا، نوعی سیستم یکپارچه سازی و کنترل فرآیندها در تجارت است که قرار است پل ارتباطی بین تجار و بازرگانان با دستگاه های مرتبط در حوزه تجارت بین الملل باشد.

پلتفرم جامع معاملات اولین بار در تاریخ 5 مرداد 1395 در دسترس کاربران قرار گرفت و به طور رسمی فعال شد. تجار و بازرگانان در حال حاضر کارهایی مانند ثبت سفارش کالا، اخذ مجوز ورود، استعلام کارت بازرگانی خود با استفاده از سامانه معاملات و مراجعه به nstw.ir را انجام می‌دهند.

بر اساس اطلاعات دریافتی، چنین سامانه ای تاکنون در ۷۳ کشور دیگر جهان راه اندازی شده و هدف آن کمک به تسهیل و تسریع در انجام تجارت بین المللی است. البته در این کشورها، نحوه عملکرد این سیستم ها ممکن است کمی با آنچه در سیستم معاملاتی ایران مشاهده می‌شود متفاوت باشد.

وظایف و مزایای سامانه جامع تجارت ایران چیست؟

بر اساس آنچه در اساسنامه مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ثبت شده است، دو مورد زیر از مهمترین وظایف کل نظام تجارت ایران است.

1. تسهیل تجارت با استفاده از ابزار‌ها، امکانات و مدل‌های استاندارد تجارت الکترونیک در سطح ملی و بین‌المللی.
2. ایجاد واحد تجاری مشخص و زمینه‌سازی برای تعاملات ملی و بین‌المللی در تجارت الکترونیک

اما این سؤال پیش می‌آید که نظام جامع تجارت ایران چه مزایایی دارد و چگونه می‌تواند تجارت را تسهیل کند؟

این در 2 مرحله اتفاق می‌افتد.
در مرحله اول حضور فیزیکی و افزونگی در ارائه اطلاعات حذف شده، سپس عملیات بیهوده و بیهوده همراه با اسناد بیهوده از روند انجام کار‌ها حذف شده و در نهایت دسترسی به سیستم‌های بین‌المللی ایجاد می‌شود.

مزایای نظام تجارت ایران برای بخش دولتی و خصوصی

نظام جامع تجارت ایران می‌تواند تأثیر مستقیمی بر دو بخش دولتی و خصوصی داشته باشد که نباید از آن غافل شد.

مزایای این سیستم برای ارگان‌ها و نهاد‌های دولتی که تا حدودی با اقتصاد بین‌الملل مرتبط هستند به شرح زیر است:

• تخصیص مؤثر و کارآمد منابع دولتی
• بهبود و بهبود منابع عواید دولت
• افزایش امنیت، کاهش فساد و شفافیت در تجارت بین‌المللی
• توانایی استفاده از تکنیک‌های مدیریت ریسک

این سیستم برای بخش خصوصی نیز به شرح زیر مؤثر است:

• کاهش هزینه‌ها با کاهش زمان خرابی
• تسهیل و تسریع در امور مربوط به افشای کالا و ترخیص آن از گمرک
• تخصیص مؤثر منابع
• افزایش شفافیت برای کاربران این سیستم

سایت سامانه جامع معاملات نتسو | سامانه ثبت سفارش

از اردیبهشت ماه سال نود و هفتم کلیه فعالیت‌های مربوط به ثبت سفارش واردات از طریق سامانه تجارت ایران NTSW انجام می‌شود. این سامانه توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت برای برخورد هوشمندانه با قاچاق و رهگیری تجارت به صورت قانونی و شفاف ایجاد شده است.

سامانه NTSW در راستای اجرای ماده ۸ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار مصوب ۱۳۶۹، اساسنامه مرکز توسعه تجارت الکترونیک، مصوب وزارت، عضو کارگروه، ماده ۴ اساسنامه مرکز توسعه تجارت، ماده ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب ۱۳۷۱ ماده ۳ آیین‌نامه اجرایی مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب تیرماه ۱۳۷۴ هیأت وزیران و استفاده از آن. سیستم تجارت به عنوان دروازه ورود به واحد تجاری ایران اولین قدم برای انجام تجارت است.

نحوه ثبت نام در سامانه جامع معاملات

• برای ثبت نام در سامانه جامع معاملات وارد ir شوید.
• سپس گزینه ضبط را انتخاب کنید.
• اگر مدیر عامل شرکت شما یک تبعه خارجی است، ثبت نام کاربران خارجی را انتخاب کنید، در غیر این صورت، ثبت نام کاربران ایرانی را انتخاب کنید.
• در صورتی که قبلاً در سامانه ثبت نام ثبت نام کرده‌اید می‌توانید گزینه اول (عضو سامانه ثبت درخواست هستم) را انتخاب کنید و با وارد شدن به صفحه بعد کد ملی و رمز عبور سامانه ثبت نام را وارد کنید تا به صورت خودکار اطلاعات شما وارد شود. از سامانه ثبت آن در سامانه کل معاملات ایران بارگذاری شود در غیر این صورت کافی است گزینه دوم (عضو سامانه ثبت سفارش نیستم) را انتخاب کنید. اطلاعات خود را به صورت دستی وارد کنید.
• اطلاعات این بخش برای ثبت نام شما توسط سیستم‌های مختلف کنترل می‌شود. به این ترتیب نام، نام خانوادگی، نام پدر و شماره شناسنامه به عنوان اطلاعات هویتی شما از سامانه ثبت احوال، نشانی شما از شرکت پست، رعایت کد ملی و شماره تلفن همراه شما توسط مقررات و ارتباطات کنترل می‌شود. سیستم فرآیند ثبت نام توسط کاربر واقعی انجام شود و سطح امنیت افزایش یابد.
• اگر امنیت بیشتری می‌خواهید، می‌توانید \”I want to use a two-factor password\” را انتخاب کنید. رمز عبور به شماره تلفن همراه شما ارسال می‌شود.
• در صورت صحت اطلاعات و مطابقت کد ملی با تلفن همراه شما ثبت نام خواهید کرد.

شرکت آوند حیات با نیروهای متخصص خود میتواند شما را در این راه همراهی و راهنمایی کند.

سامانه جامع تجارت ایران چیست

سامانه جامع تجارت ایران یک مکانیزم تسهیل کننده برای انجام امور است. در شرایطی که پیچیدگی های قانونی و اداری زیادی باعث شده که مسئله تجارت بین الملل به امری پیچیده تبدیل شود، نیاز به چنین سیستم های تسهیل گری به واقع احساس می شود. این سیستم های تسهیل گر دسترسی تجار را به بسیاری از فرصت ها آسان تر می کند.
سامانه جامع تجارت ایران یکی از برنامه های دولت در راستای اجرای برنامه های دولت الکترونیک است که علاوه بر کاهش پیچیدگی ها، تسهیل و تسریع در انجام امور تجارت بین الملل، باعث کاهش فساد در اقتصاد و تجارت نیز می شود، بنابراین نباید کاربردهای این سیستم را نادیده بگیریم.

سامانه جامع تجارت آنلاین یا همان سامانه ثبت سفارش کالا، یک نوع از سامانه یکپارچه سازی و نظارت بر فرآیندها در تجارت است که قرار است پل ارتباطی بین تجار و بازرگانان، با دستگاه های ذیربط در زمینه تجارت بین الملل باشند. این سامانه برای اولین بار در تاریخ 5 مرداد 1395 در دسترس کاربران قرار گرفت و به طور رسمی از آن بهره برداری شد. اکنون تجار و بازرگانان، اموری مثل ثبت سفارش کالا، اخذ مجوزهای ورود و استعلام کارت بازرگانی خود را با استفاده از این سامانه انجام می دهند.
طبق اطلاعات به دست آمده در حال حاضر چنین سیستمی در 73 مورد دیگر از کشورهای جهان نیز راه اندازی شده و هدف آن ها نیز کمک به تسهیل و تسریع انجام امور تجارت بین الملل است. البته ممکن است در این کشورها نحوه کار این سیستم ها با آنچه در ایران وجود دارد کمی متفاوت باشد.

سامانه جامع تجارت ایران به بخش های زیر تقسیم می شود

• سامانه جامع تجارت
• سامانه جامع انبارها و مراکز نگهداری کالا
• سامانه شناسه کالا
• سامانه سنجش اعتبار و رتبه بندی اعتباری
• پرتال ارزی یا نظام یکپارچه معاملات ارزی نیما
• سامانه جامع حمل و نقل
• سامانه جامع امور گمرکی

وظایف و مزایای سامانه جامع تجارت ایران چیست؟

بر اساس آنچه که در اساسنامه مرکز توسعه تجارت الکترونیک ثبت شده است 2 مورد زیر از مهمترین وظایف سامانه جامع تجارت ایران به شمار می روند.

1 – تسهیل تجارت با استفاده از ابزارها، امکانات و مدل های استاندارد تجارت الکترونیک در سطح ملی و بین المللی

2 – ایجاد یک واحد تجاری مشخص و فراهم شدن زمینه برای تعاملات ملی و بین المللی در تجارت الکترونیک

اما سوالی که در ادامه پیش می آید این است که سامانه جامع تجارت ایران چه مزایایی دارد و چطور می تواند باعث تسهیل در تجارت شود؟

این اتفاق در 3 مرحله رخ می دهد.

در مرحله اول حضور فیزیکی و تکرار در ارائه اطلاعات حذف می شود، سپس فرآیندهای بیهوده و غیرکاربردی به همراه اسناد بیهوده از فرآیند انجام امور حذف می شوند و در نهایت دسترسی به سامانه های بین المللی ایجاد می شود.

فواید سامانه تجارت ایران برای بخش دولتی و بخش خصوصی

سامانه جامع تجارت ایران به طور مستقیم می تواند هم روی بخش دولتی و هم روی بخش خصوصی تاثیرات شگرفی به جا بگذارد که نباید از آن ها نیز گذشت.

مزایایی که این سیستم برای سازمان ها و نهادهای دولتی که به نوعی با اقتصاد بین الملل در ارتباط هستند، دارد به این نحو است:

• تخصیص موثر و کارآمد منابع دولتی
• اصلاح و بهینه سازی در منابع درآمد دولتی
• افزایش امنیت، کاهش فساد و شفافیت در امور تجارت بین الملل
• امکان استفاده از تکنیک های مدیریت ریسک

این سیستم همچنین برای بخش خصوصی نیز به این شکل تاثیرگذار است:

• کاهش هزینه ها به واسطه کاهش زمان انجام امور
• تسهیل و تسریع در انجام امور مربوط به اظهار و ترخیص کالا از گمرک
• تخصیص کارآمد منابع
• افزایش شفافیت برای استفاده کنندگان این سیستم

سایت سامانه جامع تجارت | NTSW | سامانه ثبت سفارش

از اردیبهشت ماه سال نود و هفت ، همه فعالیت های مربوط به ثبت سفارش واردات کالا ، باید از طریق سامانه تجارت ایران به نشانی ntsw.ir انجام شود. این سامانه توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صنعت و معدن و تجارت راه اندازی شده تا با قاچاق به صورت هوشمندانه مقابله شده و مبادلات تجاری در بستری قانونی و شفاف ، رهگیری شود.

سامانه ntsw در راستای اجرا ماده هشت قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار مصوب سال نود ، اساسنامه مرکز توسعه تجارت الکترونیک ، مصوب وزاری عضوم کارگروه ماده چهار اساسنامه مرکز توسعه تجارت ، ماده شش قانون مبارز با قاچاق کالا سامانه جامع تجارت ایران و ارز مصوب سال نود و دو و ماده سه آیین نامه اجرایی مواد پنج و شش قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب تیر ماه نود و پنج هیات وزیران راه اندازی شده و استفاده از آن برای متقاضیان واردات ، الزامی است. سامانه تجارت به عنوان درگاه واحد تجارت ایران قدم اولیه انجام تجارت می باشد .

ثبت اطلاعات در سامانه جامع تجارت توسط فعالان لوازم خانگی

به گزارش پایگاه خبری لوازم خانگی ایران «ال کا ایران»، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجات استان بوشهر گفت: فعالان تجاری لوازم خانگی و کالاهای اساسی درفروشگاه‌های مجازی با هدف شفافیت شبکه توزیع و قابلیت رصد کالا در زنجیره توزیع داخل کشور باید اطلاعات خود را در سامانه جامع تجارت به آدرس www.ntsw.ir ارائه کنند.

ابوالقاسم محمد زاده روز سه‌شنبه به رسانه‌ها اعلام کرد: اطلاعات الزامی برای ثبت در سامانه جامع تجارت شامل مواردی از جمله اظهار موجودی، موجودی انبار، اظهار خرید و فروش و هرگونه تغییر مکان و مالکیت است.

وی بیان کرد: در این مرحله فروشگاه‌های مجازی فعال در توزیع کالاهای برنج خارجی، چای خشک خارجی، شکر سفید، روغن نباتی ، کره گیاهی ، گوشت قرمز ، حبوبات و لوازم خانگی (با اولویت تلویزیون، یخچال فریزر، ماشین لباسشویی، جارو برقی، اجاق گاز) باید اطلاعات خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند.

محمدزاده ادامه داد: ثبت نام و دریافت نقش تجاری داخلی در سامانه جامع تجارت، تعیین وضعیت اسناد فروش ( تایید و یا عدم تایید)، ثبت فروش به خریدار تاجر ( نمایندگی ها، تعاونی ها، شرکت‌های پخش کالا، عمده فروشان، خرده فروشان، فروشگاه های زنجیره‌ای)، پیگیری ثبت تاییدیه خرید توسط خریدار و ثبت فروش به مصرف کننده ( در خصوص کالای لوازم خانگی) از جمله مواردی است که ثبت آنها در سامانه الزامی شده است.

به گزارش ایرنا، وی افزود: با توجه به ممنوعیت فروش این اقلام در زنجیره تامین توسط تاجران غیرعضو، فعالان تجاری کالای اساسی و لوازم خانگی درفروشگاه‌های مجازی با هدف شفافیت در شبکه توزیع و قابلیت رصد کالا در زنجیره توزیع باید نسبت به ثبت نام و دریافت نقش تجاری در سامانه جامع تجارت اقدام کنند.

سعید عباسی؛ کارشناس بازار لوازم خانگی پیش از این با اشاره به مصوبه کارگروه تنظیم بازار در سال ۹۵ که بر ثبت اطلاعات تولیدکنندگان و توزیع کنندگان لوازم خانگی در سامانه جامع تجارت تأکید داشت، عنوان کرد: با اجرای کامل این مصوبه دولت قادر خواهد بود که از ابتدای مرحله تولید یا واردات تا مرحله رسیدن به دست مصرف کننده، رصد کند.

نقاط کور «سامانه» جامع تجارت ایران + جدول

موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در ۷ سطح آسیب‌شناسی کرد

بیش از ۵ سال از آغاز به‌کار رسمی سامانه جامع تجارت می‌گذرد، اما هنوز این سامانه به‌طور کامل راه‌اندازی نشده است. سامانه جامع تجارت برای ایجاد شفافیت، تسهیل تجارت و تنظیم‌‌گری در حوزه تجارت داخلی و خارجی براساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز تشکیل شد. قرار بود این سامانه تا پایان سال ۹۹ به‌طور کامل استقرار پیدا کند، اما هنوز استقرار و عملکرد مطلوب آن با ۲۴ مانع در ۷ سطح «حاکمیتی برون وزارتخانه‌ای»، «حاکمیتی درون‌وزارتخانه‌ای»، «کسب‌وکارها»، «مسائل فنی سامانه»، «ضوابط و رویه‌های تجاری تعریف‌شده در سامانه»، «مشکلات و محدودیت‌های کاربران» و «سایر مشکلات اثرگذار» روبه‌رو است.

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، سیدرضا فاطمی‌امین در زمان رای اعتمادش به نمایندگان مجلس وعده داد، این سامانه تا پایان سال‌۱۴۰۰ به‌طور کامل استقرار می‌‌یابد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در آن روز اعلام کرد: «سامانه جامع تجارت مصوب مجلس است که متاسفانه به اتمام نرسیده است، بنابراین ما تا پایان سال آن را به سرانجام خواهیم رساند که سبب مبارزه با قاچاق، کنترل بازار و جلوگیری از فساد خواهد شد.»

او در همان دوران نیز از اهمیت اصلاح سامانه جامع تجارت در راستای نظام توزیع سخن گفته بود. موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در گزارشی به آسیب‌شناسی این سامانه پرداخته است. برآیند مشکلات «حاکمیتی» در دو بخش «درون‌وزارتخانه‌ای» و «برون‌وزارتخانه‌ای» بررسی شده است. «هماهنگی واحدهای درون وزارت صمت برای تکمیل سامانه شناسه کالا» و «متغیربودن سیاست‌ها و رویه‌های تجارت خارجی و زمان‌‌بر بودن اعمال آنها در سامانه» از جمله مهم‌ترین مشکلات درون وزارتخانه است، اما عدم‌اتصال سامانه‌های «گمرک»، «سازمان غذا و دارو»، «سامانه جهادکشاورزی» و «وزارت راه و شهرسازی» به سامانه جامع تجارت در راستای ارسال کامل اطلاعات و اسناد تجاری از جمله مهم‌ترین گلوگاه‌های بیرون از وزارتخانه است.

مشکلاتی که در نیمه نخست سال‌جاری محمد شیرازیان مدیر سامانه جامع تجارت به آنها اشاره کرده بود. موانعی که پژوهشگران موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی برای آن دو دسته راهکار ارائه کرده‌اند؛ بررسی «حقوقی قوانین و مقررات تاثیرگذار بر تکمیل سامانه جامع تجارت» و بررسی «امکان تخصیص بودجه مستقل برای تکمیل سامانه جامع تجارت» از جمله راهکارهای برون‌وزارتخانه‌ای است، در مقابل «افزایش هماهنگی و همکاری واحدهای درون وزارتخانه‌ای در تکمیل سامانه»، «بهبود و تکمیل سازوکارهای جلب همکاری و افزایش شفافیت فعالان» و بررسی «لزوم تسریع در به‌روزرسانی سامانه ضوابط کالایی مطابق با رویه‌های تجاری جدید» از جمله راهکارهای درون‌وزارتخانه‌ای است.

آغاز به‌کار سامانه جامع تجارت
بر اساس ماده 5 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و پیشگیری از ارتکاب قاچاق و شناسایی نظام‌مند آن، دولت موظف شد سامانه‌های الکترونیکی و هوشمند جدید مورد نیاز را جهت نظارت بر فرآیند واردات، صادرات، حمل، نگهداری و مبادله کالا و ارز ایجاد کند. بدین‌ترتیب سامانه جامع تجارت ایران از تاریخ 5 مرداد سال 1395 به‌صورت رسمی آغاز به کار کرد. در شهریور‌ماه همان سال، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، تمامی تکالیف دستگاه‌های اجرایی درگیر در سامانه را ابلاغ کرد که بیشترین تکالیف تعیین‌شده متعلق به وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیش از 23 تکلیف بود. به دلیل جایگاه سامانه جامع تجارت، اجرای آن در قالب برنامه‌های اولویت‌‌دار دولت الکترونیک در دستور کار قرار گرفته و مقرر شد این سامانه تا پایان سال 1399 به‌طور کامل استقرار پیدا کند.

چرا سامانه جامع تجارت؟

سامانه جامع تجارت را می‌‌توان بستر و ابزاری کلیدی برای ایجاد شفافیت، تسهیل تجارت و تنظیم‌گری در حوزه تجارت داخلی و خارجی قلمداد کرد که به‌واسطه مکانیزه‌شدن فرآیندهای تجاری در یک بستر نرم‌افزاری یکپارچه ممکن شده است. بر اساس مطالعه موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، اصولا راه‌‌اندازی هر نوع سامانه‌‌ای آن‌هم در چنین سطحی، امری پیچیده و گسترده بوده و طبیعتا تکامل آن به‌تدریج در طول زمان حاصل می‌‌شود. براین اساس مهم‌ترین موانع موجود بر سر راه تکمیل و استقرار سامانه را به تفکیک دو سطح حاکمیتی و کسب وکارها تشریح کرده‌اند.

موانع سطح حاکمیتی

مطابق قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، تبادل اطلاعات و مستندات بین دستگاه‌های دخیل در فرآیندهای تجارت داخلی و خارجی کشور به صورت الکترونیکی صورت می‌‌پذیرد و نقش بازرگان به‌عنوان انتقال‌دهنده برگه فیزیکی مستندات حذف می‌‌شود. بر اساس همین ماده، دستگاه‌های اجرایی مکلفند اطلاعات و اسناد موردنیاز و صادره توسط خود را مطابق مقررات این آیین‌‌نامه به‌صورت الکترونیکی و تنها از طریق سامانه جامع تجارت با یکدیگر تبادل کنند. مهم‌ترین دستگاه‌هایی که ایجاد یا یکپارچگی سامانه‌های آنها با سامانه جامع تجارت هنوز محقق نشده است شامل گمرک، وزارت راه و شهرسازی، وزارت جهاد‌کشاورزی و سازمان غذا و دارو می‌‌شوند. اما در داخل وزارت صمت نیز موانع متعددی پیش‌روی اجرای کامل سامانه است.

تحلیلگران موسسه بازرگانی معتقدند، تکمیل سامانه جامع تجارت و رفع مشکلات آن نیازمند هماهنگی واحدهای ستادی و سازمان‌های وابسته است. همکاری مناسب این معاونت‌ها با مرکز توسعه تجارت الکترونیکی برای تسریع در استقرار کامل زیربخش‌‌های سامانه ضروری است. بررسی‌‌ها نشان می‌‌دهد که در برخی موارد، هماهنگی سامانه جامع تجارت ایران معاونت امور صنایع و معاونت بازرگانی داخلی نیازمند بهبود و توجه است. از جمله مصادیق آن می‌‌توان به لزوم افزایش هماهنگی دفاتر تخصصی معاونت امور صنایع برای تعریف شناسنامه کالاهای صنعتی و تخصیص شناسه کالا به تولیدکنندگان با دفتر امور خدمات بازرگانی اشاره کرد. در این بخش «متغیر بودن رویه‌های تجارت خارجی و زمانبر بودن ابلاغ و اعمال آنها در سامانه» یکی از چالش‌های مهم درون وزارت صمت است. در واقع گذشته از تعدد سیاست‌‌های حوزه تجارت و رویه‌های مربوط به فرآیندهای تجاری، تاخیرها در ابلاغ و زمانبر بودن اعمال آنها در سامانه، گاه موجب سردرگمی بازرگانان و اتلاف زمان در فرآیندهای تجارت خارجی و به‌ویژه واردات می‌‌شود. همچنین تعدد و گاه تضاد قوانین و مقررات نهادهای متولی در زمینه تجارت خارجی، خود عاملی تاثیرگذار در کاهش کارآیی سامانه و ایفای نقش آن در زمینه تسهیل تجارت است؛ هر‌چند بسترهای قانونی ایجاد سامانه نیز بیشتر معطوف به مبارزه با قاچاق و ایجاد شفافیت بوده تا تسهیل تجارت.

موانع ایجادشده از سوی کسب وکارها

یکی دیگر از موانع مهم بر سر راه تکمیل و استقرار سامانه جامع تجارت از سوی کسب‌وکارهاست. براساس این گزارش، عدم‌تمایل فعالان تجاری غیرسازمان یافته به ثبت دقیق اطلاعات و شفافیت در سامانه یکی از این موانع است. فعالان تجاری غیرسازمان یافته به دلیل نگرانی از تبعات مالیاتی، زمان‌بر بودن ثبت داده‌ها و محدودیت نیروی انسانی، تمایل یا توانایی ثبت اطلاعات دقیق و کامل خود را در سامانه ندارند. به‌علاوه، ثبت اطلاعات در سامانه، ارزش‌افزوده ملموسی را برای این فعالان نداشته و جنبه هزینه‌‌ای آن پررنگ‌‌تر است. این کسب‌وکارها حتی در صورت وادار‌شدن به همکاری به‌واسطه ابزارهایی که بیشتر از نوع سلبی هستند، ممکن است اقدام به ارائه اطلاعات غلط کرده یا کم‌اظهاری کنند. این موضوع یکی از چالش‌‌های مهم در پیاده‌‌سازی کامل سامانه تا پایین‌‌ترین سطح زنجیره‌های تامین و به‌ویژه عمده‌فروشان و خرده‌‌فروشان سنتی است.

چالش بعدی عدم‌همکاری برخی تولیدکنندگان در ثبت‌نام در سامانه و نیز اخذ شناسه کالا است. در حال‌حاضر واردکنندگان برای انجام ثبت‌سفارش ناچار به ثبت‌نام در سامانه هستند و اجازه ثبت‌سفارش نیز منوط به اخذ شناسه کالا شده است، اما در مورد تولیدکنندگان داخلی به دلیل عدم‌الزام آنها به ثبت‌نام و اخذ شناسه توسط دفاتر تخصصی مرتبط وزارتخانه، این امر محقق نشده است. چنانچه در بخش قبل نیز اشاره شد، الزامات اجرایی کافی در این زمینه وجود ندارد. در مسیر تکمیل سامانه جامع ملاحظات برخی سازمان‌ها برای ورود اطلاعات خود به سامانه یکی از چالش‌‌هاست. در بین کاربران سامانه، سازمان‌های دولتی و غیردولتی حضور دارند که برخی یا تمامی تراکنش‌‌های خود را موضوعی محرمانه قلمداد می‌‌کنند؛ در نتیجه از سوی چنین سازمان‌هایی ملاحظاتی برای ثبت اطلاعات کالاها و تراکنش‌‌های مربوطه در سامانه وجود دارد. این امر قابلیت رصد زنجیره تامین کالای مربوطه را کاهش می‌‌دهد.

راهکار چیست؟

موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در راستای تحقق اهداف وزیر و تکمیل سامانه دو سطح برون و درون وزارتخانه‌‌ای راهکار را ارائه کرده است. در این بین بررسی «حقوقی قوانین و مقررات تاثیرگذار بر تکمیل سامانه جامع تجارت برای رفع تداخلات احتمالی آنها با قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز » و بررسی «امکان تعریف بودجه مستقل برای تکمیل سامانه جامع تجارت» ازجمله راهکارهای برون‌وزارتخانه است، اما راهکارهای درون‌وزارتخانه‌ای که بدنه وزارتخانه باید به آن توجه ویژه داشته باشد، «بررسی و رفع مشکلات احتمالی در فرآیندها و فرم‌‌های سامانه با همکاری واحدهای تخصصی مرتبط وزارتخانه» و «بررسی و رفع مشکلات احتمالی در فرآیندها و فرم‌‌های سامانه با همکاری واحدهای تخصصی مرتبط وزارتخانه» است. البته «طراحی چارچوب جامعی برای ارزیابی دوره‌‌ای کارآیی فرآیندهای تجاری به کمک داده‌های سامانه» و « ایجاد دسترسی بدنه پژوهشی دستگاه‌های ذی‌ربط به داشبورد مدیریتی» از جمله دیگر راهکارهاست. این گزارش «افزایش هماهنگی و همکاری واحدهای درون وزارتخانه در تکمیل سامانه»، «بهبود و تکمیل سازوکارهای جلب همکاری و افزایش سامانه جامع تجارت ایران شفافیت فعالان در سامانه با بهره‌گیری از رویکردهای ایجابی و با در نظر گرفتن ملاحظات تسهیل فضای کسب‌وکار» و «بررسی لزوم به‌روزرسانی اصطلاحات و گزینه‌ها در سامانه ثبت‌سفارش و تسریع در به‌روزرسانی سامانه ضوابط کالایی مطابق با رویه‌های تجاری جدید» را به‌عنوان دیگر راهکارهای موجود مطرح می‌کند.